De aanval op je integriteit

Wat doen narcisten of mensen met sterk narcistische trekken? Ze ontkennen je beleving. Dat klinkt vaag, en daarom begrijpen maar zo weinig mensen de impact hiervan. Fysieke mishandeling is duidelijk. Iemand schendt je fysieke grenzen, dat mag niet, punt. Narcisten schenden ook grenzen, volop. Soms via een aanval op je lichaam, vaker nog via de aanval op je ziel, je integriteit.

Dit gaat ongeveer zo: de relatie verloopt stroef, en je kan er je vinger niet opleggen. Als je probeert over te brengen wat je moeilijk vindt, als je een grens probeert aan te geven, dan is dit slechts een reden voor een volgende aanval. De reactie van de narcist kan zijn “dat is niet zo”. Of “daar is niets van waar, wat jij zegt!”. Of “onzin”. Korte woorden, met een enorme betekenis. Want jouw gedachtes of gevoelens slaan blijkbaar nergens op. Om deze boodschap nog eens te onderstrepen, draait de narcist de rollen vliegensvlug om. Die grens die jij aangaf, wat deed je dat boos! Dat was heel kwetsend. Dat jij zegt dat je je onveilig voelt (eigenlijk ben je heel bang), besefte je wel hoe erg dat was voor hem of haar?

Daar sta je, met open mond. Wat gebeurt hier? Razendsnel denk je na. Je zou zo graag de relatie willen redden, je zou zo graag willen roepen: “waarom wals je zo over me heen, waarom ontken je mijn grenzen, waarom denk je dat alleen wat jij voelt of denkt klopt?”. Maar je realiseert je dat je, als je dit gaat doen, met een rode doek voor een stier gaat wapperen.

En nu? Simpel gezegd heb je twee opties. De eerste optie lijkt de meest veilige: je bindt volledig in. Dit is wat veel slachtoffers doen, jarenlang. Het blijkt ook uit alle mails die ik krijg. Ik kan er nog steeds niet aan wennen, als iemand me schrijft “hij vernederde me, nam me niet serieus, verweet me van alles, en toen zei ik dat ik me ongelukkig voelde in onze relatie. Hij was zo gekwetst! Iris; dat had ik beter niet kunnen zeggen”.

Oh god. Dit is wat narcisten en psychopaten voor elkaar krijgen; je wordt nog empathischer, onzichtbaarder, perfecter. Het probleem is alleen dat je geen levenslust meer hebt en het eigenlijk niet meer op kan brengen. En zo lukt het diverse narcisten om hun slachtoffer te laten testen op een “stoornis”. Want het slachtoffer is toch niet normaal meer! Dit is de kroon op hun “omdraaingswerk”; alles wordt omgedraaid. Tot de laatste snik.

Optie twee is radicale afstand. Ook daar maakt de narcist in kwestie zijn eigen verhaal van, en dat zul je dus moeten negeren. Want het gevaar dat je weer in zijn of haar uitputtingsslag getrokken wordt, is constant aanwezig. Hij of zij kan even aardig doen, maar als je weer eenmaal in de val zit begint alles weer van voren af aan. Hij zal het je “vergeven” dat je zo afstandelijk deed. Nooit is er die wederkerigheid, het besef dat hij te ver ging en iets moet herstellen.

Het slachtoffer echter, gaat alles voor zichzelf na. Tijdens de coaching wordt woord voor woord aan mij herhaald, “dat ik het niet zo had gezegd, dat ik heus niet hard met de deur sloeg, en dat ik wel luisterde!”. Ook al zal de narcist of psychopaat geen minuut bezig zijn met zijn of haar eigen grenzeloze optreden; het slachtoffer voelt zich schuldig en is loyaal. Die extreme loyaliteit, die moet naar jezelf verplaatsen.

Dit lukt pas als je ziet waar je in zat. Zodra je werkelijk begrijpt waar het de narcist of psychopaat om te doen was, kun je je empathie afsluiten. Dan laat je je niet meer in hun gekte trekken. Zij vegen hun voeten af aan de normale menselijke omgangsvormen, maar doen of dit jouw schuld is. En vrijwel elk slachtoffer neemt deze schuld op zich, en gaat gebukt onder deze onterechte last.

Zie hier de continue aanval op jouw integriteit. En dat je je hier tegen wilt verweren, gaat volgens de narcist helemaal ver. Terwijl zij elke opmerking afweren door alles om te draaien, trekken ze je dus tegelijkertijd in een emotioneel mijnenveld. Al springend tussen die mijnen, roep je “ja maar ik bedoelde het niet zo, ja maar ik keek wel lief, ja maar..”.

Ook ik zat hierin. Wat mij enorm geholpen heeft, is het inzicht dat hun boodschap eigenlijk glashelder is. Daarom laat ik me niet meer in dat veld trekken. Daarom luister ik niet meer naar al die woorden, verdraaiingen, manipulaties. Hun boodschap luidt: “jouw beleving doet er niet toe”.

Jij doet er dus niet toe.

Waarom zou je dan blijven?

Omdat hun gedrag zo schokkend en ongrijpbaar is, durven de meesten zich de impact ervan niet te realiseren. Daardoor zit je in de mist. Toen ik eenmaal sterk genoeg was, kon de boodschap luid en duidelijk doorklinken. “Dus zo zie je mij! Dus zo wil je dat ik ook mezelf ga zien”.

Ik kon uit de spiraal van het eeuwige goedmaken stappen. Soms val ik ook zelf nog in die put, en dan huil ik uit bij een vriendin, lees ik in mijn eigen boek, ga ik na wat ik allemaal geleerd heb.

Iemand die mij zo ziet, moet ik op afstand houden. Optie twee is dus verreweg de beste optie.

Iris