Fragment
2.3 Er is geen wederkerigheid: de uitzichtloosheid
Binnen onze samenleving is er nog veel te weinig bekendheid over narcistische mishandeling. Dat wordt mede veroorzaakt doordat veel mensen uitgaan van hun eigen referentiekader. Ja, je hebt je dag wel eens niet. Kan gebeuren toch? En als iemand je slecht behandelt, dan kan je die persoon er op aanspreken en dan kun je het oplossen. En je moet altijd kijken naar je eigen aandeel.
Dit zijn de normale criteria, voor normale menselijke relaties. Maar zij gelden niet voor narcisten en psychopaten. Narcisten die niet in behandeling zijn, willen niks oplossen of verbeteren. Soms wekken ze de indruk dat ze wel willen, maar het komt erop neer dat anderen eraan moeten werken. Ze zijn er alleen maar mee bezig om niet ontmaskerd te worden. Er is geen werkelijke wil om de relatie te verbeteren. “De ander” moet dat doen. Ze hebben hun eigen mentale constructies, die zijn opgebouwd rondom hun pathologie. Het gaat in alles om het vervuld krijgen van hun behoeften.
Het gaat nog verder: het normale wordt omgedraaid. Recht wordt krom gepraat, en andersom. Ieder mens is in eerste instantie verantwoordelijk voor zijn eigen veiligheid. Bij een narcist wordt het niet geaccepteerd als je grenzen stelt, omdat hij het zich niet kan voorstellen dat dat nodig is. Als je afstand neemt -wat je goed recht is, omdat je instinctief voelt dat er iets niet helemaal pluis is- dan wordt je dat zelfs verweten. Of het wordt gebruikt in de diagnose over jouw gesteldheid. “Het gaat vast niet goed met je, want je kijkt zo bang. Weet je wel hoe dat voor mij is?” Vrijwel nooit is er die wederkerigheid die in het normale menselijke verkeer geldt. Onder normale mensen gaat het zo; als je bijvoorbeeld uitvalt tegen iemand en hij of zij loopt van je weg, dan begrijp je dat. Je hoort op dat moment je snerende stem, je ziet zijn of haar gekwetste gezichtsuitdrukking. Je ervaart dat weglopen niet als een afwijzing van jou, maar als een terechte reactie op jouw afwijzing van hem. Je maakt het dus weer goed.
Narcisten betrekken alles op zichzelf en ik zal later uitleggen waarom ze dat doen. De belangrijkste reden waarom ik hun pathologie uitleg, is omdat je je empathie moet gaan afsluiten. Zolang je manipuleerbaar blijft via je empathie en schuldgevoel, blijf je een prooi, of je nu wilt of niet.
Het heeft mij jaren gekost om te durven vertrouwen op mijn eigen beleving. Ik was zo lang van mijn beleving afgehaald door mensen die mijn gedachten of gevoelens als een aanval op zichzelf opvatten. En dat is nu net het hele probleem; het zelf van narcisten is nauwelijks ontwikkeld en daardoor zijn ze afhankelijk van hun imago. De ironie hiervan is dat je juist leert over jezelf en wie je bent door in contact te staan met de realiteit. Als je jezelf werkelijk wilt actualiseren, dan wil je dat er weinig hiaten zijn, weinig contrast tussen wie je zegt te zijn en wie je werkelijk bent. En als je aan de realiteit merkt dat je een mooi verhaal hebt verzonnen over jezelf (een aansprekend imago) dat je niet waar maakt, dan zul je jezelf terugfluiten. Dat is wat bewustzijn volgens mij werkelijk is.
Een narcist staat niet in de realiteit en wordt dus niet gecorrigeerd. Hij corrigeert juist de mensen om hem heen die de realiteit inbrengen. Als een narcist al door heeft dat hij almaar kritiek heeft op iemand van wie hij eist altijd liefdevol te zijn, dan zal hij daar geen consequenties aan verbinden over zichzelf (“oh, misschien ben ik niet altijd zo liefdevol”), maar dit altijd gelegitimeerd zien in het gedrag van die ander. Koste wat kost blijft zijn eigen verhaal overeind. Had die ander maar niet zo moeilijk moeten doen. Het is die ander die lastig is, die zich verzet.