Het blijft opmerkelijk: net als de vorige twee lezingen voor psychologiestudenten, was ook deze lezing weer snel uitverkocht. 120 deels internationale studenten, dus de lezing was in het Engels. De psychologie- studentenvereniging VSPA van de UvA had ons uitgenodigd en de organisatie verzorgd. Het totaal van bereikte studenten psychologie het afgelopen half jaar is nu 300. Dat biedt hoop voor de toekomst. Voor de meesten in het publiek was het ook echt een nieuw onderwerp en ik kreeg veel nieuwsgierige blikken en vragen, ook tijdens de pauze en na afloop.
Ook deze keer vielen de vele misverstanden en mythes rondom emotionele en psychische mishandeling (door mensen met narcisme of psychopathie) me op. Die mythes en misverstanden zijn zo talloos en wijdverbreid dat je er soms mismoedig van wordt. Maar doordat we ze konden bespreken, hebben de studenten nu een realistischer blik op het probleem. Juist doordat ze zelf punten van onderstaande lijst inbrachten, niet als zijnde ‘de waarheid’, maar juist omdat ze hier zelf vraagtekens bijzetten, was het mogelijk een nieuw perspectief te bieden dat gebaseerd is op de realiteit en niet op vooroordelen en een enorm gebrek aan kennis.
Ik som hieronder de meest gehoorde misverstanden op, maar deze lijst zou nog veel langer kunnen zijn en is zeker niet uitputtend.
- ‘Ze (de daders) bedoelen het niet zo’.
- ‘Waarom verlaat je hem niet gewoon’?
- ‘Waar twee vechten, hebben twee schuld; of: ouders moeten gewoon minder ruzie maken’.
- ‘Woorden doen geen pijn, laat je dus niet raken’.
- ‘Daders en slachtoffers bestaan niet, het is een ‘gezinsprobleem’
- ‘Narcisten zijn gewoon wat egoïstische types’
- ‘Echte psychopaten en narcisten komen nauwelijks voor’
- ‘Slachtoffers hebben een eigen aandeel in de mishandeling, ze werken mee aan de mishandeling of zijn ‘relatieverslaafd’
- ‘Huiselijk geweld en kindermishandeling bestaan vooral uit incidenten, het is geen structureel patroon’
- ‘Als je niet geslagen of tegen je zin betast wordt, is er niet echt iets aan de hand’
- ‘Het is ‘hij zegt, zij zegt’, dus kan ik er niks mee’
- ‘Narcisten moet je gewoon vleien’; of ‘Bij narcisten moet je juist stevig je grenzen aangeven’
- ‘Mannen zijn daders, vrouwen zijn slachtoffers’.
- ‘Waarom vergeef je hem niet gewoon?’
- ‘De waarheid zal wel in het midden liggen’
- ‘Fysieke en vooral seksuele mishandeling is veel erger dan emotionele en psychische mishandeling en komt ook veel meer voor’
- ‘Mishandeling is goed te herkennen (blauwe plekken, geschreeuw, vooral in achterstandswijken etc.)’
- ‘Waarom vechten slachtoffers niet gewoon terug?’
Je kan er een heel boek over schrijven, over al die misverstanden en mythes. Sterker nog, de twee boeken van Iris Koops gaan hier natuurlijk voor een groot deel over. Op de website voor slachtoffers besteden we er specifiek een pagina aan en we doen dat ook op onze nieuwe website voor professionals.
Deze wijdverbreide misverstanden gaan ons aan het hart. Het gebrek aan kennis zorgt vaak voor het verergeren van de traumaklachten van slachtoffers (secundaire traumatisering wordt dat genoemd) en slachtoffers voelen zich vaak enorm eenzaam. En hulpverleners doen vaak te weinig of de verkeerde dingen door dit gebrek aan kennis en inzicht. De boeken en onze twee websites zetten de lezers hopelijk op een duidelijk pad over wat mishandeling eigenlijk is.
Terug naar de lezing. Wat hoopgevend is, is dat het lijkt alsof deze generatie jongeren, in deze situatie psychologiestudenten, veel meer openstaat voor het bestrijden van deze schadelijke mythes en misverstanden. Bij ervaren zorgverleners en professionals is het veel lastiger om onze boodschap uit te dragen. Daar zie je dat veel professionals al vastgestelde meningen hebben. Zou het zo kunnen zijn dat jonge mensen al zijn opgegroeid met andere ideeën over mishandeling? In mijn oma’s tijd had je immers pech als je man een engerd was (of andersom, als je vrouw gemeen was), werd je als ouder geacht je kinderen te slaan en vooral geen empathie te tonen in de opvoeding, en was het idee van vrouwenemancipatie en universele mensenrechten ver weg. Seksueel geweld was normaal en hoorde bij het leven. Door eerst de vrouwenbeweging (die huiselijk geweld op de kaart hebben gezet) en later de #metoo beweging werden veel schadelijke praktijken bespreekbaar en kwam ook hulp op gang voor slachtoffers.
In de lezing bespraken we echter ook waar het nog echt wringt: misbruik bij mannen (door vrouwen) is nog te weinig belicht bijvoorbeeld. Mishandeling wordt nog te vaak gezien als iets dat alleen vrouwen overkomt. Maar wat vooral wringt is dat emotionele en psychische mishandeling nog te weinig worden gezien: seksueel en fysiek misbruik worden wel erkend als zijnde schadelijk, terwijl emotionele en psychische terreur vaak weggezet wordt als minder belangrijks of als iets waar geen ‘bewijzen’ van zijn en waar je dus niets mee hoeft te doen.
Met voorbeelden uit mijn eigen leven en uit de boeken van Iris heb ik duidelijk proberen te maken hoe schadelijk emotioneel en psychisch misbruik is. En wat manipulatie en gaslighting is. En over wat het zo moeilijk maakt om emotionele en psychische mishandeling te herkennen, als slachtoffer maar ook als (aanstaande) professional. Ook deze studenten gaven aan nauwelijks iets over narcisme in hun opleiding te krijgen, en ook nauwelijks iets over huiselijk geweld bijvoorbeeld. Nu meer dan honderd psychologiestudenten een inleiding in dit thema hebben gekregen, hoop ik natuurlijk dat zij later als professional hier echt iets mee kunnen gaan doen.
Tako Engelfriet
24 reacties op “Uitverkochte lezing over emotionele en psychische mishandeling”
Geweldig Tako dat je die lezing hebt gegeven. Namens ongetwijfeld veel slachtoffers van deze mishandeling: dankjewel voor je geweldige inzet!
Dank Maria, we doen het graag!
Zo belangrijk dat de inzichten hierover verbreden!
Inderdaad Nelly. Het helpt bijvoorbeeld ook, als je met professionals te maken hebt, om onze nieuwe site gericht op professionals aan hen door te sturen. Daarin kunnen ze ook informatie krijgen over de misverstanden en mythes rondom emotionele en psychische mishandeling.
Dank je wel voor dit goede werk, Tako!!! Ik heb de relatie net na nieuwjaar beëindigd. Met nog veel bitere nasmaak en ook dat verdomde blijven verlangen naar de man die 5 jaar geleden me zó gelukkig maakte (inpakte)…maar ik maan mezelf constant aan: neen!! Op deze Valentijnsdag vind ik dat dit kan tellen! Het is immers ook een daad van liefde voor de medemens wat jij doet.
Sterkte Emilia, zeker op een dag als deze.
Dit is heel heel hard nodig; herkenning en erkenning!
Alleen al herkenning en erkenning zou inderdaad al heel mooi zijn, dat is wat echt al een verschil maakt. Maar helemaal mooi als ze er naar gaan handelen en andere beslissingen gaan nemen gebaseerd op deze kennis natuurlijk.
Dankjewel, voor deze duidelijke en verhelderende uitleg, Tako 👍🏼
Dank Els!
Idd. de vastgeroeste patronen die hulpverleners toepassen en daarom nooit echt naar je kunnen luisteren, omdat ze hun oordeel en veroordelen al klaar hadden en nooit echt konden beseffen hoe erg het is of kan zijn of dat het een ieder kan overkomen. Ook al zo’n vooroordeel, wat ik jouw inbreng of verzaken van jouw inbreng. 300 studenten die er iig voor openstonden en heel wat (bij-) geleerd hebben, dat is super belovend voor de toekomstige hulpvragers en natuurlijk ook voor hulpverleners zelf, zodat ze eens naar waarde worden beoordeeld, wanneer zij inzien hoe de vork werkelijk in de steel steekt, bij ‘verdachte’ zaken.
‘ook al zo’n vooroordeel: wat is jouw inbreng in het geheel ed. idd. waar er twee ‘vechten’ hebben er twee schuld’
In de boeken van Iris kan je nog veel meer vooroordelen en mythes lezen die vaak gebruikt worden. De omgekeerde logica van narcisten is onnavolgbaar en speelt genadeloos in op de toch al veel voorkomende misverstanden en vastgeroeste opinies over dit onderwerp. ‘Je mag mensen niet labelen’ is er ook zo eentje (narcisten als narcist labelen bedoel ik dan), maar als je er geen naam aan mag geven, wordt het wel moeilijk. Ondertussen labelen mensen voortdurend, en hulpverleners ook, maar het woord ‘narcist’ zeggen kan blijkbaar niet. ‘Stap uit je slachtofferrol’ is er ook eentje, terwijl slachtoffer zijn een feitelijke constatering is. Slachtoffer zijn is een soort taboe geworden: je moet er meteen overheen zijn. Etc. Nog genoeg werk te doen!
misbruik bij mannen (door vrouwen) is zeker nog te weinig belicht…..maar wat ook te weinig belicht is misbruik van vrouwen door vrouwen….
Klopt Jopie, het kan in allerlei relatievormen voorkomen. Ook tussen mannen, vrienden of vriendinnen of in een andere intieme of nauwe relatie.
geweldig Taco, dat dit onder de aandacht brengt!! Dat is heel en heel hard nodig! Dankjewel.
Dank Jose!
Wat goed dat je ook voorbeelden uit eigen leven hebt gegeven. Je kwetsbaar hebt opgesteld.
De kracht van kwetsbaarheid, want ik denk dat dat in de herinnering blijft hangen bij jouw toehoorders die avond.
Het ontroert me.
Je bent een waardig strijder voor de goede zaak. Dank, Tako, dank.
En het blijft zo nodig.
Het voornaamste wapen is goede informatie en begrijpen wat er speelt, voordat je weer willoos speelbal wordt.
Vooral als je dit weer eens hebt meegemaakt: ‘De omgekeerde logica van narcisten is onnavolgbaar’.
Doorgegeven door op het eerste gezicht wel betrouwbare familieleden, die boodschappen unverfroren doorgaven. Pijnlijk, hoewel het fijn is als ik weer snap met hulp van boek 2 hoe de vork in de steel steekt.
Met enige moeite (het gevoel dat ik erg bot doe) maar ik kan er bewust buiten blijven nu.
Dank ellie!
Er is ook nog een hele weg te gaan met schelden doet wel fysiek pijn. Het schaadt je gehele systeem zeker als dat nog in ontwikkeling is. Wetenschappers als Nadine Burk Harris: ‘How childhood trauma affects health across a lifetime.’ En ‘The body keeps the score’ van Bessel van der Kolk. Het is dan ook niet voor niets dat veel slachtoffers lijden aan verklaarbare en onverklaarbare chronische ziektes. Hier valt ook nog veel te winnen. Psychische en/of emotionele mishandeling is gelijk aan fysieke mishandeling. Het enige dat mist zijn de blauwe plekken en of gebroken ledematen.
Inderdaad Lena, woorden doen wel pijn. Vaak nog lang nadat de woorden zijn uitgesproken. Er zijn zelfs diverse onderzoeken te vinden (en niet van de minste universiteiten, Harvard bijvoorbeeld) die aangeven dat emotionele en psychische mishandeling zelfs nog wat sterkere negatieve effecten lijken te hebben dan seksueel en fysiek misbruik. Het vergelijken van ernstig leed is natuurlijk niet iets wat zinvol is (schadelijk zelfs), en het gaat bovendien allemaal vaak samen, maar het geeft wel het belang aan van het erkennen van de grote schade die emotioneel en psychisch geweld met zich medebrengt.
En natuurlijk bedankt Tako en Iris! Super dat dit platform er is en zichtbaar maakt wat onzichtbaar was. (en helaas nog vaak is)
Hoi Tako, heel hartelijk dank voor de lezing die je gegeven hebt! DANK! Ik vind het een positieve toegevoegde waarde hebben als eigen ervaringen worden verteld. Dat raakt, dat boeit, dat blijft hangen.
Als je te maken krijgt met een narcist dan glij je zo gemakkelijk dat vreselijke leven in en voor je het weet zit je er tot je nek toe in en denk je dat je het allemaal zelf veroorzaakt hebt. De twijfel of er eigenlijk wel wat aan de hand is speelt daarnaast ook nog een rol, terwijl het bizar en afschuwelijk is wat er gebeurt.
En als je een ‘liefdes’-relatie hebt met een narcist is het ongelooflijk moeilijk om die relatie te beëindigen, hoe gek het ook klinkt als iemand vertelt wat er allemaal gebeurt. Je ‘liegt’ zelf wat krom is recht, altijd in het belang van de narcist, maar ook in het belang van jezelf. Je moet wel. Ergens diep in je weet je dat als je vertrekt de hel losbreekt en je alles kwijt bent en dat niemand je zal geloven.
Groetjes,
M.
Dank M. ‘De hel die losbreekt’ is inderdaad vaak iets wat mensen tegenhoudt. In het tweede boek van Iris (“Je leven in eigen hand”) staat beschreven wat er komt kijken bij het verbreken of minimaliseren van de relatie met een destructieve partner (hoofdstuk 5) of ouder (hoofdstuk 4). Met allemaal praktische tips, en de risico’s en ervaringen die bij dit proces horen.