Mensen die lijden aan een onbehandelde persoonlijkheidsstoornis als narcisme, richten vaak een slagveld aan in hun omgeving. Narcisten zullen zelf zelden hulp zoeken; met hen is immers niets mis. Een narcist drijft de mensen om zich heen tot wanhoop, noemt hen gestoord
, en veel slachtoffers gaan dit geloven. De mensen die er heelhuids uitkomen, hebben moeite om nog mensen te vertrouwen. Het is logisch dat je niemand meer vertrouwt; je hebt altijd gevoeld dat er iets niet deugde, terwijl er werd gedaan of jij diegene was die niet deugde.
Narcisten hebben een zeer gebrekkig inlevingsvermogen. Daarnaast zijn bepaalde vaardigheden om met de realiteit om te kunnen gaan niet goed ontwikkeld. Het gedrag, wat het gevolg is van deze ernstige pathologie, veroorzaakt enorme verwarring bij de mensen om hem heen. Het is heel moeilijk om grip te krijgen op wat er nu precies gebeurt. Het is niet zo dat hij je gewoon een knal geeft. Als dat zo was, zou het duidelijk zijn dat dat fout
is. Zijn gedrag is veel subtieler, maar minstens zo beschadigend. Veel slachtoffers worden murw, omdat ze zich innerlijk een verwarde kluwen wol voelen. Het heeft geen zin de knoop te ontwarren, want door aan een draadje te trekken wordt die knoop juist strakker. Het is onmogelijk om van binnenuit je van die kluwen te ontdoen. Wat je nodig hebt is afstand; pas dan kun je de logica zien in de waanzin. Waarom doet de narcist wat hij doet? Inzicht hierin maakt de kans op ontsnapping veel groter.
Ik heb ervoor gekozen niet met een test te komen, omdat het internet vol staat met testen die m.i. niet allemaal even betrouwbaar zijn. Bovendien zijn veel narcisten moeilijk te vangen in een test, omdat hun hele systeem er op gericht is niet als narcist ontmaskerd te worden. Door zoveel mogelijk typerend gedrag te beschrijven, zul je vanzelf een gevoel krijgen of dit alles van toepassing is. De informatie is gebaseerd op mijn persoonlijke ervaring met narcistische personen en talloze gerichte bronnen die ik geraadpleegd heb.
De narcist:
- Is verliefd op zijn spiegelbeeld
- Is veeleisend en manipulatief
- Valt aan als hij zich gekrenkt voelt
- Heeft een groot gebrek aan empathie
- Is gericht op totale controle
Is verliefd op zijn spiegelbeeld
De narcist identificeert zich slechts met goede eigenschappen. Hij heeft het gevoel speciaal te zijn, door niemand begrepen te worden. Zijn slechte eigenschappen worden door hemzelf ontkend. Hij projecteert ze op omstanders, zij moeten deze slechtheid op zich nemen. Zo houdt hij zijn imago overeind.
Hij houdt zichzelf bij elkaar door in de spiegel iemand anders te zien dan wie hij werkelijk is. Hij wil dat spiegelbeeld in de reacties om hem heen gereflecteerd zien en vraagt dus voortdurend om bevestiging, zij het op een indirecte manier. Een narcist ziet jou als een verlengstuk van zichzelf. Jouw gevoelens en gedachten doen er alleen toe als ze bijdragen aan zijn realiteit. Hij verwacht bijvoorbeeld dat je steeds weet wat hij wil, zonder dat hij hier om hoeft te vragen. Hij ziet zichzelf namelijk als een onafhankelijk en gevend
persoon, en door ergens om te vragen zou hij zijn behoeftigheid tonen. Dat strookt weer niet met zijn imago. Je wordt dus gevangen in een web van manipulaties en onuitgesproken verwachtingen, en er wordt van je verwacht dat je voortdurend op hem gericht bent. De kern is jou een schuldgevoel geven. Het is alsof narcisten met de bedrading in je hoofd bezig zijn. Je gaat alles vanuit hun perspectief bekijken, omdat je, als je dit niet doet, verwijten krijgt. Het blijkt precies de bedoeling te zijn om hun perspectief over te nemen. Jij zelf doet er niet toe; het gaat om hun behoeften.
Is veeleisend en manipulatief
De narcist heeft een duidelijke mening over anderen, maar vrijwel geen zelfkritiek. Hij is zeer veeleisend. Hij houdt zich ongenaakbaar en zet zichzelf buiten de ring. Met de ring bedoel ik het leven waar het gewone volk
zijn gevecht voert. De narcist manipuleert en tracht je beleving over te nemen. Hij hypnotiseert en gebruikt diverse subtiele psychologische tactieken om te krijgen wat hij wil. Deze hersenspoeling heeft diepgaande effecten op het slachtoffer. Zie ook dit artikel.
Wat krijg je als je een mens hebt zonder een daadwerkelijke verbinding met zichzelf, iemand die van binnen vrijwel doods is en zich alleen levend kan voelen als hij van buitenaf de juiste shots toegediend krijgt? Het betekent dat de narcist -als een junk- zichzelf moet verzekeren van een continue voorraad. Dit wordt narcistische voorraad genoemd. Dit kan hij alleen doen door te verleiden, door zijn omstanders als het ware te belonen voor hun verstrekking van deze voorraad. Deze voorraad betreft: henzelf. De narcist bindt mensen door hen op te hemelen en te straffen als ze niet voldoende meewerken. Als de narcist zijn spotlights op je zet, dan ben je iemand. Haalt hij ze weg, dan ben je niemand meer. Dit alles ontzielt, en je moet heel sterk in je schoenen staan om niet overstag te gaan.
De verbinding met jezelf werd je al systematisch afgenomen, waardoor je alles zal doen om weer zijn goedkeuring te verkrijgen. Ik laat later zien hoe dit precies in zijn werk gaat. Je zit nu in zijn web en de narcist gebruikt verschillende technieken om je afhankelijk te houden. Dat is dus iets van hem, maar hij zal altijd doen of het over jou gaat. Zodra jij zijn realiteit niet bevestigt vorm jij de bron van het probleem. Een narcist wil eigenlijk koste wat kost voorkomen dat hij werkelijk bij zichzelf uitkomt en gebruikt zijn imago om zich tegen de onderliggende beleving -de depressie- te beschermen. Dit vraagt van de mensen om hem heen een enorme toewijding; zij zullen dat imago hoe dan ook moeten bevestigen. Een narcist wil er niet bij stil staan hoeveel hij vraagt, en zal snel kritiek hebben wanneer hij iets niet krijgt. Die kritiek concentreert zich vaak rond waarden, doordat de narcist nauwelijks feiten tot zijn beschikking heeft. Zijn omstanders plegen namelijk geen grote misdaden, maar een klein misstapje wordt door de narcist wel als zodanig ervaren.
De narcist valt aan als hij zich gekwetst voelt
De narcist is in alles gericht op zijn imago. Zodra hij zich in dit geïdealiseerde zelfbeeld gekrenkt voelt, valt hij hard aan om de ander te straffen en bij te sturen
.
Het ideale imago wordt nooit behaald, en de narcist ontdekt niet dat het per definitie onhaalbaar is, maar wijt het aan de omstandigheden en de omstanders die hij bevecht. Dit maakt de situatie ook zo uitzichtloos; voor alle partijen. Hij zit in een fantasie van allerlei prachtige eigenschappen (helpend, gevend etc.
) en anderen moeten dit waar maken. Hij wordt gedreven door wat hij zelf nodig heeft en beredeneert alles naar zichzelf toe. Zolang je hem steunt lijkt er niet zo veel aan de hand te zijn; de problemen worden vooral zichtbaar wanneer hij zich te kort gedaan voelt. Hij opereert dan vanuit een heftigheid die grote schade aanricht: de narcistische woede. De narcist is woedend omdat hij naar de rand van zijn innerlijke afgrond werd gebracht, wat nooit had mogen gebeuren en waar de ander voor gestraft moet worden. Dit heet de narcistische aanval
. Deze aanval voelt als de beet van een slang, en de beet is giftig. Je voelt je na die beet ongelooflijk slecht over je zelf. Voor de narcist is hijzelf echter weer het slachtoffer in deze interactie. Je bedreigde zijn imago immers en de gapende leegte onder zijn grootheidswaan werd hierdoor voelbaar. Ineens voelt de narcist zich naakt en de schaamte en het afgrijzen hierover zijn zo groot, dat hij anderen onmiddellijk voor deze beleving verantwoordelijk stelt. Deze aanvallen zijn verschrikkelijk om mee te maken, en ik ga er in mijn werkboek specifiek op in hoe je hiervan kunt herstellen.
Heeft een groot gebrek aan empathie
De narcist eist voortdurend empathie op voor zichzelf, maar heeft nauwelijks empathie voor anderen. Hij heeft geen echte gevoelsverbinding en beoordeelt mensen en dingen naar de functie die ze kunnen hebben voor zijn imago.
Een narcist belooft je gouden bergen; dat je eindelijk geliefd wordt, begrepen wordt, maar het blijft bij een worst die je voorgehouden wordt, want uiteindelijk is er niets. Er is slechts een lege belofte, een fata morgana. Als je in zijn systeem zit lijd je mee en voel je de woede en frustratie om wat wel gesuggereerd wordt maar wat nooit werkelijk waar kan worden; het betreft immers een schijnrealiteit. In plaats van je te laten misleiden door de luchtspiegeling in de verte, is de enige ware kans op een leven: uit dit systeem stappen. Je eigen leven terugpakken. Veel slachtoffers komen niet tot deze stap, en blijven hopen op verbetering. De grote valkuil in een relatie met een narcist, is denken dat je de relatie door je eigen gedrag kunt verbeteren. Dit wordt dan ook voortdurend door hem gesuggereerd. Velen blijven jaren in deze valkuil hangen, maar de normale menselijke criteria gelden hier niet. Terwijl je tegen de narcist zou willen zeggen; je hoeft jezelf niet zo’n onhaalbaar imago te stellen, je hoeft niet perfect te zijn, wordt alle menselijkheid in de relatie om zeep geholpen omdat jij zogenaamd de schuldige bent, de dader, die veroordeeld moet worden.
Is gericht op totale controle
Hij kan niet werkelijk ontvangen, maar heeft een dogmatisch beeld van wat hij zou moeten krijgen. Hij is rigide en erg gericht op de vorm. Een narcist heeft een dwingend idee van hoe dingen horen te gaan en kan furieus worden als zijn script niet gevolgd wordt.
Een narcist houdt je gegijzeld, opdat je maar geeft wat hij zo dringend nodig heeft. En wat dat is; jezelf. Met minder neemt hij geen genoegen. Hij wil degene zijn die het weet
, jij bent degene die het niet weet. Zo heeft hij de totale controle. Hij heeft er baat bij dat jij je verantwoordelijk voelt, en maakt dus misbruik van je empathie en compassie. Een narcist zal zelf zelden de verantwoordelijkheid nemen voor zijn pathologie. Hij projecteert en jij wordt puur gebruikt als bliksemafleider. Zodra je niet voldoende meewerkt ben je te afstandelijk, egoïstisch, te weinig empathisch, etcetera. Kritiek van een narcist is zelden feitelijk. Ben je een paar minuten te laat, dan is dit een bewijs dat je geen respect hebt
. Vergeet je te groeten, dan is dit een bewijs dat hij je koud laat
. En ga zo maar door.
Alle logica die in het normale menselijke verkeer geldt wordt dus volledig op zijn kop gezet. Het is bijvoorbeeld een volstrekt natuurlijke reactie om afstand te nemen van iemand die beschadigend gedrag vertoont en hier geen verantwoordelijkheid voor neemt. Ook hier ziet de narcist zichzelf als het enige slachtoffer. Kan (of wil) de narcist zijn eigen beleving en motieven niet onderzoeken, hij heeft wel een hele analyse van de jouwe zonder dat hierin ook maar iets gecheckt wordt. De narcist is eigenlijk heel afhankelijk van andere mensen; hij is immers niet in verbinding met zichzelf. Hij zou eerlijk zijn als hij zou toegeven wat hij van anderen nodig heeft. Dan hebben anderen immers de keus of ze dit willen geven of niet. Maar de narcist verdraagt deze onzekerheid niet; hij moet en zal het krijgen. En om zich te verzekeren van voldoende voorraad is alles geoorloofd.
« Wat is narcisme | waarom ontsnappen zo moeilijk is » |
Ik zie hier alleen maar reacties van vrouwen. Er zijn echter ook veel vrouwelijke narcisten. Verhouding is volgens mij 75/25.
Mijn vrouw is een narcist.
En er zijn veel verschillende vormen van narcisme. Narcisme heeft vele kenmerken, maar niet elke narcist vertoont dezelfde kenmerken. Er kan ook sprake zijn van verborgen narcisme.
Eén ding is wel duidelijk: een narcist is therapieresistent, niet te behandelen. Dus zodra je het door hebt moet je zo snel als mogelijk wegwezen. Dat is mij inmiddels gelukt.
En probeer zo snel als mogelijk het gevoel kwijt te raken dat het aan jou ligt. Het ligt nooit aan jou. Professionele hulp en veel praten met m’n vrienden/vriendinnen heeft me ontzettend geholpen.
Hoi Henk,
Bedankt voor je reactie. Zeker zijn er ook vrouwelijke narcisten, daarom besteden wij hier als Verdwenen Zelf regelmatig aandacht aan:
https://verdwenenzelf.org/2022/04/25/meer-aandacht-voor-mannelijke-slachtoffers-van-psychisch-geweld/
Ook in mijn boeken staan diverse getuigenissen van mannelijke slachtoffers. En hier staan blogs van mannelijke slachtoffers, bijvoorbeeld:
https://verdwenenzelf.org/2021/05/03/ik-worstel-en-kom-boven/
Ook verborgen narcisme komt op deze site en in mijn boeken aan bod.
Het klopt dat hier m.n. reacties staan van vrouwen. Wij nodigen mannen van harte uit om te reageren of blogs te schrijven.
Goed om te lezen dat je bent vertrokken en dat het zoveel beter met je gaat!
Hartelijke groet,
Iris
Mijn partner waar ik al 21 jaar mee samen ben heeft gewerkt onder een narcistische baas waardoor hij lange tijd thuis gezeten heeft omdat hij daar echt door gekraakt was. Dat is al een aantal jaren geleden. Ondertussen begin ik mij vragen te stellen. Ik begin zelf narcistische eigenschappen te zien bij hem. Ik weet het niet zeker. Hij is veranderd en maakt ruzies zo erg en rekt ze ook dagenlang waardoor ik nachten niet slaap. Ik ben nog wel van mening dat je ruzie maakt met twee, dus de aanleiding van de ruzie kan zowel ik als hij zijn. Het is alsof hij mij niet wil horen als ik iets probeer uit te leggen. Hij steekt dingen in zijn hoofd die ik gezegd zou hebben en een deel daarvan heb ik gezegd, maar dat is nooit bedoeld zoals hij het gelooft. Maar ik kan er niets tegen inbrengen. Ik mag niets uitleggen. Hij blijft roepen en zegt constant: ik kan nooit iets goed doen. Ik ben nochtans heel braaf. Misschien moet je een andere zoeken die u gelukkig maakt, ik ben benieuwd of je een bravere gast gaat vinden. Hij blijft me dan ook altijd zeggen wat ik hem verweten heb. Ik probeer dan te zeggen dat ik dat zo niet gezegd heb, maar hij is overtuigd. Hij bepaalt wanneer er gepraat wordt. Als het hem uitkomt kan het. Maar verder is hij wel iemand die heel empathisch is , dus dat kenmerk is niet narcistisch. En hij heeft die ruzies en razernij alleen bij mij. Ik weet niet meer wat te doen. Kan het dat iemand die geleden heeft onder narcistisch gedrag zelf narcistisch wordt?
Kan narcistisch slachtoffer syndroom zijn bij hem. Zoveel stress gehad en al fysieke symptomen heeft gehad en nu niet zichzelf meer zijn. Vertrouwensproblemen (vooral diegene die het dichtstbij staan), wegduwen van mensen/mensen die dichtbij proberen te komen kunnen een bedreiging lijken en twijfelen aan de redenen waarom ze er voor je zijn en zelfs hun behulpzaamheid. Enorm hypervigilantie ontwikkeld. Gedesoriënteerd is gaan voelen. Vooral als hij nog in contact staat met misbruiker/zijn baas. Denk dat het echt noodzakelijk is dat hij professionele hulp zoekt.
Dag Lien,
Dat lijkt me heel naar om mee te maken (deels herkenbaar voor mij). Vooral dat dagen tegen je door praten, hierin over je grenzen gaan, niet naar jou luisteren en al ‘weten’ wat jij gezegd hebt, vind ik best wel verontrustend. Zonder dat ik met een labeltje wil strooien. Het is ook pijnlijk voor je dat hij dit gedrag alleen naar jou heeft en verwarrend omdat hij ook empatisch is. Wat ik je zou willen adviseren; koop de boeken van Iris Koops, op deze website te vinden. Ik heb er veel aan gehad. Hier wordt veel gedrag van mensen met narcisme/trekken beschreven en verteld wat jij kan doen. Als je er verder niets in herkend is er iets anders aan de hand! (en heeft hij misschien nog wat aan de boeken vanwege zijn ex-baas). Maar als je meer herkent weet je in welke richting je moet zoeken.
Wat hij ook heeft meegemaakt met zijn narcistische baas, dat betekent niet dat hij zich structureel zo naar jou kan gedragen zonder hierop aanspreekbaar te zijn. Waarschijnlijk heb je erg met hem meegeleefd toen hij in die werksituatie zat en dan is het wrang dat hij zich nu al een tijd zo opstelt naar jou. Je moet nu aan jezelf denken.
Veel sterkte!
Carla
Narcist en gaslightning, 2 termen die ik tot een jaar geleden nog niet zo goed kende.
Tot ik mijn huidige vriend leerde kennen, hij doet dit absoluut niet en is het beste dat mij ooit is overkomen. Helaas heeft hij een ex die dit met enige regelmaat toepast. Ik ben een stabiel type, uitgesproken en sta sterk in mijn schoenen maar wat een energie kost dit gedrag. Dit kost ons beide ontzettend veel energie, welke wij liever in zijn kinderen steken en in onze relatie.
Ik kan ondertussen een boek schrijven over de gebeurtenissen het afgelopen jaar, de heftigste zijn mishandeld worden (fysiek) en dat wordt naderhand ontkent en verteld dat je dit verzint. Officiele instanties kun je inschakelen, zonder bewijs kun je niets. Het lijkt alsof de persoon welke dit aanricht het alleen recht heeft van bestaan, wij staan met de rug tegen de muur. Ondertussen worden onze grenzen harder, duidelijker en bovenal niet meer overschreden. Het theatrale gedrag negeren wij en de schreeuw om aandacht ook. Helaas schroomt ze niets, samen met haar nieuwe partner. Beide maken ze de levens van andere moeilijk, ergens blijft er (tegen beter weten in) mijn behoefte om te weten waarom. Waarom maak je het andere zo moeilijk, leg het probleem op tafel, dan praten we erover kunnen we er iets aan doen en door. Kunnen we elkaar met rust laten.
Het vervelende is dat je steeds weer met een nieuwe actie geconfronteerd wordt terwijl je gewoon met rust gelaten wilt worden. Ergste is denk ik nog dat uiteindelijk de kinderen de dupe zijn van dit gedrag, wat uiteraard vakkundig naar mijn vriend of het land der fabelen verwezen wordt. Ik geloof heilig in karma en wie goed doet, goed ontmoet. Uiteindelijk zullen ook andere dit gedrag zien en gelukkig hebben wij fantastische goede vrienden die ons ten alle tijden steunen.
Iedereen die hiermee geconfronteerd wordt succes, onze strijd is nog lang niet gestreden en lijkt pas te zijn begonnen. Fijn te lezen dat er veel informatie beschikbaar is en veel te vinden is over dit gedrag op internet. Wij hebben nog veel te leren over hoe hiermee om te gaan.
Hoe kan ik mijn zoontje van 10 jaar oud beschermen tegen mijn gruwelijk ‘verborgen’ narcistische ex? Emotioneel ben ik kapot. Elke dag probeer ik mij positief op te stellen, licht in de tunnel te blijven zien. Maar hoe kan ik mijn kind in Godsnaam beschermen tegen alles wat nog komen gaat? Het heeft jaren geduurd voordat ik hem doorkreeg. Iedereen om ons heen ziet zo’n leuke man. Maar zijn gedachtegang is inktzwart en medogenloos. Ik heb echt hulp nodig.
Wat heftig voor je Carola om in deze extreme situatie zo klem te zitten. Ik adviseer je om via onze contactmail secretariaat@verdwenenzelf.org de lijst van ons landelijk netwerk met coaches en behandelaren op te vragen en op deze manier passende hulp te zoeken en vinden. Weet dat ook de boeken van Iris Koops veel antwoorden kunnen geven op je vragen en je wanhoop. Bijvoorbeeld in het tweede boek de hoofdstukken 5 en 6 waarin onder andere uitgebreid wordt stilgestaan bij hoe je kind (en jezelf) te beschermen. Veel sterkte!
Lieve allemaal, gisteren heb ik ontdekt dat mijn vrouw een narcist is. Een collega wees mij erop toen ik vertelde over hoe het thuis eraan toe gaat. Ik weiger het als nog te geloven, maar alle informatie die ik nu op internet vindt wijzen er bijna 100% op. Mijn hart is gebroken en zeker omdat ik lees dat het niet te verhelpen is. We hebben een kindje van 6 en ook bij hem herken ik al hele kleine trekjes. Ik maak me grote zorgen.
De afgelopen jaren ben ik mezelf kwijtgeraakt en ben in een depressie gekomen. Ik dacht zelfs nog dat het een burn-out was. Maar hoe hard ik ook werkte om beter te worden, het is nooit genoeg voor haar. Als ik dan eens in een goede flow kom wordt die de kop ingedrukt. Ik heb bijna geen vrienden of vriendinnen meer vanwege haar jaloezie. Als ik ze wil zien moet ik stiekem afspreken. En zo zijn er nog 100 voorbeelden die ik kan noemen.
Van oudsher ben ik een mentaal sterke vent, staat stevig in zijn schoenen maar een klein hartje. Ik wist wat ik wilde en was welbespraakt. Ik hield van sociale contacten en van plezier maken. Maar dit alles is me ontnomen.
Ik volg nu zelf groepstherapie omdat ik mezelf kwijt was, emotie weg is en moeite heb met emoties. Ik maak een zware periode door met therapie, maar uiteindelijk zal het mij helpen. Ik krijg inzichten. Daarvoor heb ik nog een therapie gevolgd voor cognitief gedrag. Achteraf heeft zij mij gewoon die afgrond ingeduwd.
Ik krijg de schuld van de afgelopen jaren omdat ik te moe was om voor m’n zoontje te zorgen. Ik was overprikkelt, moegestreden en leeg. Heb keihard geknokt om er voor ze te zijn, om een goede papa te zijn. En toch voelde ik dat ik tekort schoot voor die kleine. En per overmaat van ramp kwam ik erachter dat ze 6 jaar geleden er een ander op nahield. Ze geeft geld uit als water, negeert alles wat we afspreken en doet wat ze zelf wil. Alsof ik niet besta.
Ik weet nu even geen raad. Wil haar enorm confronteren maar dit gaat averechts werken. Ik denk dat ik me het beste kan voorbereiden op het ergste en haar 10 stappen voor moet zijn.
Ik weet ook niet wie ik moeten bellen. De huisarts? Praktijkondersteuning? M’n eigen psychologen ga ik wel in kennis stellen. En het bespreken met mijn therapiegroep. Ik ben nu ontroostbaar.