Onderschatting van de impact van narcisme

Dit is een gastcolumn van Em

In dit stuk wil ik me vanuit MIJN visie richten op de ernstige pathologie van de narcist en ook de onderschatting van deze stoornis. Ik richt me daarin vooral op de narcist, omdat daar mijn ervaringsdeskundigheid ligt en niet bij de psychopaat. Er zijn een aantal overeenkomsten, maar ook een aantal verschillen tussen beide stoornissen, waarbij de psychopaat de meest impulsieve, antisociale en gewetenloze is en de empathie ook echt geheel ontbreekt. Verder zijn er meer duidelijke verschillen, maar daar zal ik niet op ingaan.

Ik ga niet beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Toch zie ik, na veel inzoomen op al mijn ervaringen met narcisten, steeds weer dezelfde elementen terug komen en die inzichten helpen mij enorm in mijn herstel. Deze ervaringen heb ik gecombineerd met mijn jarenlange werkervaring met narcisten én met alle kennis die ik heb opgedaan door veel, heel veel te lezen op internet, maar vooral door Iris haar boeken waar ik me erg in kan vinden. Van daaruit schrijf ik dit stuk.

Als slachtoffer en als hulpverlener heb ik nogal wat ervaring met narcisten. Ik heb 10 jaar gewerkt als hulpverlener in groepsverband met mensen met persoonlijkheidsstoornissen, waaronder ook de narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPS) en de anti-sociale persoonlijkheidsstoornis (APS), waarvan zo nu en dan ook een psychopaat. Tevens ben ik zelf als jong volwassene en als 50-jarige slachtoffer geweest van narcisten. Meer dan eens heb ik ervaren dat men zich nog wel eens achter de oren krabt, wanneer men hoort dat er drie narcisten in mijn leven zijn geweest en dat mijn jeugd emotioneel onveilig was. Zo was ook mijn ervaring onlangs bij een psycholoog. Als slachtoffer van narcisten ging het meteen alleen maar over mij en wat ik allemaal zou mankeren en was er nog maar weinig oog voor het feit dat ik te maken heb gehad met mensen met ernstige pathologie. De optelsom die voor de hand lijkt te liggen met een dergelijke levensloop, werd ook hier meteen gemaakt. Het zou aan mijn instabiliteit liggen en dus kwam de focus ook daar op. Weinig aandacht voor het feit dat er iemand op een griezelige en gewetenloze manier mijn leven was binnen gedrongen, me in de war had gemaakt met geslepen en krankzinnige acties en me voorloog met niet te pakken leugens, waardoor ik wederom beschadigd ben geraakt.

De ernstige pathologie van narcisten wordt veel te vaak enorm onderschat. Veel slachtoffers zullen het herkennen; je bent gebroken en gemangeld door de relatie en je hart, je lijf, alles hunkert naar steun en begrip van je omgeving, van de hulpverlening etc. Maar helaas gebeurt er vaak het volgende: de focus komt op jou te liggen als slachtoffer, op wat jíj allemaal mist in je leven, op wat jíj allemaal mankeert. De hulpverlening blijkt vaak niet eens op de hoogte van de werkelijke pathologie van de narcist en de omgeving kan vaak niet begrijpen waarom jij zo’n relatie bent aangegaan, terwijl het in werkelijkheid omgedraaid is. De narcist gaat iets aan met jou, maar daarover later meer.

Als voormalig hulpverlener weet ik wel hoe het werkt in therapie; de autonomie van de cliënt staat voorop en dus wordt er ingezet op eigen verantwoordelijkheid en eigen aandeel. Ieder mens is verantwoordelijk voor zijn eigen leven. Of zoals Iris het zo mooi beschrijft in haar boek: er worden normale criteria overheen gelegd, terwijl er in de relatie met een narcist geen normale criteria overheen te leggen valt. De psycholoog gaat veelal op zoek naar destructieve patronen bij jou, zoomt in op jouw zelfbeeld dat naar diens mening ongetwijfeld laag moet zijn en voor je het weet sta je weer buiten met het gevoel zelf verantwoordelijk te zijn voor de mishandeling en met een beetje pech ook nog een diagnose van een persoonlijkheidsstoornis.

Ik vind het schokkend om te constateren dat de ernstige pathologie ook door hulpverleners veel te vaak niet wordt gezien voor wat het is: een geraffineerd, duister, berekenend spel van de narcist waar alles mee staat of valt gedurende de hele relatie. Zonder dit spel is er geen narcistisch misbruik. Vaak weten niet-slachtoffers (en ook hulpverleners!) niet dat er veel overlap is tussen een narcist en een psychopaat en wat het eigenlijk inhoudt om diep in contact met deze mensen te zijn. De vorm van manipuleren, het gaslighten, de zichtbare én onzichtbare intimidatie, hierin verschilt de narcist NIET van de psychopaat. Dat betekent nogal wat en tóch wordt narcistisch misbruik vaak niet als zodanig herkend en erkend.

Hoe komt een relatie met een narcist doorgaans tot stand? Ik zal het beschrijven vanuit mijn visie. Narcisten en psychopaten gaan op je kwetsbaarheden zitten, zoals ieder mens kwetsbaarheden heeft, opgedaan door het leven heen. Zij hebben het vermogen deze kwetsbaarheden, net als empathie, in een handomdraai te detecteren. Regelmatig blijkt bijvoorbeeld dat iemand een narcist heeft leren kennen vlak na een overlijden van een dierbaar persoon, een scheiding, een ziekte, noem maar op. Het was bij mij niet anders; twee narcisten maakten mijn leven tot een hel op een moment dat ik als jong meisje al jaren gebukt ging onder de grillen van een psychiatrische zieke moeder, die af en aan werd opgenomen op de PAAZ. Ik was depressief, doodongelukkig en hierdoor enorm kwetsbaar als jong meisje. Hier haakten deze twee narcisten op aan. Na goede therapie te hebben gehad, bloeide ik op en groeide uit tot een vrouw die zelfbewust was, sterk, krachtig en goed voor zichzelf wist op te komen. Ik deed een opleiding, werd hulpverlener en door mijn werk voelde ik mijn kracht alleen maar toenemen. Ik was jaren narcisten-vrij, mijn werk even niet meegerekend. En toen kreeg ik een serieuze ziekte, MS. Mijn mobiliteit ging achteruit, ik kreeg een beperking en daardoor een scootmobiel én ik verloor mijn werk. Mijn gevoel van vrouwelijkheid kreeg een flinke deuk, net als mijn lichaamsbeeld. Ik voelde me als vrouw niet meer aantrekkelijk en ik voelde me niet meer van nut voor de maatschappij. Desondanks wist ik voor mezelf een weg te vinden in mijn ziekte, wist ik me te focussen op het positieve in het leven en bleef ik in mijn kracht, omdat mijn ziekte me ook dwong veel en goed voor mezelf op te komen. Maar die kwetsbaarheid was er en daar verscheen ook de laatste narcist. Typisch toch, niet?

De gevoelens die erbij komen kijken bij een dergelijke kwetsbaarheid zijn logisch en heel menselijk. Narcisten weten dat en gebruiken het. Daarnaast maken ze misbruik van je empathie, zoals we weten. Empathie maakt een mens flexibeler en zorgt voor een groot verantwoordelijkheidsgevoel, waardoor je nog wel eens geneigd kan zijn je eigen ruimte weg te geven en over je grenzen te gaan. Dit is zeker iets om naar te kijken als je het herkent bij jezelf, want ook al gaat het met de beste bedoelingen, mensen met een gebrekkig of geen geweten weten hoe het werkt bij de empathische mens en maken daar gruwelijk misbruik van. Het maakt je a.h.w. tot narcistenvoer.

En dit is wat er dan gebeurt bij de allereerste seconde dat je wordt gespot als prooi: narcisten “ruiken” als het ware jouw kwetsbaarheid en jouw empathie en dús jouw beschikbaarheid. Vervolgens screenen ze je “vakkundig” hier op, door met je in gesprek te gaan, informatie los te peuteren en je gedrag, je emoties, je mimiek te observeren. Terwijl je zelf nietsvermoedend deelneemt aan wat jíj denkt een fantastisch gesprek bij de eerste ontmoeting, ben je in werkelijkheid onderwerp van de screening door een persoon met ernstige pathologie, die alles wat hij bij jou waarneemt, opslaat en verwerkt in zijn spel van manipulatie, gaslighting, intimidatie, leugens en bedrog. De playtime is begonnen voor de narcist.

In de tien jaar dat ik werkzaam was als hulpverlener, was het heel opvallend hoe ik vaak het doelwit was van mensen met anti-sociaal of psychopathisch gedrag (NSP, ASP, psychopaat). Ik werd er vaak uitgepikt met de poging om onder mijn huid te gaan zitten, ik was zeer aantrekkelijk voor deze mensen. Dit soort mensen vervelen zich natuurlijk in een setting waar er veel gepraat wordt over zelfinzicht en over gedragsverandering; daar kunnen ze niks mee en dus zochten ze het vermaak bij mij door te prikken, te treiteren, te intimideren en te ondermijnen. De kliniek was voor hun een speeltuin en ik was één van de meest gebruikte speeltoestellen.

Wat was hier de reden van dat juist ík er steeds weer werd uitgepikt? Waarom ik en niet mijn collega’s? Mijn kwetsbaarheid wat betreft mijn verleden probeer ik altijd verborgen te houden en ja, dat lukt bij de ‘normale’ mens, maar deze mensen prikken daar natuurlijk zo doorheen. Soms waren er subtiele opmerkingen, soms subtiele gebaren of gedrag, waardoor ik merkte dat zij waarnamen, wat vele anderen niet zagen bij mij. Maar er was ook meer, waardoor juist ik schietschijf was. Ik werd door mijn collega’s altijd omschreven als de strengste van het team. Ik zette inderdaad altijd duidelijk de grenzen neer en was daar ook heel consequent in. ‘Nee’, was ook heel duidelijk nee bij mij. Mensen met ASP, NPS of psychopaten, die trokken dat niet. Ik heb wel eens (meer dan eens) van deze mensen te horen gekregen: ”Jij lijkt wel mijn moeder”. Hmmm, dat zette me aan het denken. Zou dat een reden kunnen zijn om mij te willen overheersen, mij klein te krijgen? Raakte ik met mijn ‘zijn’ de kern van hun pathologie, waardoor zij zich geprikkeld voelden om mij neer te halen, sneaky en onderhuids aanhakend op mijn kwetsbaarheid? Ik denk dat dat zomaar eens zou kunnen.

In mijn werk was het altijd heel duidelijk te zien hoe het deze mensen gaat om het spel, de macht en de kick. Hoe heerlijk is het niet voor de narcist, de ASP-er of de psychopaat om de hulpverlener, die de groep aanstuurt en het groepsproces moet bewaken en dus de leider van de situatie hoort te zijn in zo’n setting, klein te krijgen en dan het liefst ten overstaan van de hele groep cliënten? Het laat zien waar het bij deze mensen aan schort: deze dynamiek is onderdeel van ernstige pathologie. Echter hoe ernstig die daadwerkelijk is dat wordt pas écht duidelijk achter gesloten deur, als het slachtoffer alleen is met de narcist. Juist dat laatste stuk dat wij slachtoffers hebben ervaren, dat zien, weten én bevatten veel mensen (waaronder veel hulpverleners) niet. Het gaat ze het verstand te boven.

Deze pathologie hoort m.i. vet gedrukt bovenaan te staan wanneer er wordt gezocht naar de oorzaak. Toch wordt het zo vaak onderschat, terwijl dat juist de essentie is waarom je in zo’n situatie bent beland. Een relatie met een narcist (in welke vorm dan ook) begint altijd met deze ernstige pathologie, omdat de narcist zich verveelt, spanning en voeding wil, reuring wil in zijn of haar leven en zich heer en meester wil voelen. Je wordt uitermate “vakkundig” een web ingezogen. Niet doordat jij als slachtoffer iets mist of mankeert. Sterker nog, er zullen veel narcisten zijn die het juist een fantastische uitdaging vinden om iemand op de knieën te krijgen die goed en stevig in zijn of haar schoenen staat. Hoe groter de uitdaging, hoe sterker en machtiger de narcist zich voelt.

Tot zover mijn visie. Mijn schrijven is niet bedoeld als promotie voor het ontlopen van eigen verantwoordelijkheid of niet kijken naar jezelf. Begrijp me niet verkeerd, het lijkt mij altijd goed om naar je eigen gedrag te kijken daar waar nodig. Je zal je immers moeten wapenen tegen mensen met dit soort vernietigend en gewetenloos gedrag. Maar ik vind het wel belangrijk om de kern van dit alles niet uit het oog te verliezen: de ernstige pathologie van de narcist die ervoor heeft gezorgd dat jij een wrak werd, compleet leeg getrokken en door de mangel gehaald. Het komt niet doordat jij van alles mankeert, jij zomaar even van alles hebt toegelaten en weg gegeven; de narcist zorgt er voor dat jij wordt mee getrokken in een absurde realiteit, waardoor jij niet eens meer weet of je nou van voor of van achteren leeft. Ik zal niet gaan beweren dat je wilsonbekwaam bent bij een narcist, maar is er sprake van 100% eigen wil in zo’n situatie? Nee, dat vind ik zeker niet. Gaslighting en vrije wil van het slachtoffer gaan in werkelijkheid niet samen. De narcist rommelt met jouw eigen wil.
Als slachtoffer van een narcist ben jij niet verantwoordelijk voor de situatie. De verantwoordelijkheid voor het misbruik hoort bij de narcist, een persoon met ernstige pathologie. Of zoals Iris zegt in haar eerste boek:”Leg de verantwoordelijkheid terug waar die altijd al hoorde.”

Het Verdwenen Zelf verzet veel en goed werk (waarvoor dank!) waar wij als slachtoffers veel van profiteren. Een lezing zoals onlangs aan psychologiestudenten, ik word daar heel blij van. Deze studenten zijn de toekomst in hulpverleningsland, die toekomstige slachtoffers gaan behandelen. Als dáár erkenning komt, dan kan er ook verandering komen in de benadering van narcistisch misbruik.

Toch vind ik dat wij zelf ook iets kunnen doen, op momenten dat het proces van herstel dat toelaat. Wij kunnen ons laten horen bij hulpverleners, organisaties, ministeries etc. Brieven, mails, petities, klachten, omdat wij niet die naïeve, zwakke kuikentjes zijn zoals we vaak worden neer gezet. Wij zijn slachtoffer geworden van mensen met ernstige pathologie.

67 gedachten aan “Onderschatting van de impact van narcisme”

  1. Hoi Em,
    Zoals je schrijft, jouw visie, jouw waarheid, jouw mening. Ik vind het heel mooi en duidelijk verwoord. Erg fijn om te lezen.
    Als laatste schrijf je dat wij worden neergezet als zwakke kuikentjes en ik begrijp wat je ermee bedoeld. De mensen die dat vinden en zeggen, die begrijpen juist niet dat je juist heel erg sterk moet zijn om zulke relaties te overleven. Dat je doorzettingsvermogen moet hebben om dit te verwerken en een plek te geven.
    Je verhaal geeft juist aan, dat ondanks je ervaringen met narcisten op het werk en privé, de psychische en lichamelijke gevolgen vanuit je ziekte, hoe sterk jij als vrouw bent en dat jij een flinke dosis aan doorzettingsvermogen bezit.
    Dat “zwakke kuikentje” is in mijn ogen een Pauw!!

    1. Zeer zeker waar!!!! Je moet héél sterk in je schoenen staan bij een narcist. 4 Jaar gedaan. Daarna bij wijze van spreken die schoenen weggegooid. Ik voel me belazerd maar zal het nooit aan hem laten merken want dan geniet hij ervan. Nee, relatie met n narcist is gedoemd te mislukken.

  2. Hoi Em,
    Wat een ontzettend goed stuk! Ik vond vooral je beschrijving van wat je in je werk met narcisten en andere ´gezelligerds mee maakte, heel interessant. En mooi je laatste alinea’s, waarin je op onze eigen verantwoordelijkheid wijst. helemaal mee eens. Ik heb wel eens het idee dat wat een club als het Verdwenen Zelf doet, door sommigen voor lief wordt genomen, of het is dan weer niet genoeg. terwijl de mensen die achter het Verdwenen Zelf zitten ook gewoon ervaringsdeskundig zijn en geen makkelijk leven zullen hebben. Iedereen kan iets doen met dit onderwerp. Fijn dat jij hier even bij stilstaat en jouw blog zal ook weer helpen in de bewustwording over hoe groot de impact van narcisme is.
    Je hele stuk ademt kracht en helderheid uit, ik hoop weer eens een stuk van je te lezen want ik heb er echt van genoten en dat vind ik knap want het is een loodzwaar onderwerp. Veel succes met je proces!
    lfs,
    Yvanka

    1. Ondergediagnosteerd autisme ? Heb hetzelfde..word getest op ms…2 jaar lieten vragen voor een scan…ben helemaal op…

  3. Ik vind het een belangrijk en prachtig artikel en ben er ook mee eens. Intussen kijk ik terug op mijn herstel en word heel soms nog geraakt door oude pijn of komt kindgedrag naar voren dat veranderen moet. Alles helpt en is van waarde. Maar de narcisten hebben verloren en zijn gereduceerd tot klein. Mijn persoon is volwassen geworden, cognitief en innerlijk tesamen. Nieuwe emoties zijn gekomen, maar nu van geluk, essentie, bestaansrecht. En de zekerheid dat ik nieuwe situaties ook aankan. Herstellen kan gelukkig, meer dan dat. Maar wat een klus was dat…

    1. Gelukkig is herstel mogelijk maar idd. Het is een héle klus. Indien je 4 jaar lang gehersenspoeld bent, dan ben je er niet binnen 4 weken vanaf. 1 voordeel: héle ervaring rijker.

  4. Heel erg bedankt voor dit heldere stuk! Blaming the victim omdat men de pathologie niet ziet… dat is t inderdaad. En omdat de narcist je dat ook al inpeperde ga je het nog geloven ook.
    Ik herken het detail voor detail. De kwetsbare situatie, het tot prooi gemaakt worden en ook dat: een narcist heeft graag een sterke prooi. En ja, dat onder ogen zien en er in volle bewustzijn uitkomen en je los worstelen, daarvoor moet je sterk zijn. Er zijn nog genoeg mensen in een destructieve relatie, die er nooit van loskomen. Tot de dood ons scheidt, uit onvermogen te doen wat anderen wordt verweten als zwakte: na het misbruik voor jezelf opkomen. Hoe vaak blijven deze en andere misdaden niet onontdekt uit schaamte van het slachtoffer ?

  5. Een heel goed stuk Em, zinnig en duidelijk. Wat ik hierover nog wil opmerken of aan toevoegen is het volgende. Het is toch eigenlijk van de gekke dat slachtoffers van narcistisch misbruik zich nog zo vaak moeten verdedigen – ook in therapie – voor het feit dat het je overkomen is, omdat je wordt aangevallen op je eigen aandeel. Bijv. omdat je zelf niet uitgebalanceerd was zou je het er naar gemaakt hebben. Volgens mij is het simpelweg zo dat, of je nu sterk staat of kwetsbaar bent, je je leven goed op de rit hebt of niet, iets mankeert of niet, hoe je er ook voorstaat of aan toe bent: er is nooít maar dan ook nooít een rechtvaardiging aan te voeren voor slecht gedrag, misbruik, disrespect, bedrog, manipulatie, intimidatie kortom het hele “pretpakket” van een narcist. Los daarvan kan het nooit kwaad en is het vaak nodig om aan introspectie te doen, maar dat geldt eigenlijk in z’n algemeenheid in het normale dagelijkse leven. Maar inderdaad, dit gaat over een ernstige pathologie en dáár zou dan de focus op moeten liggen.

    1. Ik wil even reageren op dat slachtoffers van narcisme worden aangevallen alsof het je eigen aandeel is. Ik denk dat het belangrijk is om te beseffen dat in therapie de narcist niet behandelt kan worden en daarom gekeken wordt naar wat de slachtoffer kan doen om te herstellen, weerstand te bieden en om nooit meer in zo’n situatie terecht te komen.
      Een therapeut die de slachtoffer aanwijst als de schuldige is geen goede therapeut.
      Maar een goede therapeut zal altijd volgens onderstaande uitgangspunten werken:
      Een goede therapeut zal de gevoelens van de slachtoffer erkennen en bevestigen.
      Een goede therapeut zal altijd uitgaan vanuit de beleving en ervaring van de slachtoffer.
      Een goede therapeut zal met de slachtoffer aan de slag gaan om de slachtoffer te helpen herstellen van narcistisch misbruik en de slachtoffer helpen om niet meer in de val te lopen van een narcist.
      Als we spreken van een therapeut die dit niet doet of niet kan dan is het denk ik tijd om op zoek te gaan naar een goede therapeut.

  6. de kop van dit stuk, onderschatting van de impact van narcisme. Hoe wrang, ik heb dat net vandaag ondervonden.
    Opgevoed (nou ja wat heet opgevoed?) door een narcistische moeder, heb ik vanaf mijn jeugd, ik was tien, voor het huishouden en mijn tien en elf jaar jongere broertje moeten zorgen. Deed ik het niet, of niet goed, dan werd ik totaal buitengesloten.
    Vandaag, toen ik een schoonzuster belde om haar te vertellen dat ik terminaal ziek ben, was haar reactie eigen nou en, wat moet ik hiermee. Dat kwam wel overeen met eerdere reactie die ik van mijn broer en zus (met mij de enige nog overgebleven kinderen) kreeg. Toen ging er een lichtje bij mij branden. In de jaren negentig heb ik, na een lange strijd en vele, vele gesprekken met een psycholoog gebroken met mijn moeder, iets wat me natuurlijk niet in dank werd afgenomen. Duidelijk is dat zij in de tijd daarna heel veel onwaarheden over mij verteld heeft aan de overige familieleden, iets wat zij voor waarheid hebben aangenomen en mij dus eigenlijk veroordeeld hebben zonder de andere kant van het verhaal te (willen) horen. En nu, over haar graf heen, is zij er opnieuw in geslaagd. De impact van het narcisme dus, die heb ik ook onderschap en daar kom ik nu op het einde van mijn leven achter.
    En dan was ik ook nog getrouwd met een narcist (nu gescheiden). Die reageerde ook zo leuk op mijn bericht (maar niet heus) met “o ja, vervelend, beterschap he”. Hoe onverschillig en wrang kun je het hebben. Ik ga binnenkort dood!

    1. Wat ontzettend heftig en verdrietig om te lezen. Ik ben er stil van…..Ik wil je graag een digitale knuffel geven en heel, heel veel sterkte wensen.

    2. Wat triest Mieke, wat moet jij je eenzaam voelen. Wat een gebrek aan empathie om je heen! Ik mag hopen dat je nog andere mensen om je heen hebt die je wel steunen helemaal nu je ongeneeslijk ziek bent. Ik zou willen dat het mogelijk was dat we met een paar mensen van deze site om je heen konden staan. Goed om te weten waar deze verbale agressie vandaan komt. Sterkte en wijsheid gewenst.

      1. Dank je wel. Gelukkig heb ik wel mensen om me heen, een paar heel goede vriendinnen, heel veel facebookvrienden en vooral mijn dochter.

    3. Vreselijk hoe mensen kunnen doen naar iemand waarvan ze amper weten wat degene heeft ondergaan, zeer wrang en erg schrijnend… Vooral als je op je allerkwetsbaarst bent…
      Ik hoop enorm dat je iemand om je heen hebt die er voor jou is Meike.
      Ik weet hoe het is om dit soort dingen alleen te moeten doorstaan en dat gun ik niemand.
      Veel liefs!

      1. Dank je wel San. Gelukkig heb ik wel veel lieve mensen om me heen, een paar goede vriendinnen, heel veel lieve reacties op facebook en voor mijn dochter, die er altijd voor me is en nu eigenlijk te zwaar belast wordt. Op steun van haar vader en haar broer, beiden narcisten, hoeft zij niet te rekenen

    4. Lieve Mieke, tranen in mijn ogen hoe schrijnend om jouw verhaal te lezen.
      Ik hoop dat je je omringd hebt met mensen die oprecht van je houden zodat je dit
      samen kunt dragen.
      Je krijgt van mij een intense warme knuffel vanuit Limburg.

      1. Dank je wel Margo. Ik heb mensen om me heen, zeker, maar de belangrijkste ontbreekt, mijn zoon. Hij wil niets met me te maken hebben, zelfs nu niet. Op het bericht van mijn ziekte en naderende dood, hem bericht door zijn zusje, reageerde hij alleen maar met “o, oke”. Dat doet zo ongelooflijk veel pijn, meer pijn als de pijn die door mijn ziekte veroorzaakt wordt

    5. Lieve Mieke….hoe dan ook ik hou van je. Ik lees dat ook andere mensen je gesteund hebben, wij hebben dit gemeen met elkaar en dat op zich is een grote steun.
      Liefs, Carla, 47 uit Utrecht

  7. Een heel goed stuk, ook wat mij betreft! Zelf heb ik een vorm van autisme en om die reden werd ik als ongeschikt bestempeld om ooit hulpverlener te kunnen worden. Mijn autisme werd veel later pas gediagnosticeerd. Niet geheel duidelijk is mij waarom je vanwege je MS geen hulpverlener meer zou kunnen zijn. Lange tijd had ik bij een politieke partij een werkgroep voor en door mensen met een handicap of chronische ziekte, juist vanwege de discriminatie op deze grond door mijn moeder die overduidelijk een narcistische stoornis moet hebben gehad. Woedende hulpverleners ben ik niet zelden tegengekomen omdat er geen diagnose was. Mensen met een narcistische stoornis zijn doorgaans zorgmijders… En bij de antroposofie en ook sommige New Age stromingen kwam ik niet zelden de opvatting tegen dat je vóór je geboorte zelf voor je ouders kiest, dus dat het in algemene zin mijn eigen verantwoordelijkheid is. Met liefde als het hoogste gebod heeft zo’n opvatting weinig te maken. Ik ben lid van de Remonstranten en daar wordt uitgegaan van enerzijds de genade Gods en daarnaast de vrije wil, ofwel je bent voor een deel verantwoordelijk voor je eigen situatie. Justitie doet wat dat betreft niet voor niets onderzoeken naar in hoeverre je toerekeningsvatbaar bent of kunt zijn. Door niet acceptatie van mijn autisme is van alles gebeurd wat ik heb gedaan waar ik mij op dat moment in de verste verte niet van bewust was, omdat ik toen letterlijk mijzelf daardoor kwijt was en dat ervaar je juist niet op het moment dat die toestand intreedt.

    1. Hoi Willem. Het lag bij mij niet aan mijn werkgever dat mijn werk moest stoppen. Ik kon het zelf fysiek niet meer aan. Ik heb wel een aantal jaren gewerkt nog, maar op een gegeven moment was de koek helaas op. Ik begrijp dat jij op voorhand de kans al niet kreeg en dat is natuurlijk pijnlijk en heel zuur.

    2. Willem,
      Mee eens dat je hulpverlener kunt blijven
      Alleen wanneer je daar met je handicap zit en iemand krijgt een woede aanval? Vanuit welke oorzaak ook …
      Leuk boekje is :
      Het sprookje van de dood.
      Begin van het zieltje in de hemel wat naar de aarde wil, zorgen.
      En wat dan in die hoedanigheid ” levensvatbaar” is voor een narcist.
      Ontroerend sprookje, maar het laat ook zien hoe wij de situatie creëren zodat de narcist binnenkomt en doet wat hij doet.
      Voor mij was het naast Iris boek zielstrelend om wie we eigenlijk zijn.
      Maar dat we niet naïef zijn.
      Mirjam

  8. Sorry, ik herken er heel weinig in. Was ik kwetsbaar? Jazeker. Heeft een onveilige jeugd geleerd te pleasen, altijd de schuld eerst bij jezelf te zoeken, hebben we geleerd onze eigen gevoelens te negeren en de ander vooral de kans te geven zich te excuseer. Dat zijn mi de kenmerken waar elke relatie ook die met een niet-asp’er op stukloopt.
    Wat zie en zag helemaal niet als zwak en de mensen die ik heb benaderd zagen dat ook niet zo. Ik ben juist heel sterk, principieel, intelligent en authentiek. Maar grenzen heb ik al leren op te rekken in mijn jeugd. ‘ luister naar je intuïtie’ dat onderbuikgevoel. Hoe vaak lezen we het en altijd zoeken we naar een reden waarom wij het mis hebben en wellicht de ander niet. Dat is de pathologie van veel ‘slachtoffers’ .
    Feit is velen hebben niet eens in de gaten met een asp-er te maken te hebben. Tenzij je het waard bent de asp-er langer van dienst te zijn omdat jij wat hebt wat hij nooit zal hebben. Lees authenticiteit, gevoel, een ziel, verdriet, kwetsbaarheid …en nog veel meer waar deze mannen en vrouwen bang voor zijn.
    Als het gaat om de pathologie van de asp-er ( zowel narcisme als schizofrenie als psychopathie vallen onder die noemer) dan valt allereerst op dat het onmogelijk te bewijzen is dat er emotioneel leed is aan mensen die er geen ervaring mee hebben. Ze snappen het niet en dat is eigenlijk maar goed ook. Want hadden ze het wel gesnapt dan was er iets serieus mis met ons die het niet snappen. En waarom zou je het willen snappen? Zoiets waanzinnigs, zoiets onbegrijpelijks, een lover met maar een doel, je hele hebben en houwen van je af nemen. Hier de echte pathologie. Ruimschoots bekend bij hulpverleners maar waarvan een aanzienlijk deel eveneens onder deze patholhpgie valt. ASP-ers scheppen nl op over de hulp die ze verlenen of zouden hebben verleend aan anderen. Een soort hoogmoed van kijk eens hoe goed ik ben om een niet aflatende drang naar bevestiging en waardering gelegen in een veel diepere onzekerheid van falen.
    Een nog groter falen is dat hulpverleners al jaren bekend met de impact van deze ziekte het bog altijd niet gelukt is om deze ziekte en de resultaten ervan op de strafkaart te krijgen. Aldus hebben hulpverleners die zich richten op de slachtoffers en justitie geen poot om op te staan. Geconfronteerd met de gedachtengangen en handelswijze van de asp-er blijkt er geen tot weinig kennis te zijn bij de handhavers. Een voorbeeld; belaging heeft als gevolg dat agenten na meerdere aangiften de asp-er van zijn bed lichten en oproepen op het buro te komen. Aangezien liegen tot een kunst vergeven is bij deze mensen, wandelt deze daarna de deur uit met als gevolg nog meer belaging en wellicht erger. Inlevingsvermogen danwel berouw kent de asp-er namelijk niet. Wel primitieve emoties resulterende in agressie, wraak etc etc.
    Het is om deze reden, angst, dat veel slachtoffers niet eens aangifte doen alsook dat, gebroken als je bent na alle terreur, je niet nog eens wil gaan uitleggen aan een doorgaans laagopgeleide agente ( sorry mijn mening) met huis tuin en keukenpsychologie waartoe deze mensen in staat zijn ( zie derde alinea hierboven). Ergens niet gek maar wel verbazingwekkend gezien de ellende die deze mensen veroorzaken die ze wel bekend is.
    Aangaande therapie nog een laatste; er zijn veel therapeuten, teveel, enkele goede en zeer veel slechte. Een goede therapeut geeft je geen schuldgevoel maar zet jou in je kracht. Onderzoekt met jou waarom je jezelf zo tekort hebt gedaan zoals zoveel mensen doen ook in een niet N-relatie.
    Dit is mijn mening maar ik wil vooral bijdragen aan een volledige beschrijving, het is immers voor velen nog een onontgonnen gebied. Een volgende mening of betoog draagt hopelijk weer bij aan een nog vollediger beeld van asp-er en niet asp-er. Ik probeer de term slachtoffer- dader te vermijden want hoewel wij ons ‘slachtoffer’ mogen voelen, de term zet ons uit onze kracht en bevestigt de dader in zijn kracht. En dat is nu net niet wat je wilt bewerkstelligen bij een asp-er bij wie controle, macht en manipulatie standaard werkvormen zijn!

    1. We hoeven het ook niet met elkaar eens te zijn. Ieder zijn eigen mening en dat is prima 🙂
      Ik lees wel iets wat niet helemaal klopt en daar reageer ik toch maar even op. Je schrijft: “Als het gaat om de pathologie van de asp-er ( zowel narcisme als schizofrenie als psychopathie vallen onder die noemer)”. Dit klopt helaas niet. Een narcistische persoonlijkheidsstoornis en een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis zijn twee verschillende persoonlijkheidsstoornissen, al hebben deze wel overlap. Maar er zijn ook zeker verschillen. Schizofrenie is geen persoonlijkheidsstoornis an sich en valt zeker niet onder ASP.

      1. Hi Em, in de oude DSM stond schizofrenie ( schizotypische symptomen) wel degelijk bij de anti-sociale persoonlijke stoornissen maar je hebt gelijk dat het gewijzigd is. Ik heb zelf in twee gevallen ervaring met narcisme / psychopathie en bijbehorende wanen van de asp-er. Inderdaad we hoeven het zeker niet eens te zijn maar daar ging het ook niet om. Ik had dat niet zo in de eerste zin mogen vermelden. Mijn excuses daarvoor. We praten over ervaringen en in dat geval is het ‘en-en’ en geen maar.
        Ik hoop van harte dat de hulpverlening en het rechtsapparaat keuzes durven maken en emotioneel misbruik door een sociopaat danwel nps-er strafbaar gaan stellen voordat er sprake is van lichamelijk letsel of belaging. Want we weten hoe gehaaid en scrupuleus ze zijn.

      2. Het viel me ook op dat er staat dat schizofrenie een persoonlijkheidsstoornis is. Je zit er niet helemaal naast hoor! Er bestaat namelijk een schizoide persoonlijkheidsstoornis. Dat zijn mensen die o.a. weinig tot geen behoefte hebben aan contact met anderen. Ze hechten niet aan hechte relaties met anderen. Dit mag niet verward worden met schizofrenie.
        Helaas ben ik nog steeds gedwongen een einzelganger echter ik ben niet schizoide. Ik ben, dankzij mijn narcistische moeder en gehersenspoelde broer, verstoten door mijn familie.
        Gezonde contacten zijn belangrijk voor herstel van narcistisch misbruik. Helaas doe ik die weinig op mede omdat ik weinig geld heb voor uitstapjes. Het lijkt er inmiddels op dat ik dit jaar vrienden heb gemaakt echter om de zoveel tijd vraag ik me af of dat ze het werkelijk menen. Ze hebben een andere levenstandaard en mijn ervaring is dat velen dan op me neerkijken. Zijn ze uit om me te gebruiken, komen ze beloftes na, blijft dit of verwatert het, ben ik alleen leuk als ik geef, please ik te veel, gaat het alleen om mijn goed geconserveerde uiterlijk? enzovoorts. Telkens komen er angsten omdat ik niet meer volledig vertrouw op mijn gevoel en of dat gevoel klopt of ten gevolge van negatieve ervaringen wordt overheerst door angst. BIk ben bang om iets op te bouwen wat in elkaar stort omdat ik me weer laat gebruiken, er weer in trap. Ik vind het leuk om anderen behulpzaam te zijn echter niet meer ten kostte van mezelf. Nieuwe contacten gaan niet als vanzelf ondanks dat ik van mezelf ben gaan houden. Om de zoveel tijd zoek ik er iets achter. Niet leuk voor de mensen die oprecht zijn. Er spookt van tijd tot tijd van alles door mijn hoofd bij het aangaan van nieuwe contacten. Dat blijft ook als het langdurig wordt.
        Ik merk wel weer hoe fijn het is om samen dingen te doen, wat ik jarenlang mis en in mijn familie niet heb.
        Mensen met een schizoide persoonlijkheidsstoornis missen dat niet. Zij kiezen er juist voor om een einzelganger te zijn.

      3. Ik wil nog iets toevoegen over het feit dat ik niet gekozen heb om een einzelganger te worden. Dat is namelijk ook het verband tussen armoede en eenzaamheid.
        Jaren geleden kreeg ik na een relatie met een narcist of misschien was het een psychopaat, een burnout. Ik dacht dat ik terug kon vallen op mijn ouders, dat bleek een illusie. De context is dat ik ontelbare arbeidsuren heb gemaakt in hun bedrijf die niet werden betaald. Het was me al eerder opgevallen dat als ik een beroep op mijn ouders deed ze me moeizaam of niet ter hulp kwamen. Ik moest er voor hen zijn. Ze kwamen zelden bij mij op bezoek, ik moest naar hen komen. Er ging veel aandacht naar het gouden kind, zijn vrouw en later de kleinkinderen. Toen ik een burnout kreeg werd ik bewuster. Dat wilt niet zeggen dat ik door had dat ik in een narcistisch gezin was opgegroeid. Er kwam wel iets op gang.
        Ik leef sindsdien, jarenlang, van een inkomen dat iets lager is dan de armoedegrens voor een alleenstaande. Al vrij snel bleek dat sommige vrienden geen vrienden waren. Ze gingen zich settelen, maakte carrière en kregen kinderen. Ik probeerde los te komen van mijn narcistische moeder. Tevens legde ik mijn familie uit wat mijn leefsituatie was echter er was geen empathie laat staan dat ze mij tegemoet kwamen. Er werd van mij geëist dat ik mijn oude rol op me nam. Dat betekende dat ik er voor hen moest zijn. En me leeg moest laten zuigen met verhalen over henzelf of talloze anderen waar ze wel empathie voor leken te hebben en die wel een bezoek waard waren. Gaf ik mijn grenzen aan dan werd dat niet gerespecteerd. Ik kreeg talloze conflicten, probeerde hun gedrag te bevatten en sliep slecht. De geestelijke mishandeling door moeder nam toe evenals de agressie van vader(nadat moeder hem had ingeseind). Mijn broer wilde meestal niet eens mijn kant van het verhaal horen. Ik mocht niet voor mezelf opkomen en heb jarenlang mijn tijd en energie verspild om mijn familie te bereiken. Ik probeerde hen het van de andere kant te laten bekijken. Dat kunnen of willen ze niet. Ik had afstand moeten nemen! Ik stootte ook regelmatig mensen af door in over arousal bizarre, niet te bevatten voorvallen te delen met anderen. Nu weet ik dat het simpelweg niet te bevatten is en wil ik dat ook niet meer bevatten. Overigens kreeg ik jaren later van mijn ouders op een voorwaardelijke wijze spullen kado. Daarna geld echter daarmee kwam ik niet boven de armoedegrens uit. Er werd naar anderen toe gedaan alsof ik dankzij hen een modaal inkomen had! Het werd tevens tegen me gebruikt. Niets werd rechtgezet! Dit terzijde.
        Parallel hieraan overleden de vrienden die wel bij me bleven en kreeg ik meerdere chronische ziekten. Zoals bij zoveel ervaringsdeskundigen heeft het jaren geduurd voordat ik de diagnose complex PTSS kreeg. Pas laat trof ik de juiste psychotherapeut en kwam ik tot inzicht dat er waarschijnlijk sprake is van narcisme en vielen de puzzelstukjes op zijn plaats. Gaandeweg lukte het me om te rouwen en ging ik mijn ouders en broer aanvaarden. Dat was een heel eenzaam proces waarbij ik niet in staat was om te werken.
        Tijdens al die jaren was ik huiverig om een relatie aan te gaan. Mijn kinderwens ging niet in vervulling. Toen ik lid was van een vereniging werd ik regelmatig mee uitgevraagd. Ik kan dat niet betalen. Als ik dat vaker aangeef dan vragen ze me niet meer. Stel ik voor om iets goedkopers te ondernemen dan willen ze dat niet. Dat gaf mij het gevoel dat het niet om mij gaat, enkel om de duurdere activiteit samen met een ander te doen. Ik ben vrij toegankelijk echter keer op keer als ik nieuwe contacten op doe en wil verdiepen ontkom ik er op een gegeven moment niet aan om uit te leggen welke chronische ziekten ik heb. En dat ik in een zwaar verwerkingsproces zit en een heel laag inkomen heb. Kortom: wat mijn leefsituatie is. Velen hebben geen zin om zich daarin te verdiepen! Te druk. Er word al snel geconcludeerd dat ik labiel ben, er in blijf hangen en geen arbeidsethos heb. Er is geen kennis over narcistische mishandeling evenals vaak late juiste diagnosestelling daarvan en mede daardoor een constructieve behandeling. In mijn geval komen er nog chronische ziekten bij. Ook dat vraagt om verdieping.
        Ik kan overigens hun verhalen over hun vakanties, de (klein)kinderen, de restaurants waar ze gaan dineren, bioscoopbezoek, saunabezoek en talloze andere uitstapjes of luxe prima aanhoren(evenals hun problemen). Ik voel zelden jalouzie. Mijn leven interesseert hen niet veel. Dat geeft mij het gevoel dat er geen wederkerigheid is. Sommige mensen trakteren me. Ik vind het niet leuk als ik hen niet kan trakteren alhoewel ik leer te ontvangen. Ik heb ook meegemaakt dat als ik mezelf een keer verwen, iets gun, daar kritiek op is. Niets mag ik van sommige mensen voor mezelf hebben. Kan ik een tijd later een onverwachte uitgave niet betalen dan wordt me voor de voeten gesmeten wat ik voorheen voor mezelf had gekocht.
        Vertel ik niets over mijn leefsituatie dan denkt men dat ik mijn leven prima op orde heb. Echter dat zijn oppervlakkige korte contacten. Niemand zit op me te wachten! Ik ben van middelbare leeftijd. De kans op een passende betaalde baan(ik heb meerdere chronische ziekten) is klein. Dat geeft mij soms het gevoel dat mijn verleden me blijft achtervolgen. Zo ook bij momenten van eenzaamheid. Zoek ik naar gratis of betaalbare sociale activiteiten in mijn gemeente dan tref ik vaak onverzorgde of verbitterde mensen die alles negatief zien en zich slachtoffer blijven voelen. Of mensen die chronisch depressief zijn. Triest echter ik heb gemerkt dat het mij omlaag haalt als ik vaak daarmee omga. Overigens staan er vooral wandelingen op het programma. Dan moet je wel kunnen lopen! Dat terzijde. Ik tref geen gezonde mensen die ik nodig heb voor verder herstel. Het klopt dat je die nodig hebt. Ik heb af en toe contact daarmee. Ik merk dat ik me dan geen patiënt/underdog meer voel. Dat komt ook omdat deze mensen wel fatsoenlijk, respectvol en gelijkwaardig met me omgaan. Ik leer nu te vertrouwen dat ze het wel menen, dat het niet hoeft te verwateren. Dat het wel om mij gaat. Ik heb nog vaak de angst dat ik het verkeerd voel. Meestal kom ik niet in het netwerk van gezonde mensen. Die hebben het te druk met werk, hun gezin en de vrienden die ze al jaren hebben. Er is geen plaats voor mij.
        Omdat ik er ondanks alles best goed uitzie krijg ik ook te maken met mensen die, net als moeder, jaloers zijn. Presteer ik iets dan zien ze enkel dat en willen ze dat ook kunnen. Sommige van hen weten zelfs wat ik achter de rug heb. Toch zijn ze jaloers, enkelen van hen op een ongezonde manier. Het komt ook voor dat mannen door mijn uiterlijk denken dat ik bezet ben, zo niet dan moet er heel wat mis met me zijn. Of dat mensen maar niet snappen dat ik single ben. Tegenwoordig gaat het velen om de buitenkant en daar hoort ook een bepaalde levensstandaard bij. Heb je weinig geld dan hoor je er niet bij. Als mensen een fijner leven hebben dan ik hoeven ze zich niet schuldig te voelen. Meer begrip zou al fijn zijn.
        Het is me opgevallen dat veel reageerders op sites over narcisme ondanks dat ze zich slachtoffer voelen van narcistische mishandelng desondanks de juiste partner hadden gekozen, hun kinderen niet beschadigen, ze ook nog de juiste beroepskeuze hebben gedaan. Ik ben blij voor hen! In mijn ontwikkeling zijn duidelijk bepaalde processen niet goed doorlopen zoals loskomen van mijn ouders en het ontwikkelen van mijn identiteit. Mijn schoolkeuze was onbewust. Ik heb waarschijnlijk niets meer aan mijn vakdiploma’s.

      4. De gevolgen van narcistische mishandeling en parentificatie zijn voor mij dus dat ik geen kind heb kunnen zijn. Niet mijn eigen identiteit kon ontwikkelen. Ik heb geen gezin kunnen stichten. Ik durf geen relatie meer aan te gaan. Ik had mijn ouders en vele anderen op weg geholpen. Bergen werk heb ik verzet waar anderen van profiteren. Mijn eigen leven krijg ik niet op orde! Het was tientallen jaren overleven. Soms lag ik onder een steen. Nu ik me verder heb bevrijd en voorzichtig in de maatschappij wil meedraaien lukt het me nog steeds niet om mijn netwerk uit te breiden. Ik heb daar de middelen niet voor. Ik leef armoedig en heb geldzorgen, ik heb een gat in mijn cv, ik kan weer aan veel dingen niet meedoen, ik loop achter, ik heb nooit ergens bijgehoort. Ik ben al over de helft van mijn leven en wil er het beste van maken. Allerlei levensfases wijken bij mij af. Daar komt het simpelweg op neer. Helaas heeft het heel erg lang geduurd voordat ik de juiste hulp kreeg. Het is niet anders. Achteraf praten is altijd gemakkelijker.

      5. Esther, breek me de bek niet open! Mijn moeder is voor mij heel erg sadistisch. Ik zal nooit zeker weten of dat het bewust of onbewust is. Ik vermoed beiden.
        Gelukkig heb ik geen behoefte meer om middels voorbeelden hiervan anderen te overtuigen. Dan krijg ik onnodig een terugval.

        1. Dat is ook helemaal niet nodig om een ander te overtuigen.
          Laat dat maar los dan blijf je zelf in de rust (is mijn ervaring)

      6. Voor de volledigheid: Een schizoide persoonlijkheidsstoornis valt onder cluster A, net als schizotypische persoonlijkheidsstoornis en paranoïde persoonlijkheidsstoornis.

      7. Dat klopt Esther, door jarenlang anderen te willen overtuigen middels voorbeelden te geven rakel ik alles op, wordt ik druk en slaap slecht. Soms deed ik dat ook om van hen bevestigd te krijgen dat het bizar was. Dat het niet altijd aan mij ligt.
        Als ik heel kort anderen wil duidelijk maken hoe het er aan toe ging realiseren ze zich niet voldoende hoe pathologisch het is. Men neemt het aan echter beseft zich niet hoe afwijkend mijn opvoeding is en wat de gevolgen zijn. Dan krijg ik soms een vraag waaruit ik opmaak dat men zich onvoldoende beseft dat mijn moeder o.a. geen enkele interesse in mij heeft.Dat ik er niet toe doe. Velen geloven simpelweg niet dat er dergelijke ouders bestaan.Laat staan de mensen die alleen moeders ene gezicht kennen.
        Iets er tussenin ken ik nog niet. Het zijn wat dat betreft enkel de ervaringsdeskundigen die weten hoe complex het is. Die aan weinig woorden genoeg hebben.Ik kom nu in een fase dat ik er niet meer over wil praten en het verleden laat rusten. Soms in het nu krijg ik het gevoel dat mijn verleden me achtervolgt omdat ik mijn leven nog niet heb ingericht zoals ik het wens.

        1. Lieverd ik begrijp je helemaal.
          Ik ben zelfs nu nog aan het worstelen met het feit om te accepteren dat het was zoals het was.
          Jij ook veel sterkte.

      8. Lieve Esther, accepteren heeft er bij mij toegeleid dat ik niets meer verwacht en hoe afschuwelijk ik dit jaar ook werd behandeld door mijn moeder en broer toen e.a. moest worden afgerond, het ging niet meer dwars door mijn ziel. Ik had een attitude van ” o, zo zijn ze, dit past precies bij hen”. Ik ben ook niet meer e.a. gaan proberen te bespreken want dat heeft toch geen zin evenals strijden. Ik heb gemerkt dat deze houding beter voor mij is evenals zo veel mogelijk afstand. Ze zijn niet in mij geïnteresseerd, er is geen wederkerigheid en ik doe er niet toe. Er is geen empathie voor mij. Dat was overduidelijk echter ik heb me er bij neergelegd dat dit niet zal veranderen. Dat geeft rust. Ik raak er minder van overstuur, ken het patroon, zo is het altijd al geweest en zal het ook blijven. Heel veel tijd en energie heb ik verspild om hen evenals omstanders te bereiken. Zonde.
        Voor het zover was heb ik eerst moeten rouwen. Het duurde lang voordat mij dat lukte. Strijd, woede en ontgoocheling overheerste het verdriet. Pas daarna kwam acceptatie.
        Nu kan ik eindelijk het verleden laten rusten. Echter zoals in mijn reacties hierboven is te lezen valt het me tegen om mijn nieuwe leven vorm te geven.
        Soms hoop ik nog dat een oom of tante wakker wordt. De kans daarop is klein omdat ze op leeftijd zijn. Tevens ben ik blij als de feestdagen voorbij zijn omdat ik dan weer voel wat het is om geen contact met de gehele familie te hebben. Helaas heb ik nog geen surrogaatfamilie.
        Acceptatie geeft lucht, ruimte.
        Ik wens jou ook heel veel sterkte toe!

    2. Nee joh, je hoeft geen excuses te maken, ben jij mal 😉 En ik ben het met je eens, het wordt tijd dat het strafbaar wordt, maar wat is dat een harde noot om te kraken. Men wil er maar niet aan hoe ernstig de mishandeling is.

  9. Toen ik jongvolwassen was, pas uit huis na een vechtscheiding van mijn psychiatrisch zieke moeder en narcistische vader (bij wie ik ben blijven wonen), kwam ik in een resocialisatie therapiegroep terecht voor twee dagen per week.
    Mijn hele jeugd was ik emotioneel verwaarloosd en onder psychisch geweld opgegroeid. De laatste jaren thuis moest ik alles in huis doen, naast mijn school, elke dag eten koken en dat alles onder druk, kritiek en manipulatie van mijn narcistische vader, verder werd ik totaal door niemand opgevangen. Niemand keek naar mij om.
    Mijn vader indoctrineerde mij en mijn broertje over mijn moeder waardoor ik het contact met haar verbrak.
    Zo kwam ik dus bij die therapiegroep terecht waar zo’n 7 therapeuten waren die verschillende therapie onderdelen begeleidden. Ik was kapot, had veel hyperventilatie, veel lichamelijke spanningen/verkrampingen, had een slikfobie, was aan het einde van mijn latijn en ik was nog maar zo jong…
    Ik vertelde er alles en wat ik terug kreeg; ik was kampioentje aandacht vragen, ik was het ondergeschoven kindje, ik zou mij hoerig kleden volgens hun, ik was het oogappeltje van mijn vader, enz.
    Ik werd boos en schreef alles op waar ik mee zat binnen de therapie en dat ik vast zat, het ging steeds slechter met mij, daar wilden ze niet op ingaan, ik moest mij maar anders gaan opstellen.
    10 maanden ben ik daar geweest en het heeft mij verder kapot gemaakt. Zo kapot dat ik heden ten dage na 30 jaar daar nog steeds gevolgen van ondervind.
    Dus ja Em, als er iemand is die weet waar je het over hebt, dan durf ik te zeggen dat ik het ben… (zelfs dan vraag ik mij af of ik wel recht van spreken heb, want stel je voor dat ik het verkeerd geïnterpreteerd heb. Dat is dus nog steeds het gevolg van die jarenlange narcistische onderdrukking dat ik nog altijd twijfel aan mijzelf).

    1. Ik geloof mijn ogen niet. Wat therapeuten kapot kunnen maken zeg. Dergelijke dingen tegen iemand zeggen die om hulp komt. Geen wonder dat je er nu na 30 jaar nog mee zit. Ik zou zeggen zoek opnieuw hulp, nu het nog kan. Ik heb het pas gedaan en gevonden toen ik al 70 was, was er ook sceptisch over maar nu blijkt dat het de goede beslissing is geweest.
      Ook nu ik ze nodig heb voor een heel andere verwerking, mijn ziekte, zijn ze er voor me

      1. Ik ben oprecht blij voor je Meike dat je goede hulp gevonden hebt, dat je dit niet alleen hoeft te doorstaan.
        De toon voor mij was helaas gezet.
        Ik kan je nog veel meer voorbeelden geven van falende hulpverlening, zou een beetje vervelend worden als ik dat hier allemaal neerzet, het heeft geen zin naar mijn idee.
        In al die jaren heb ik maar een professioneel iemand gevonden die het snapte en mij duidelijk maakte dat ik niet gek was, juist een intelligent begaafd mens ben die goede beslissingen neemt, met het hart op de goede plek en zeker geen mens ben die terug gezakt is in enkel alleen slachtoffergedrag.
        Aan de woorden van die persoon trek ik mij nog steeds dagelijks op.
        Voor de rest zijn antidepressiva en oxazepam mijn ‘vrienden’ om door de dagen heen te komen.
        Naar mijn idee zijn er maar enkele echte pareltjes in de hulpverlening, ik zou willen dat ik het anders ervoer, echt.

        1. Nou San, echte hulp is nu ook wat overdreven. Het is meer dat ik het gevoel heb gekregen mijn verhaal kwijt te kunnen. Ook ik loop regelmatig aan tegen vooroordelen, heb ook vaak het gevoel dat het bij mij ligt, en dat ik het zelf over me afgeroepen heb. De reacties van mijn naaste omgeving werken daar ook niet echt aan mee. Ik heb wel geleerd dat je het uiteindelijk zelf moet doen, dat je bijna dagelijks tegen jezelf moet zeggen “klaar, ik laat het mijn leven niet meer beïnvloeden” . Er is zoveel meer. Rustgevende pillen zullen het niet oplossen, hooguit verdoven, maar de klap komt dan steeds weer terug. Ik zou je bijna willen smeken het roer om te gooien, te gaan leven, te gaan genieten van kleine dingen, de blaadjes aan de bomen die mooi kleuren en afvallen, het weten dat ze in het voorjaar weer terug komen, dat je dat mee zult maken, dat er, als je er voor openstaat, elke dag wel wat moois, wat verrassends is. Makkelijk praten lijkt dit, zei ik ook altijd. Maar nu ik ziek ben, niet meer beter wordt, me steeds weer realiseer dat ik binnenkort er gewoon niet meer zal zijn, heb ik spijt, spijt dat ik er niet voor openstond, steeds maar weer bleven hangen in die vraag waarom? waarom is mij dit overkomen, waarom begrijpt niemand dit.
          De narcisten in mijn leven hebben de afgelopen tijd wel laten blijken dat ze echt totaal geen empathie hebben, niemand van hen heeft de moeite genomen om eens naar me te informeren. Dat is hard, heel hard, ze waren wel degenen waarvoor ik altijd geleefd heb. Tevergeefs, ik wil het niet geloven maar moet wel de realiteit onder ogen zien.
          Ik ben nu bijna 71, heb een lang en moeilijk leven gehad, sta nu aan het eind daarvan en heb nog weinig maar o zo veel over, mijn dochter, schoonzoon en kleindochter, die er wel voor me zijn, die me niet veroordelen. Dat is eigenlijk zo veel.
          Alsjeblieft, alsjeblieft, help mij, helpt jezelf, door te gaan vechten, door te gaan genieten van de dingen die je nog wel hebt! Het is voor jou zo goed en je helpt mij ermee, want het geeft me het gevoel toch nog iets goed gedaan te hebben, namelijk een lotgenoot redden van de ondergang

    2. San, wat vind ik dat verdrietig om te lezen. Dat zijn woorden die er in hakken en die impact maken. Zeker ook nog eens als je zo jong bent. Gelukkig ben je uiteindelijk wel nog een pareltje tegen gekomen, die wel de juiste woorden wist te zeggen en waar je nog altijd wat aan hebt. Maar ja, het gumt die nare ervaringen natuurlijk niet uit.

      1. Meike,
        dat mijn woorden zwaar vallen komt niet alleen door de hulpverlening. Het komt ook door mijn ouders die tot in mijn volwassenheid doorgingen met hun misselijkheden, ook toen ik kinderen kreeg.
        Ik heb jaren geleden zelfs het contact met hun verbroken om zelf verder te kunnen.
        Drie jaar geleden zijn ze na meer dan 30 jaar gescheiden te zijn aan dezelfde aandoening in het zelfde jaar overleden en tot op de laatste minuut gingen ze beide door met hun gedoe.
        Dit jaar wilde ik duidelijkheid over nalatenschap van mijn vader en vroeg ernaar, ik kreeg geen info van familie en schakelde een advocaat in. Daarmee haalde ik enorme woede van familieleden over mij heen. Indirect kreeg ik nog een sausje over mij heen met de smaak van mijn vaders woorden en ideeën over mij, ik vond het vreselijk.
        Mijn moeders nalatenschap moest ikzelf maar afhandelen, evenals haar uitvaart. Mijn broer wilde helemaal niets doen, nergens mee te maken hebben.
        Dat werpt je op jezelf terug inderdaad, dat heb ik maar al te goed beseft.
        Temeer omdat ik 2 kinderen heb met speciale behoeftes, kinderen van 2 verschillende vaders die mij merendeel dwars zitten, ze weten het allebei geweldig goed, zo goed dat beide kinderen niet eens meer bij mij wonen.
        Daar waar ze wonen gaat het volgens mij niet goed, ik heb sociaal wijkteam gewaarschuwd, een kinderpsychiaterpraktijk, school, een centrum voor jeugd ggz en ik heb veilig thuis gebeld en voor gelegd wat mijn zorgen zijn, bij veilig thuis zeiden ze dat het op het randje balanceert wat betreft emotionele- en lichamelijke verwaarlozing.
        Jaren ben ik al voor mijn kinderen bezig en er gebeurt tot op heden… niks.
        Sorry maar, ik ben ook teleurgesteld in de jeugdhulpverlening.
        De antidepressiva slik ik tegen angsstoornis, als ik dat niet doe kan ik niet functioneren. De oxazepam is er eens bij gekomen toen ik de geest had eens te stoppen met antidepressiva wat dus helaas niet kan omdat de angst dan terug komt. De oxazepam bouw ik wel weer af als het echt eens rustiger is rondom mijn kinderen.
        Ik ben doodmoe, uitgeput, mijn lijf doet pijn, mijn hart lijkt gebroken en ik probeer inderdaad alle zeilen bij te zetten om mijn leven zo in te richten dat ik het fijn vind, want een andere manier weet ik niet meer.
        Zelfs daarbij besef ik dat ik dat praktisch alleen zal doen want heden ten dage (b)lijkt het nogal moeilijk om een leuke levenspartner te krijgen.
        Ik heb weinig mobiele- en geldmiddelen om erop uit te trekken, ik vermaak mij met kleine en oude spullen, planten en eten koken. Tot nu toe red ik mij daarmee.
        Dan nog… ik ga echt wel door, maak mijn huis leuk, geniet van mijn cavia’s op balkon en vind hopelijk iets leukers om te doen wat mij in beslag gaat nemen.
        Bij tijd en wijle voel ik mij zelfs rijk.
        Ik wil er nog steeds vanuit gaan dat dit een moeilijke fase is, al lijkt die fase inmiddels bijna mijn hele levensfase te zijn, eens zal het toch makkelijker en leuker worden.
        Ik vecht al mijn hele leven Meike en dat blijf ik wel doen, bedankt voor je medeleven.
        En geloof mij Meike, dat buiten je nu iemand wil redden zodat je nog iets goeds gedaan hebt? Lieve schat, wil jij mij wijs maken dat dat het enige goede is wat je gedaan hebt…?

  10. Em,
    Het is een geweldig stuk.
    Vanuit je eigen ervaring en als professional.
    Al een mazzel, bij wijze van, dat je een narcist in je huiskamer kreeg.
    Zij staan immers boven de wet?
    Wat ik in de afgelopen 4 jaar mis bij een ieder is het volgende.
    Bewonderenswaardig dat de ervaringen gedeeld worden in
    Vanuit hun persoonlijke ervaringen.
    Weinig of zijdelings wordt opgetekend of benadrukt dat de narcist in de wereld buiten je om zo gevierd wordt, of leuk bevonden hoewel een beetje gek.
    Grappig, leuk, origineel, creatief mens, veelzijdig, okay je weet nooit of hij/zij komt of niet, te laat is waardoor men wacht. Niet een keer, keer op keer! Vrijhoudsberovend en men pikt het (deed ik ook hoor).
    Na 1,5 jaar relatie en bijna 2,5 jaar totale uitputting, ben ik “narcistvrij”.
    En als ik maar het minimale aan narcisme ruik, sluit ik deuren.
    Dan maar oppervlakkige ontmoetingen in clubjes in groepsverband, van welke soort ook, maar geen een op een nabijheid.
    Het bevalt prima. Dan maar meer me concentreren op een kluizenaarsbestaan met gezellige regelmatige bijeenkomsten.
    Misschien een alternatief voor een nabije relatie.
    Sterkte met je proces Em.
    Nogmaals prima stuk.
    Mirjam

    1. Dankjewel. Wat jij schrijft, is wel iets wat me bezighoudt. Iemand nog durven vertrouwen op die manier, ik was er al niet goed meer in en nu al helemaal niet meer. Ik was al zo op mijn hoede en toch weer die narcist. Maar wat jij zegt, dat maakt wel het verschil: we ruiken de narcisten nu, we weten nu hoe het werkt, wat ze doen en hoe ze het doen.

  11. Beste Em,
    Dank voor je verhaal. Ik heb echter wel wat kanttekeningen.
    Als je gaat werken met mensen met persoonlijkheidsstoornissen, dan kan je die mensen toch hun stoornis niet gaan kwalijk nemen?
    Naar mijn smaak wordt er over narcistische mensen te vaak gepraat alsof ze inherent “slecht” zijn. Het tegenstrijdige daaraan is, dat dit zwart-wit denken nou juist een narcistisch kenmerk is.
    Naar mijn idee doen narcisten wat ze doen vanuit een onbedwingbare behoefte. Bij gebrek aan een alternatief.

    1. Nee, je kan hun stoornis, of het ontstaan ervan, zelf hen niet kwalijk nemen, maar wel hun gedrag. Het probleem is immers dat ze door een gebrekkig geweten en minimale empathie inherent schadelijk gedrag vertonen. Waar ze geen verantwoordelijkheid voor willen nemen. Wat vervolgens vaak aan de slachtoffers zelf wordt verweten. En daar mag je denk ik zeker wel iets over zeggen. Goed/slecht is niet de issue, wel het gedrag. Het feit dat ze het wel weten dat ze schadelijk zijn, maar er niets aan doen, en er zelfs rechten aan ontlenen, is een gegeven dat niet ontkent moet worden.

      1. Hoi Tako,
        Je zegt hier dus eigenlijk dat narcistische mensen zich slecht gedragen en weigeren hun gedrag aan te passen. Ik denk dat het hun (verkeerde) manier is om zich te handhaven. En dat ze (nog?) geen andere manier kennen. Het is evident dat hun gedrag schade kan aanrichten. Kies je ervoor met deze mensen te werken, dan zal je dus heel stevig in je schoenen moeten staan, anders zou ik er niet aan beginnen (of er heel snel mee ophouden).

    2. Eens met Tako!
      Weet je Miep, ik neem ze de stoornis niet kwalijk. Ik neem het ze wel kwalijk dat ze bewust hun ongezonde gedrag op mij (of anderen) loslaten, met de bedoeling om mij (of anderen) te breken.
      Er zijn heel veel mensen op deze wereld met onbedwingbare behoeften. Wanneer deze onbedwingbare behoeften worden ingezet om een ander willen en wetens te beschadigen, is het zeer terecht dat dat gedrag wordt afgekeurd.

  12. Yvonne, ik wil met name inhaken op de titel van je (overigens heldere en uitstekende) relaas: onderschatting!
    Ondanks alle (sociale) media is het gros van onze maatschappij zich niet of nauwelijks bewust hoe omvangrijk het probleem van narcisme en de gevolgen ervan is. Men heeft vaak geen idee wat het is en al helemaal niet dat het veel vaker voorkomt dan de schattingen die her en der worden genoemd door zogenaamde deskundigen. Dat laatste is uiteraard ook te wijten aan het feit dat narcisten veelal twee gezichten hebben en slechts herkenbaar zijn voor (ervarings)deskundigen die zich in de materie hebben verdiept. Want zelfs al wist ik al jaren dat mijn moeder narcistisch was (dit werd helaas pas vastgesteld toen ze dementeerde), kreeg ik pas een goed beeld hoe het werkte en wat het voor mij betekende, nadat ik eerder dit jaar het boek van Iris had gelezen.
    Daarnaast weet ik sinds kort dat ik het syndroom van Asperger (autisme) heb, en ben ik in mijn jeugd seksueel misbruikt. Dat laatste had mijn moeder kunnen voorkomen want ze wist dat ze een pedofiel in huis had. Dat ze haar kop in het zand stak en dat ze (toen het misbruik aan het licht kwam) zelf in de slachtofferrol kroop, is mijn allergrootste verwijt en frustratie.
    Omdat ik van jongs af aan door mijn moeder werd gedrild om vooral gehoorzaam en gedienstig te zijn, is het m.i. niet raar dat ik in de dienstverlening ging werken. Met de informatie van Iris die ik nu heb, besef ik dat ik in mijn leven vaker met narcisten te maken heb gehad, Gelukkig niet in mijn relatie, maar wel in mijn werk- en vriendenkring. Het verbaast me hoeveel het er waren.
    Momenteel werk ik in een universitair ziekenhuis. Op de interne website las ik recentelijk over een project om huiselijk geweld beter te leren herkennen. Ik wil fysieke mishandeling (want daar ging het artikel over) niet bagatelliseren want dat is uiteraard ook verschrikkelijk. Maar op een e-mail van mij, waarin ik vroeg wat het beleid is omtrent psychische mishandeling e/o verwaarlozing, o.a. narcisme, kreeg ik als antwoord dat het percentage narcistische stoornissen zo laag werd geacht dat dit vooralsnog geen prioriteit had.
    Natuurlijk, wie niet weet wat het is, zal het niet herkennen. En wie zich niet in de materie verdiept zal dat ook nooit leren herkennen. De narcist zal zich niet als zodanig gedragen in het openbaar. En slachtoffers hebben geleerd wijselijk hun mond te houden. In mijn jeugd durfde ik ook geen kwaad woord over mijn moeder te zeggen (zelfs niet als er rechtstreeks naar werd gevraagd), want bij elke vorm van ongewenst gedrag moest ik daar dagen- of wekenlang voor boeten.
    Ik heb nu eindelijk, na tientallen jaren, de stap gezet richting hulpverlening. Omdat ik een combi van problemen heb doe ik dat in eerste instantie bij de reguliere GGZ. Maar ook daar heb ik de indruk dat narcisme ‘lastig’ wordt gevonden. Ze geven mijn autisme aanzienlijk meer aandacht dan de rest.
    Het wordt hoog tijd dat er gedegen onderzoek wordt gedaan naar narcisme en de gevolgen ervan bij slachtoffers. Het wordt tijd dat er op elk niveau goede informatie wordt gegeven en dat het probleem eindelijk serieus wordt genomen. Want op dit moment kunnen narcisten nog vrijwel ongestoord hun gang gaan en worden waarschijnlijk talloze kinderen en volwassen daar het slachtoffer van.

    1. Heftig verhaal draag je ook met je mee. Verder heel helder wat je schrijft en ik kan me er helemaal vinden. Soms vraag ik me af of men er überhaupt wel aan wil, dat het probleem veel ernstiger is dan men denkt. Maar ja, alles rondom een narcist is heel ongrijpbaar en je kan het eigenlijk ook pas echt snappen als je het zelf meegemaakt hebt. Iemand die het niet kent, kan ook moeilijk snappen hoe het werkelijk voelt. Toch lijkt de wil ook vaak te ontbreken. Ik heb ook al eens vaker pogingen gewaagd; heb contact gezocht met Rtlnieuws n.a.v. een rapportage over stalking, heb de GGZ al eens aangeschreven en zo nog wel meer. Veelal krijg ik niet eens reactie. Wellicht wordt het zo aan de kant geschoven. Tsja….
      Wat je zegt over hulpverlening, ik heb onlangs ook die ervaring opgedaan dat narcistisch misbruik niet als dusdanig herkend en erkend werd. Ik heb toen bedacht dat het wellicht een idee is om niet meer zo’n grote organisatie op te zoeken voor hulp, maar een kleine praktijk. De grote organisatie’s houden m.i. te star vast aan protocollen en wat men in de opleiding heeft geleerd over narcisme, waar narcistisch misbruik geen onderdeel van is. Men raakt kompleet in de war als er een cliënt komt die psychisch is mishandeld door een narcist en niet voldoet aan de vastomlijnde protocollen en waar (zoals Iris ook noemt in haar boek) je niet de normale criteria overheen kan leggen.
      Ik ben onlangs gestart bij een kleine praktijk en wat blijkt: ik kreeg meteen erkenning, het werd mishandeling genoemd én haar collega in dezelfde praktijk blijkt gespecialiseerd te zijn in dit inderwerp die werkt met de boeken van Iris!! Ik was dolgelukkig en er viel meteen een last van me af. Zo’n verschil met die akelige ervaring bij die grote instelling. Dus ik noem het je gewoon even, mocht het zo zijn dat het hier niet wil lukken waar je nu bent. Denk in dat geval even aan de optie van een kleine praktijk, zou ik je mee willen geven. Heel veel succes in ieder geval!

      1. Er zijn inderdaad psychologen en therapeuten die wel narcistische mishandeling kennen en erkennen, en daarvan gebruiken een aantal ook de boeken van Iris. In ieder geval kan je via ons een lijst van therapeuten en coaches opvragen die veel ervaring hebben met het behandelen van de gevolgen van narcistische mishandeling, en ze hebben meer dan voldoende kennis hierover (zie de pagina “vind een coach of therapeut” op onze site).

  13. Een verhelderend verhaal , maar op de een of andere manier kan ik nog niet de vinger leggen op het verschil tussen narcisme en psychopathie .
    Het kwaadaardig sadisme , zeg maar expres op je zwakke punten hakken, hoort dat bij de narcist of bij de psychopaat of bij beiden?

  14. Hoi Lotje, ik ga een poging wagen 😉
    Een narcist en een psychopaat lijken op een aantal punten op elkaar, maar verschillen op andere punten ook weer duidelijk van elkaar.
    Een narcist is 24/7 bezig met zijn eigen gecreëerde imago en is daarmee ook erg op de buitenwereld gericht. Hij is erg afhankelijk van de buitenwereld die hem moet bevestigen in dit gecreëerde imago (ego), ofwel door bewondering en vleierij ofwel door macht en controle uit te oefenen middels vernedering, belediging etc. Een psychopaat is niet gericht op de buitenwereld en hij is ook niet bezig met zijn imago. Het zal hem worst wezen hoe men hem ziet zolang ze hem niet in de weg zitten bij wat hij wil. Gebeurt dat wel, dan zal de psychopaat er niet voor schromen om letterlijk over lijken te gaan, mits hij dat nodig acht.
    Een psychopaat heeft ook geen zorgvuldig gebouwd kaartenhuis (huisje, boompje, beestje) nodig, zoals de narcist dat wel nodig heeft. De narcist wil zich graag presenteren als iemand die het mooi voor elkaar heeft, de psychopaat heeft hier lak aan. Hij kan ook heel goed, in tegenstelling tot de narcist, geheel alleen door het leven gaan.
    Een ander groot verschil tussen een narcist en een psychopaat is het geweten. De narcist heeft een gebrekkig geweten, de psychopaat heeft er gewoon geen. Zowel de narcist als de psychopaat houden er van het slachtoffer (geestelijk) pijn te doen, te laten kronkelen en vertonen beiden dan die welbekende grijns. De narcist zal zich bevestigd voelen in zijn imago (ik kan haar laten doen wat ik wil, ik ben gewoon keizer), de psychopaat zal genieten van het lijden op zich.
    Expres op je zwakke punten hakken is dus iets wat zowel de narcist als de psychopaat doen, maar beide met een andere insteek.
    Wellicht dat er nog meer aan toe te voegen is, maar verder kom ik even niet 😉

  15. Wat wil de narcist eigenlijk?
    1. Controle over iedereen in zijn/haar omgeving. 2. Narcistisch supply/voeding van iedereen uit zij/haar omgeving. 3.kopiëren van karaktereigenschappen van iedereen uit zijn/haar omgeving. 4.Parasiteren op iedereen uit zijn/haar omgeving.
    De narcist is zichzelf hiervan totaal niet bewust!

    Wat is een narcist eigenlijk?
    Een narcist is een gestoord klein kind,in het lichaam van een volwassenen,met uitsluitend negative emoties. Zoals, schaamte,woede,angst,afgunst,jaloesie.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *