Wespennest

Dit is een gastcolumn van Désirée

Graag deel ik een fragment uit mijn roman met jullie. Ik heb zelf ook te maken gehad met narcisme. Soms zijn ouders heel lastig en onredelijk, maar dat wordt altijd afgeschoven op de kinderen zelf lijkt het (“als je je wat volwassener zou gedragen, is moeder ook anders tegen je” wordt bijvoorbeeld gezegd). Het lijkt een taboe om te zeggen dat het aan je ouders ligt. Het kind wordt niet geloofd. Het zwijgen opgelegd. Ook voor deze kinderen schreef ik het boek. Voor iedereen die machteloos is, het onbegrip en de gevolgen.

Helaas ben ik zelf ook pestslachtoffer geweest en kamp nog steeds met de gevolgen ervan (en heb hulp gezocht). Op het ene moment gaat het beter dan het andere, het litteken blijft, ook al verzacht het iets, na de behandeling door een zeer ervaren persoon die de boel niet reduceert, die het nam/neemt zoals het was/is. Daarvoor trof ik meestal therapeuten die zo’n beetje over mijn gevoel heen walsten, waarbij ik niet het gevoel had dat er goed naar mij geluisterd werd. Je wordt er toch door gevormd, of je nu wilt of niet.

Ik heb mede hierom een boek hierover geschreven, de roman Wespennest*. In het boek wisselt verleden en heden elkaar af. Het verhaal gaat over de drieënveertig jarige schoonheidsspecialiste Charlotte Kers. Ze is gescheiden van een invloedrijk persoon, waarbij ze het niet bepaald makkelijk had. Charlotte is samen met haar dochters naar een andere plaats verhuisd om daar tot rust te komen en een nieuw leven op te bouwen. Helaas lijkt de wanorde in haar leven haar te achtervolgen, haar dominante moeder gedraagt zich grenzeloos en intussen vraagt Charlotte zich af hoe ze hieruit komt, wat er aan de hand is.

Er wordt in het algemeen door de buitenwereld gezegd dat jij maar sterker moet worden, maar dan moet je wel beschikken over de juiste handvatten. Als je deze handvatten niet meekreeg in je jeugd dan moet je zelf maar zien uit te vinden hoe je deze krijgt om zelfvertrouwen en waardering voor jezelf te krijgen. Het eeuwige getwijfel, je chaotische binnenwereld, ook hier lees je iets over in Wespennest.

Veel mensen zeggen maar wat. Als ze eens zouden kijken naar hoe het werkelijk werkt (naar de gevolgen, in plaats van meteen met het vingertje te wijzen) dan zou men denk ik anders praten. Zo ook over de lichamelijke gezondheidsklachten, die men mogelijk ook hierdoor kan krijgen vanwege de chronische stress.

Fragment Wespennest:

‘He… ?’ stamel ik. ‘W… wat doe jij hier?’ Knipperend met mijn oogleden besef ik hoe stom mijn vraag eigenlijk klinkt.

Er zijn mensen die blij zijn als hun moeder zomaar langskomt. Een vreemde ijskoude tocht is voelbaar, ondanks de warmte en de power pillen die mijn gevoelens normaal gesproken een beetje kalmeren. Tegen haar lijkt dus geen enkele pil bestand. Ook geen wonderpil. Onopvallend hap ik naar adem terwijl er een vage angst komt bovendrijven. Zonder iets te zeggen duwt ze me opzij en stapt resoluut naar binnen. Ze duwt haar zijden zomersjaal pardoes in mijn hand, zodat ik die voor haar aan de kapstok kan hangen.

Ik negeer de rare innerlijke verschijnselen, hang braaf de sjaal op en loop gedwee als een mak lammetje achter haar aan, de woonkamer in. Op de leunstoel tegenover de kamerdeur neemt ze plaats terwijl ze met een afkeurende blik mijn tijdschrift over mode en schoonheid opzij legt. Ik kan niets anders doen dan iets te drinken aanbieden. Nadat ik de kopjes op de salontafel heb gezet komt ze ter zake. ‘Ik blijf hier een paar dagen logeren, Miep. Trek je maar niks van me aan en doe maar net alsof ik er niet ben.’ Doodgemoedereerd veegt ze haar sluike grijze haarlok naar achteren en neemt een slok van haar Senseo Lungo.

Miep? ’Eh… ik moet wel werken, hoor. Dat wist je wel,’ begin ik dapper, ‘en… ‘ Haar ogen beginnen een beetje bozig te fonkelen, alsof ik iets verkeerds heb gezegd. ‘Ja, ik weet het. Ik hoor te helpen. Het komt wel goed, hoor.’ Snel herstel ik mijn zin.

Het moet toch wel lukken om een paar dagen net te doen alsof zij er niet is? Er waren toch ook weleens gezellige momenten tussen ons? Misschien dat ze dit keer wel weer in zo’n bui komt. Ik ben toch drie dagen bij Kim. Wat maken die paar dagen dan uit? Flink zijn, Lotte! Het komt vast goed. Daar is het vermanende stemmetje weer.

Ze knikt. ‘Dan is dat ook opgelost. Wil je even mijn tas uitpakken, die staat nog in de gang.’ Het klinkt meer als een bevel dan als een simpele vraag. Zonder iets te zeggen doe ik wat ze vraagt. Ik kan maar beter meteen meewerken, des te eerder ben ik van het gezeur af. Een paar vesten, ondergoed en een pantalon leg ik klaar in de logeerkamer. Wat zou ze toch allemaal van plan zijn?

* Dit boek is bij de boekhandel te koop, zie ook:
Boekenvandesiree.nl

16 gedachten aan “Wespennest”

  1. Reeds in 1983 beschreef mijn toenmalige huisarts de situatie van mijn ouders als een wespennest. En onlangs zei een vrouw van 91 met heel veel levenservaring tegen me dat weggaan niet werkt, dat de problemen dan als vanzelf achter je aan komen. In de nieuwe omgeving kun je ze ook weer aantrekken indien je ze niet hebt verwerkt. Ik denk dat ze daarin gelijk heeft. Mijn moeder wilde na de scheiding van mijn vader ergens aan wonen waar zij niemand kende. Dat zie ik mede als een teken dat er iets met haar aan de hand was wat zij graag verborgen wilde houden. In hoeverre haar dat is gelukt weet ik niet. In 2002 is zij geheel onverwacht overleden. Dat kostte mij toen mijn vakantie, na wat sterfgevallen daarvóór in mijn directe omgeving. Ik heb daar toen nog zeker een halfjaar last van gehad, wist op dat moment nog weinig over de achtergrond van wat feitelijk speelde en schatte het lang niet zo ernstig in als het later bleek te zijn. Ik heb een vorm van autisme en het leek voor vrijwel iedereen daaraan te liggen. Feit was dat o.a. mijn moeder dat niet accepteerde en dat daar van mijn kant onaangepast gedrag uit voortkwam. Vanzelfsprekend kreeg dat de schuld, zag ik altijd alles verkeerd en kwam mijn moeder vrijwel overal mee weg. Die huisarts van dat wespennest vroeg haar wel ooit of zij met haar vriendinnen net zo omging als met mij. Toen moet zij zonder wat te zeggen de spreekkamer hebben verlaten en later zocht zij een andere huisarts. Ja, blijvende gevolgen ondervind ik zeker ook die niet direct zijn terug te voeren op mijn autisme. De gevolgen van zo’n mishandeling of verwaarlozing komen wel deels overeen met de symptomen van autisme. Dat maakt het er bepaald niet gemakkelijker op, ook in een therapeutische situatie. Mislukkingen daarin waren helaas ook mijn deel.

    1. Willem, je schrijft: “De gevolgen van zo’n mishandeling of verwaarlozing komen wel deels overeen met de symptomen van autisme.” Dat is precies wat ik zelf ook ben gaan zien, de gevolgen van dergelijke schade komen deels overeen met autisme, maar daarmee is iemand nog niet een autist, vertoont slechts gedrag dat gedeeltelijk overeenkomt. Uitputting is één van de oorzaken van dat gedrag, je kunt niet veel meer hebben en trekt je terug.
      Ik heb niet zoveel met diagnoses, tenzij ze gesteld zijn door echt helemaal uit te zoeken waar de pijn zit. Ik zie helaas dat diagnoses gesteld worden die veel te oppervlakkig blijven en waarmee meer schade wordt aangericht dan dat er wordt genezen. Mijn uitgangspunt is inmiddels: Hulp is prima, kan heel nuttig zelfs onmisbaar zijn, maar je eigen inzet en inzicht zijn het belangrijkste.
      Sterkte!

  2. Willem, de mevrouw van 91 heeft gelijk vind ik. Als je iets nog niet goed verwerkt hebt dat dit dan ook in je nieuwe omgeving op de een of andere manier een rol kan gaan spelen of terug kan komen, in welke vorm dan ook. Triggers zijn er overal.
    Met een ziekte, handicap, een bepaalde karaktereigenschap of autisme, HSP, enz., kan het wel extra lastig zijn om de juiste hulp te vinden omdat men meestal eerst hiernaar kijkt. Of hier niet doorheen kan kijken.
    Het vinden van goede hulp is zo belangrijk. Alleen dan kun je het verwerken of een plaats geven.

  3. Jeetje.. lijkt wel alsof het over mijn leven/moeder gaat. Ik ben gediagnosticeerd met PDD-NOS. Al ben ik steeds meer aan die diagnose aan het twijfelen omdat alles ook kan komen door de gevolgen van het narcistisch misbruik. De regressietherapeut zei dat ik niet autistisch ben maar wel hooggevoelig. En inderdaad werd de diagnose vroeger gebruikt om alles op mij af te schuiven. Ben benieuwd naar je boek, zal het binnenkort eens aanschaffen.
    Groetjes, R.

    1. Graag gedaan, Gerard.
      Het is verder ongelooflijk dat zoveel mensen over een grens proberen te gaan. (Aan de buitenkant is het niet altijd te direct te zien denk ik, voor sommigen).
      Dan is het belangrijk om te voelen en te weten wat je eigen grens is, of voor jezelf op te komen. Maar dit leer je meestal pas na hulp of zelfinzicht, als je jezelf beter leert kennen. Soms val je terug in het oude gedrag, wat omgang met bepaalde personen zeer vermoeiend maakt. Nou ja, ik denk dat velen hier wel weten wat ik hiermee bedoel ;-).

  4. De uitspraak van de vrouw van 91 jaar. Het is lastig om in het algemeen te zeggen of je wel of niet weg moet gaan. Ik denk dat niemand dat echt oprecht wil, maar soms heb je geen betere optie en is dit wel degelijk een goede optie. Voor mij was het de enige optie en kan ik achteraf ook zeggen de beste optie. Alles en iedereen loslaten uit je verleden is ongelooflijk moeilijk – het is zo onnatuurlijk – maar ook omdat je weet wat je te wachten staat: Nog meer onmacht, onrecht, pijn.
    Ik heb gebroken met mijn ouders en voorts ook met alle andere familieleden. Uiteindelijk ook nog verhuist om helemaal los te kunnen komen. Dat waren jaren van veel pijn en verdriet, maar ook van inzichten en nieuwe kansen voor mij, voor mezelf. Vrijheid voor mezelf. Ik ben niet meer bezig met het steeds maar weer mezelf binnenste buiten te keren voor mijn ouders en zus en steeds maar weer opnieuw proberen te ontrafelen van .. nou ja, waar niet van eigenlijk. Mijn ouders en zus probeerden me met man en macht in een bepaalde rol te houden, mij die door hun bedachte rol op te dringen. Die rol veranderde ik zelf met de jaren omdat ik me ertegen verzette, ik wist toen nog niet dat dat tegen me werkte en ik zo hielp om mijn eigen graf te graven. Ik zag steeds meer en beter dat zij logen, bedrogen en halve waarheden vertelden of zagen. Ik dacht onbewust en probeerde dat aan ze uit te leggen. Hoe meer ik uitlegde, hoe meer ik in de mijn eigen graf terecht kwam. Ik was degene die moeilijk deed en tegen de tijd dat ik wist dat ik te maken had met narcisme was de hele omgeving er al mee doordrenkt dat ik degene was die altijd zo moeilijk deed, die mijn ouders het leven zo zuur maakte, want die web hadden mijn ouders en zus door de jaren heen al uitgebreid gesponnen.
    Ik was helemaal niet degene die moeilijk deed. Ik was degene die uit het web wilde ontsnappen en ik wilde mijn familie waar ik zoveel van hield ook bevrijden en meenemen naar een mooiere, vrijere wereld.
    Gr. M.

    1. M. Jouw verhaal is mijn verhaal. Ik weet als geen ander hoe vreselijk het is om te moeten opgroeien in een zwaar gestoord gezin. Naast alle leugens, verdraaiingen van waarheden en feiten, de minachting, de vernedering. Het zijn de beste manipulatoren die iedereen om de tuin leiden. Jij wordt nooit, maar dan ook nooit door iemand geloofd wat jou jarenlang is aangedaan. Echt, de karma zal uitkomen, alleen zullen wij daar niets van zien. Dus de haatgevoelens, woede en wrok blijven denk ik een levenlang. Geen therapeut kan dat wegnemen. Jammer genoeg.

      1. Hoi Suza, had jij het in de gaten dat je opgroeide in een zwaar gestoord gezin? Ik had het niet in de gaten. Het was zo slecht nog niet in principe. Dat is bij velen ook de valkuil, dat weet ik zeker. Je twijfelt en je gelooft het ook niet.
        Er werd bij ons thuis nauwelijks geslagen, nauwelijks écht gesproken, nauwelijks niks eigenlijk. Pa en ma hadden een nare relatie. Geen liefde, geen genegenheid, geen aai, geen kus. Ze deden het ermee dat ze samen waren, maar dat was het dan ook. Het gezin draaide. Pa dominant en ma depressief. Ik manoeuvreerde daar wat tussendoor en hield ma op de been. Ik was een braaf, lief, zorgzaam, verlegen meisje en deed mijn best om de rust te bewaren in huis. Harmonie, dat is waar ik voor ging. Ik was daar best goed in. Gedresseerd, afgericht. Als er onrust was kwam dat meestal door mijn ouders zelf. Ik was daar heel gevoelig voor en ik denk dat ik de enige was die daar last van had. Ik probeerde dan de kalmte terug te brengen door onzichtbaar te zijn en zo lief als mogelijk. Ik praatte met mijn ouders. Mijn zus was een haaibaai, kwam overal mee weg en mocht dat ook. Ik nam de rol over om de lieve vrede te bewaren en hield me koest. Dubbel koest, ook voor haar zeg maar, zodat zij wat meer kon maken en ik deed mee aan de show van ‘hoe leuk en grappig is mijn zus’ terwijl ze dat echt niet was. Ik leverde mezelf bijna helemaal in. Ik kan dat nu achteraf zeggen, maar destijds niet. Ik wist niet beter. Ik vond het normaal bij ons thuis. Ik voelde en beleefde wel veel, maar daar werd nooit wat mee gedaan, dat hoorde bij mij en niemand was zoals ik. Ik was echt wel saai en suf en duf en stil en bang en verlegen, dat vond ik. Ja, dat dacht ik: het ligt aan mij. Pas de laatste jaren ging ik meer en meer inzien. Pa hield me altijd thuis en zo werd ik niet veel wijzer natuurlijk. Er moest eerst veel gebeuren voordat ik zag hoe de werkelijkheid was. Poeh! Het was inderdaad een groot wespennest waar ik uiteindelijk uitgestapt ben. Met veel pijnlijke wespensteken uiteraard. Het kan ook echt dodelijk zijn. Ik heb geluk gehad dat ik hier terecht kwam. Ik moet er niet aan denken hoe het anders afgelopen zou zijn. Ik heb maanden in ochtendjas doorgebracht, zoekende op het internet naar … ik had geen idee waarnaar. Tot ik hier kwam. Inmiddels ben ik 6 jaar verder en leef in een wereld van verschil met het leven van vroeger. Ja, het blijft regelmatig een last, dat is waar, maar niet constant gelukkig. Ik kan onderscheid maken en voel me bevrijd, hoewel altijd blijft knagen dat ik niks heb gedaan en toch verbannen ben.
        Groetjes, M.

  5. Ik sluit me compleet aan bij M. Jan Storms zegt ook niet voor niets, vlucht als je vluchten kan. Soms is dat niet mogelijk omdat bv je baas een narcist is, of heb je kinderen die nog te jong zijn..
    Mijn ex. een potentieel zeer gevaarlijke psychopaat, dook na 17 jaar afwezigheid weer op. Alles begon weer opnieuw, het gaslighten, het doodzwijgen, de chronische leugens, zelfs nu ook door hen die, op basis van aantoonbare feiten, juist beter moesten weten.
    Ik ben langzaamaan gestopt met vechten, kreeg eindelijk de enig juiste hulp, na zoveel hulpverleners al versleten te hebben, en besloot te vertrekken. Niemand bracht ik op de hoogte, op 2 beste vrienden na. Zelfs de politie traumatiseerde me nog heel ernstig, vlak voor mijn vertrek, nadat ik nb 112 gebeld had en ze daarna verwees naar mijn huisarts, naar Jan Storms… Ik kreeg zelfs, achteraf door toedoen van juist de politie!! een GGD (buurt)onderzoek te verduren. Doordat de nieuwe wet op de privacy nog niet niet was ingegaan, kon ik de opdrachtgeefster (de wijkagente) nog achterhalen, na een jaar!!! zeuren en zoeken en dreigen met een advocaat!
    Nu, vandaag de dag, was me dat niet meer gelukt!
    Er zijn maar een paar mensen die weten waar ik nu, in het buitenland, woon.
    Hier kennen ze mijn naam niet en mijn geschiedenis niet… Eindelijk heb ik rust gevonden… Eindelijk heb ik óók de liefde van mijn leven gevonden… Het moest kennelijk zo zijn…
    Is het moeilijk? Ja, soms absoluut…maar ik heb nog geen minuut spijt gehad alles achter me gelaten te hebben…want ik weet nu eindelijk wat ik wèl waard ben!!!
    Voor het allereerst in 64 jaar voel ik me echt gelukkig!

  6. Hoi Desiree, ik lees veel herkenbaarheid maar vraag mij af of het goed is voor mij om zo’n boek te lezen. Ik voel er mij opgejaagd door omdat ik die oude pijn en angst weer lees en ervaar. Ik ben nu 2 jaar zonder contact met mijn ouders om beter te kunnen herstellen.
    Groet en liefs van een andere overlever !

    1. Hallo Esther,
      Bedankt voor je reactie.
      Het boek is in de eerste plaats een roman (zoals je al hebt kunnen lezen ;-)) en het is niet de bedoeling dat iemand zich opgejaagd, of wat dan ook, erdoor voelt.
      Een boek kun je even wegleggen als het teveel wordt. Net zoals je een enge film weg kunt zappen, zeg maar, of op een later moment terug kunt kijken.
      Als auteur van een roman is moeilijk te voorspellen hoe de lezer erop zal reageren, aangezien iedereen anders is, andere dingen ervaart.
      Het is niet zo dat het hele boek dit soort teksten bevat, ook minder spannende, zelfs leuke of grappige dingen komen erin voor.
      Ik kan niet anders zeggen dan luister goed naar je gevoel bij het kiezen van een boek. Lees bijvoorbeeld ook de reviews.
      Mocht blijken dat het boek toch iets te zwaar is terwijl je het al in huis hebt, kan het misschien ook wel zijn dat je het over een poos wel kunt lezen.
      Liefs,
      Désirée

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *