De vrijheid om jezelf te mogen zijn

Dit is een gastcolumn van Rozemarijn

Verward en volledig in paniek was ik. Ik had zojuist iets gelezen over narcisme en over de kenmerken van iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, kortweg NPS.

Ik herkende mijn leven, helemaal, echt alles en vooral ook de man met wie ik al meer dan veertig jaar samenleefde. Altijd had ik geweten dat er iets niet klopte in mijn huwelijk, maar ik kon er nooit echt de vinger opleggen. Ik raakte regelmatig overspannen en had geen energie, het putte me compleet uit.

En nu stond het daar, mijn leven, zwart op wit. Ik was in shock. Wat een opluchting zou moeten zijn voelde als een mokerslag. Dus dit is het dan, dit is wat ik nooit kon benoemen en wat mijn leven zo ingewikkeld en moeilijk maakte. Dit is wat niemand me ooit kon vertellen.

Wat een vreselijke ontdekking, was het wel echt waar? Was het werkelijk een blauwdruk van mijn leven? Wat moest ik doen, ik was zo bang. Met wie kon ik dit delen? Wie zou mij geloven?

In die ontreddering belde ik een bevriende psychiater, hij zou hier wel meer vanaf weten, hij kon me vast verder helpen. Ik had al mijn hoop op hem gevestigd, maar het pakte heel anders uit. Hij zei: Je hebt een relatieprobleem en dat moet je oplossen. Lees maar het boek: ‘Houd me vast’ van Sue Johnson, dat gaat over relaties.

Huh, dacht ik verbaasd, ik ben wanhopig en hij vertelt me dit? Na het gesprek bleef ik ontgoocheld, verdrietig en eenzaam achter. Ik hoopte op begrip, op informatie, op hulp, maar niets van dat al… mijn leven stond compleet op z’n kop. Ik wist intuïtief dat dit het begin was van een hele lange, moeizame weg.

Ik las het betreffende boek in de hoop daar iets in te vinden, maar het had niets te maken met NPS. Er volgden meer gesprekken met de psychiater, altijd buiten de spreekkamer, als bekenden onder elkaar. Hij hield zich nogal op de vlakte. Dat vond ik op zich prima en ook heel begrijpelijk. Maar ik zag en voelde de onmacht om dit blijkbaar gevoelige onderwerp, NPS, bespreekbaar te maken. De onmacht om begrip te krijgen, de hulp kwam duidelijk niet van de kant van de professional. Maar van wie dan wel?

Het grote zoeken en lezen begon, ik verslond alle informatie die ik maar kon vinden over NPS: boeken, blogs, websites en zo kwam ik vanzelf bij Het Verdwenen Zelf. Hier vond ik de meeste en vooral eerlijke informatie en ik haalde er, naast heel veel herkenning, ook flinke steun uit.

Uiteindelijk vertelde de psychiater in een van de gesprekken toch nog iets waar ik min of meer wat aan had, niet waar ik op had gehoopt, maar toch iets. Hij zei: Kijk eens naar de film: ‘As it is in heaven’.

De film heeft niet direct iets te maken met NPS maar wel met hoe ik mij voelde. Ik was mijn zelf in mijn relatie kwijtgeraakt, ik voelde me onzeker, angstig en zocht naar vrijheid. Vrijheid om mezelf te kunnen zijn, om niet meer op eieren te hoeven lopen en geen angst meer te hebben.

De film is mooi en gevoelig, het is een heel simpele feelgood movie. Maar waar ik het meest door geraakt werd was Gabriella’s song. Dit prachtige lied, in het Zweeds gezongen, klinkt zo mooi en gevoelig, dit bleef me lang bij. En hoe verrassend: toen ik later de vertaling van dit lied las bleek dit te gaan over mijn gevoel, over de vrijheid om mezelf te willen zijn.

Het is nu enkele jaren later. Ik hervind langzaam maar zeker mijn zelf weer terug. Ik ben nog lang niet helemaal los van mijn vorige leven, maar het gaat steeds beter, stapje voor stapje. Doorzetten en volhouden valt niet altijd mee, maar ik ben steeds vaker blij met mijn besluit om mijn eigen weg te gaan, de weg van de vrijheid, ook al is die soms eenzaam.

Nog steeds luister ik graag naar Gabriella’s song*. Het blijft mij ontroeren, dit lied over vrijheid en vooral over jezelf te mogen zijn.

Uit de film: As it is in heaven
Vertaling Gabriella’s song *):

Vanaf nu is mijn leven van mij
ik heb maar zo’n korte tijd op deze aarde gekregen
en mijn verlangen heeft me hier gebracht.
Met alles wat mij ontbrak, en wat ik heb gekregen

Het is in ieder geval de weg die ik verkoos
Mijn vertrouwen was eindeloos,
en toonde mij een klein stukje
van de hemel die ik nooit vond.

Ik wil voelen dat ik leef
al de tijd die ik heb
zal ik leven, zoals ik wil
wil ik voelen dat ik leef,
in de wetenschap dat ik goed genoeg was

Ik ben nooit vergeten wie ik was
Ik heb het slechts in me laten slapen
Misschien had ik nooit een keuze –
behalve dan de wil om te leven.

Ik wil gelukkig leven,
Omdat ik ben wie ik ben.
Sterk en vrij kunnen zijn
zien hoe de nacht de dag tegemoet gaat.

En de hemel waarvan ik geloofde dat die er was
zal ik daar ergens vinden.

Ik wil voelen dat ik mijn leven geleefd heb
zoals ik wil

Op internet is meer informatie te vinden over de film.
Op YouTube kun je de song zien en beluisteren.

Rozemarijn


*) Oorspr. tekst: Stefan Nilsson

15 gedachten aan “De vrijheid om jezelf te mogen zijn”

  1. Herinneringen
    Mijn vader was n.p.s. en mijn inmiddels overleden ex man ook plus psychopatie en alcoholisme, een ware hel. Ben 20 jaar getrouwd geweest ben er niet zoveel meer mee bezig, maar het lezen van ervaringen van anderen maakt het minder vreemd om dit meegemaakt te hebben. De absurditeit van m’n huwelijk blijft, wordt zelfs steeds duidelijker en is overheersend. Ik zoek nu steeds naar momenten in m’n herinnering dat ik wel mezelf was en eigen opvattingen , meningen en gevoel had om zo terug te vinden wie ik toen was.Mijn eigen ik was er wel , maar werd zo ondergesneeuwd en het overleven slokte me zo op dat het leek alsof ik niet meer bestond.Gelukkig was ik mezelf niet helemaal kwijt . er komt iedere keer weer een herinnering boven waarin ik mezelf weer herken. Ook al is het 20 jaar geleden, voelt het heel goed om los te komen van die zieke verbindingen uit het verleden,en te weten , dit was en ben ik, en dat was hij.
    veel sterkte allemaal
    liefs Trix.

  2. Treffend beschreven. Alsof het mijn eigen leven was. Na 31 jaar ontdekte ik, wat er aan scheelde. Niet aan mij, maar aan hem. NPS. Wat een opluchting maar ook een drama.
    En wat een geluk. Mijn vriendinnen, vrienden, familie geloofden mij. Zijn familie niet, natuurlijk.
    Binnen 3 maanden was ik weg. Op mijn 60ste woonde ik voor het eerst ‘op mijzelf’. Na 3 jaar gaat het een stuk beter, maar dan ook absoluut geen contact meer met de ex.
    Wat was en is hij beledigd. Als ik hem per ongeluk bij het stoplicht tegen kom rijdt hij demonstratief met piepende banden weg. Zo, denk ik dan, het doet je toch wat. Maar kijken doe ik niet, nooit meer. Valt hij voor mijn voeten neer dan zal ik over hem heen stappen. Zonder om te kijken.
    En wat jammer, dat emotionele mishandeling niet in het Nederlandse strafrecht zit. Hij zei altijd, ik sla je niet, want ik geef je niet de kans daar iets mee te doen. Hij wist, dat ik dan meteen weg was gegaan en aangifte had gedaan.

  3. Lieve Rozemarijn,
    Wat fijn dat je dit deelt met ons, je lotgenoten. Het raakt me erg in die zin, het onbegrip van degene waar je hulp verwachtte.
    Ik word er ook boos van,omdat ik dezelfde onmacht heb gevoeld in de eindeloze therapieën die ik met mijn ex gevolgd heb. Steeds weer de hoop dat het nu beter werd…
    Één keer was er iemand die het doorzag,maar gelijk moesten we daar niet meer naar toe,want het klikte niet, zei hij.
    De laatste therapie met een echtpaar was 2 jaar slikken van zijn leugens,en 2 jaar zelf voortdurend op mijn donder krijgen.
    In mijn huwelijk ging hij er voortdurend vandoor wanneer mijn wanhoop het grootst was, en werd hij door vriendinnen van mij vertroeteld en “begrepen”. Waarna ook deze vriendschap voor mij eindigde en ik lange tijd in verwarring was en liefdesverdriet had.
    Uiteindelijk was ik volkomen geïsoleerd en dolend in het doolhof wat hij geschapen had.
    Gelukkig ben ik nu ook bezig mijn eigen pad te gaan. Waarbij ik nu nog in de overlevingsmodus sta,omdat ik nog geen eigen woonruimte heb.
    Ik ben berooid van alles, diep in de schulden maar heb wel mezelf behouden.
    Prachtig dat lied wat je noemt.
    Ik heb de film jaren geleden gezien, maar ga zeker deze film kopen vandaag,om met andere oren naar dit lied, vol van herkenning te luisteren.
    We komen er wel,Rozemarijn!

  4. zit in een gelijkaardige situatie. na veertig jaar vertrokken en pas heel recent
    te weten gekomen wat er mis was. dat gevoel van ‘neen! het is niet iets wat iedereen
    wel eens overkomt, het is iets ANDERS’. eindelijk zie ik dit nu helder. ik ben, haast in stroomversnelling door de verwerking gegaan (natuurlijk niet alles) en heb besloten
    dat dit mijn leven niet meer kapot zal maken. dus nu leef ik, en geniet elke dag opnieuw
    van de ontdekking van ‘wie ik ben’ en van de vele mooie dingen die het leven te bieden heeft.
    ik heb een Haiku geschreven die voor mij dat gevoel weergeeft
    ‘lente in mijn hart
    een drang om te ontluiken
    ongekende kracht’

  5. ….. ‘Vrijheid om mezelf te kunnen zijn, om niet meer op eieren te hoeven lopen en geen angst meer te hebben.”…..Na tweeëntwintig jaar met een narcist en nu al vijf jaar na de scheiding,blijft iedere stap moeilijk.Ik blijf op eieren lopen.Het boek ,,Het verdwenen zelf”echt een geschenk uit de hemel,een belangrijk keerpunt in mijn leven en tegelijkertijd het besef hoe taalrijk ze in mijn directe omgeving aanwezig zijn.Ben begonnen met opruimen maar het gaat niet allemaal van een leien dakje,het blijft energie kosten en de angst grijpt naar je keel…en wat doe je als je met ze iedere dag moet samen werken.Ik ben het moe en ik voel me met de dag eenzamer.En wat doe je er aan als het steeds meer lijkt dat een van de zonen ook narcistische trekjes vertoont.Machteloosheid of DOFHEID is hoe ik me nu voel.Ben ook jaren positief geweest….maar wanneer houd het wel eens op!Nooit…Ik denk dat IK er mee moet leren leven.Daarom bedankt aan deze column,ik voel me niet meer alleen en niet meer ,,gek” en tegelijkertijd triest dat er zo veel mensen zijn die dit hebben moeten meemaken en dat er nog zoooooo veeeele zijn die nog vast zitten.
    Liefdevolle hartengroeten Ewa (mijn naam wordt met een W geschreven)

  6. Narcisten zijn heer en meester in het beinvloeden van anderen, zelfs psychologen en politie ambtenaren worden om de tuin geleid.
    Ik heb het zelf meegemaakt, jaren terug en kon er toen geen vinger op leggen, de psycholoog liet zich door de narcist inpakken en ik was de kwade pier, het gaat hier over mijn broer.
    Altijd geweten dat er iets niet klopte aan zijn gedrag, maar nu weet ik het.
    Anderen merken het niet, maar jij, jij zit er midden in en weet zelf ook niet wat je overkomt of overkomen is. Is het realiteit ? Of is het een kwade droom waar je in zit ? Of beiden ?
    Pak je leven op, het zal langzaam gaan, je zal terugval hebben, flashbacks krijgen, maar uiteindelijk kom je er uit, wel met een litteken.
    En……lees veel, ervaringen van anderen kunnen je inzicht geven en…….schrijf het van je af, papier is geduldig en leert je alles ordenen en het zal je meer inzicht geven en je kan anderen er ook weer mee helpen.
    Succes en sterkte !!

  7. Veel herkenning vooropgesteld. Mijn man gediagnostiseerd autist (asperger), hoogbegaafd, ADHD…en ja: met narcistische kenmerken bovendien. Hoewel ik de autistische dingen ook enorm herken (en die zijn al vrij lastig), heb ik het meeste last van de narcistische trekken. Nou ja, trekken, ik vraag me soms af wat het dominantst is.. En of dat het eigenlijk iets uitmaakt?!
    Het is fijn de herkenning te ervaren uit de verhalen en reacties die ik lees van jullie. Het helpt me scherp te blijven in de omgang met mijn echtgenoot. Toch wil ik opmerken (misschien ben ik opperst naïef), dat ik uitga van een stoornis.. Ik vraag me nog steeds af in hoeverre sommige gedragingen bewust zijn. En ja, ik geloof zeker ook in een bepaalde oprechtheid van de liefde. Misschien maakt dat het verschil van de multi-diagnose? Daarmee wil ik zeker niet afdoen aan de ervaringen die ik lees. Ik ervaar zeker soms van hetzelfde..soms enorm en dan weer andersom.. Maar ik merk dat ik vooral nog altijd zoekende ben naar het hoe of wat, wat is het nu echt…twijfel..ongeloof en verwarring ook..en liefde…tja..

  8. Isabel, het is een stoornis (in het geval van jouw echtgenoot zelfs meerdere) maar in hoeverre kun jij daar mee leven zonder jezelf kwijt te raken? Hebben jullie kinderen? Waarom ben je op internet gaan zoeken? Is jouw echtgenoot in staat te erkennen waar hij last van heeft en zou hij medicatie willen slikken, enz.? Het kan en mag nooit zo zijn dat anderen last hebben van deze stoornissen, hooguit wat aanpassingen met bijvoorbeeld werk, vakantie of feestjes. Niemand mag beschadigd raken! Het ‘hij/zij (met welke stoornis dan ook) kan er niets aan doen’ is onacceptabel! Sterkte! Coby

  9. Isabel,
    als je er lang in zit lijkt het op het Stockholm syndroom, je gaat je identificeren met de narcist, je weet niet beter en neemt het nog voor hem of haar op, heb ik ook gedaan hoor bij mijn partner, ik ging voor haar door het vuur, ja liefde is inderdaad enigszins blind.
    Ik was een keer op bezoek bij een vriendin van haar, nou ja vriendin, iedereen was haar vriendin, zolang ze maar iets voor haar betekenden.
    De vriendin was getrouwd en het was een zootje in het huis, de man werkte en moest alles thuis doen, zij zat de hele dag achter de PC op facebook, hij klaagde bij mij zachtjes, ik moet alleen eten als ik thuiskom, zij eet met de kinderen ( 5 maanden en 3 jaar) al om 4 uur, kinderen hoefden ook niet aan tafel te zitten dat vond hij heel erg, maar ik begreep dat hij NIETS te vertellen had thuis. Wat een rotzooi was het daar, de ochtendkrant lag om 5 uur ‘s middags nog op te mat, ik raapte hem maar op toen ik binnen kwam.
    Ik zei toen nog tegen mijn partner: “dit wil ik absoluut niet !!” Nog geen 6 maanden later zat ik er midden in en constateerde ik dat ze narcistisch was.
    Leid je eigen leven Isabel, laat je leven niet terroriseren (als hier sprake van is) door de narcist, of het opzet is of niet het is ONACCEPTABEL gedrag. Zorg voor je zelf, als jij NIET goed in vel zit kan je relatie ook NIETS worden, al lijkt dat wel zo of wil je dat misschien wel tegen beter weten in, ik weet het niet.
    Ik heb ook gestreden voor mijn relatie, en gepraat, gepraat en nog eens gepraat, tot het voor mij genoeg was en ik ontdekte wat narcisme echt is………….
    Sterkte Isabel

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *