Coercive control: emotioneel en psychisch misbruik strafbaar stellen

Slachtoffers van emotionele en psychische mishandeling worden nog te vaak niet serieus genomen door familie, vrienden en betrokken professionals. Veel slachtoffers hebben schrijnende getuigenissen over wat hen overkomt: een van de buitenkant ogenschijnlijk aardige dader die ondertussen hun leven tot een hel maakt. Een dader die controlerend, manipulatief, dwingend en soms ook fysiek agressief is, terwijl hij (of zij!) in de buitenwereld mooi weer speelt. Achter deze dynamiek komen is voor slachtoffers vaak al een moeizaam proces. Maar het stopt niet bij de erkenning hiervan door het slachtoffer zelf. Als familie, vrienden en betrokken professionals het niet zien, is dat extra traumatiserend. Is over deze vorm van mishandeling dan niets bekend in de wereld van de wetenschap of bij psychologen en andere professionals? Deels wel, deels niet, is misschien het goede antwoord. Een belangrijke opening is de langzame erkenning van het fenomeen coercive control. In het Nederlands vertaalt betekent coercive control letterlijk ‘dwingende controle’.

Een Nederlandse expert in coercive control is onderzoeker, adviseur en trainer Sietske Dijkstra . Zij behandelt onder andere hoe moeilijk het te herkennen is van buitenaf, door het juist vaak vriendelijke of ‘normale’ gedrag van de dader: “Dwingende controle is de Nederlandse term voor geweld dat achter een charmant of amicaal optreden schuil kan gaan.” Een korte maar rake definitie die de op het eerste oog ‘onschuldige’ omhulling van misbruik en geweld goed weergeeft. Sietske: “Dwang is vaak niet openlijk, maar dikwijls verborgen en verhuld. Het vindt als het ware in de coulissen plaats, terwijl op het toneel een charmante, gevatte, pleasende, beminnelijke en soms ook hulpeloze persoon wordt getoond. Achter de schermen is er dan emotionele druk, intimidatie, dreiging en manipulatie. Dit wordt vaak niet goed opgemerkt of blijft impliciet. Met andere woorden: we zien het schaap, maar niet de wolf die in de schaapskleren gehuld gaat.”1)

Dat coercive control de meest ernstige vorm van huiselijk geweld is, wordt wetenschappelijk erkend, onder andere door het Verwey-Jonker Instituut en het WODC. Daders isoleren hun slachtoffer sociaal, fysiek en emotioneel, ze denigreren hen dagelijks, verwarren en manipuleren hen, bedreigen en intimideren, controleren hen veelvuldig, jagen ze angst aan en onderdrukken actief alledaagse wensen en behoeftes van slachtoffers. Coercive control is ernstige emotionele en psychische mishandeling en kan zich uiten als, of leiden tot, ouderverstoting, (cyber)stalking, belasteren en intimidatie, kindontvoering, het Munchausen by proxy syndroom en ernstige vormen van emotionele en fysieke verwaarlozing. Tot slot is coercive control een voorspellende factor voor femicide (vrouwendoding) en gezinsmoorden (‘familiedrama’s).

De Ierse psychotherapeut Christine Louis de Canonville legt in een sterk artikel duidelijk uit (in het Engels), wie de daders zouden kunnen zijn: personen met (ernstige trekken van) een narcistische persoonlijkheidsstoornis of psychopathie. Ook ze legt duidelijk uit dat mishandeling niet zomaar ontstaat: slachtoffers worden eerst ingepakt en onbewust voorbereid op mishandeling die vaak pas later in een relatie ernstige vormen gaat aannemen, en afgewisseld wordt met periodes waarin de dader normaal lijkt te doen. “Slachtoffers, als een kikker in een kookpot, hebben geen idee dat ze ‘psychisch levend gekookt’ worden”. Een herkenbare en tegelijkertijd schrijnende vergelijking.

Hoe vaak komt coercive control dan voor? Studies laten zien dat meer dan een vijfde van de vrouwen wel eens huiselijk geweld heeft meegemaakt. Van mannen weten we het minder goed, de schattingen zijn dat 1 op de 10 mannen het meemaken, maar ook daar is de problematiek groot. En 1 op de 30 kinderen maakt kindermishandeling mee in Nederland. Dat is één kind in elke klas. Maar de meeste onderzoekers en beleidsmakers leggen de link niet tussen huiselijk geweld en kindermishandeling, coercive control en narcistische of psychopathische daders, zo geeft Christine Louis de Canonville aan.

Ze heeft vervolgens een hele waslijst aan signalen die wijzen op een destructieve relatie waar dwingende controle plaatsvindt:

  • Geïsoleerd worden van vrienden en familie
  • Dagelijkse levensbehoeften worden je onthouden (eten, slaap, medicatie, comfort)
  • Je eigen geld wordt je onthouden, je hebt geen controle meer over je eigen bankrekening en je moet je telkens verantwoorden voor je uitgaven.
  • De controle over je leven verliezen (waar je gaat, wie je ziet, wat voor kleding je draagt, wat je mag kopen etc.)
  • Bedreigd worden met geweld als je je niet op een specifieke wijze gedraagt (hoe je het huis schoonmaakt, hoe en wat je kookt, hoe je je in de slaapkamer gedraagt etc.)
  • Gecontroleerd worden in waar je werkt en wat voor werk je doet en tegengehouden worden als je wil studeren, leren of werken.
  • Controle verliezen over alles in het huishouden (de computer, telefoon, paspoort etc.)
  • Je wordt gemonitord in al je activiteiten, bewegingen en communicatie (e-mails, social media, spyware op je telefoon en computer etc.)
  • Dreigementen om persoonlijke informatie te delen met kennissen, vrienden en familie of met de autoriteiten (jeugdzorg, politie etc.)
  • Onderwerp zijn van dagelijkse spot, denigrerende opmerkingen, intimidatie, vernedering, kritiek en beschuldigingen.
  • De hele tijd neergehaald worden, zeggen dat je waardeloos bent.
  • Moeten ondergaan van emotionele, psychische, seksuele en fysieke mishandeling.

En, zo geeft Christine aan: de lijst kan nog veel langer. Zodra de dader het slachtoffer zover heeft dat hij haar geïsoleerd heeft en angst heeft aangejaagd, kan de dader het slachtoffer beter controleren: “Het gevoel van autonomie en de bewegingsvrijheid van het slachtoffer verdwijnt beetje bij beetje en al snel gaan ze twijfelen aan hun eigen gedachten en gevoelens. Deze vorm van intieme terreur creëert een gevoel van gevangenschap en tirannie bij het slachtoffer.” En Sietske Dijkstra geeft daarbij aan dat de dader niet eens in de ruimte hoeft te zijn: “De psychische druk en de angst die dit oproept, is dan voldoende om de macht te houden. Dit werkt ook op afstand en heeft wat ik noem een remote control werking.”

En dat is ook de reden dat in Ierland en diverse andere Westerse landen coercive control expliciet strafbaar is gesteld sinds 2015. Helaas is dat nog niet gebeurd in Nederland. In Frankrijk gingen afgelopen week tienduizenden mensen de straat op om te protesteren tegen huiselijk geweld. De regering heeft daar coercive control al eerder strafbaar gesteld en wil nu de strafmaat ophogen, naar maximaal 10 jaar celstraf. Ze erkennen namelijk dat emotionele en psychische mishandeling vaak voorafgaat en samengaat met fysiek en seksueel geweld, dus als je daarvan de signalen eerder gaat herkennen, kan ook fysiek en seksueel geweld eerder gezien en aangepakt worden. Helaas loopt Nederland hierin dus ver achter.

Wat is dan het gevolg van de invoering van de wet tegen coercive control in Ierland? Vóór invoering van deze wet werd in Ierland, net als in Nederland en vele andere landen nu, alleen fysiek of seksueel geweld serieus genomen. Emotioneel en psychisch geweld ofwel dwingende controle dus niet of nauwelijks. Maar nu kan iedereen die in een intieme relatie zit met een huiselijk geweld-pleger, ook al ben je gescheiden of leef je niet meer samen, zich wenden tot de rechtbank in Ierland. De rechtbank moet de aanklacht dan serieus nemen, een getrainde maatschappelijk werker aanbieden aan het slachtoffer en bijvoorbeeld standaard ook de kinderen spreken. Een doorbraak noemt Christine Louis de Canonville dat, omdat eindelijk gezien en erkend wordt dat emotioneel en psychisch misbruik de kern is van huiselijk geweld. En niet een afgeleide of onschuldiger vorm dan fysiek en seksueel geweld.

Het is vooral van belang dat gezien wordt dat het een patroon is en niet een geïsoleerd incident. Je gaat niets zien als professional als je maar één of twee keer kijkt. De tactiek van een narcistische of psychopathische dader is immers om “gedurende een continu proces het nietsvermoedende slachtoffer te laten wennen aan een serie van ‘onzichtbare’ kleine stappen van grensoverschrijdend gedrag”. Het mag er niet te gehaast uit zien, zodat het slachtoffer doorheeft wat er gebeurt en wat voor veranderingen plaatsvinden. Helaas, zo geeft Christine Louis de Canonville aan, “is het misbruik zo venijnig, dat de meeste slachtoffers er niet of pas laat achter komen dat het psychisch manipulatieve gedrag hen stress en angst bezorgd.” Daarom zetten slachtoffers ook vaak geen verdedigingsmiddelen in. En dat heeft weer effect op het kritisch denkvermogen en de vrije wil van slachtoffers, waardoor ze moeilijk zelfstandige keuzes kunnen maken. Ze windt er vervolgens geen doekjes om: “De psychologische effecten van gaslighting tasten de fundamentele rechten van de mens aan bij slachtoffers, houdt hen in slaaf-achtige omstandigheden in een gevangenis zonder tralies waar ze onderworpen zijn aan een regime van intieme terreur.”

In contact met professionals kan dit volgens Sietske Dijkstra leiden “tot een bedrieglijk patroon dat de ene partner die ‘in control’ is charmant en welwillend overkomt en de andere partner in de war en angstig is, chaotisch overkomt of juist verontrust en boos is. Vaak wordt dit type interactiepatroon en het bijbehorende gedrag niet gezien als een vorm van (ex)partnergeweld. Daardoor kan het controlerende, dwingende en mishandelende gedrag voortduren.” Sietske geeft verder specifiek aan dat “het belangrijk is om beducht te zijn op de charme van de pleger en de paniek en angst van het slachtoffer en er rekening mee te houden dat je zwakke plekken zullen worden bespeeld… Gezinsvoogden en andere professionals worden soms ook bespeeld.”

En gezamenlijke trajecten zoals mediation bijvoorbeeld hebben dan echt geen zin. Katinka Lünnemann, in oktober benoemd tot bijzonder lector ‘Effectieve bescherming van kinderen’ aan Hogeschool Utrecht, zegt daarover: “Juist bij gezinnen ‘onder coercive control’ heeft een systeemaanpak geen zin. Wanneer je iedereen dan aan tafel zet en inzet op bemiddeling dan kom je er als professional echt niet achter wat er achter de voordeur speelt. Vrouw en/of kinderen zullen zich – wanneer er sprake is van dwang en controle, niet vrij voelen om ervaringen te delen.” En ze zegt ook dat “in gevallen van kindermishandeling ouders vaak onterecht als twee-eenheid worden gezien. Onterecht. Juist dan is het belangrijk om afzonderlijk met ouders te spreken. Uit de gesprekken blijkt dat de aandacht soms wel naar de moeder gaat, maar dan in de rol van beschermer van het kind. Niet als slachtoffer van partnergeweld, terwijl zij mogelijk ook zelf steun en behandeling nodig heeft. Te snel wordt dat geweld afgedaan met “waar er twee vechten hebben er twee schuld”.

Sietske Dijkstra roept daarom ook op om in Nederland veel meer aandacht aan dit fenomeen te geven: “Er is veel meer aandacht nodig van professionals voor het durven zien en erkennen van (ex)partnergeweld met grote machtsongelijkheid en de verstrekkende relationele en maatschappelijke gevolgen van een geweldspatroon als coercive control. Achter het masker van de vriendelijkheid kan mishandeling en kwaadwillendheid verstopt zijn. Ook Veilig Thuis en de jeugdbescherming dienen hier veel meer op beducht te zijn en dit in hun interventiestrategie te verwerken. Tot slot is het relevant om grenzen te stellen aan dit schadelijke gedrag en betere bescherming te bieden en ondersteuning aan betrokkenen in het weerbaarder worden en weer zeggenschap over het eigen leven te verkrijgen.” Een pleidooi waar wij van het Verdwenen Zelf geheel achter staan en onze bijdrage leveren in het bekender maken van deze ernstige vorm van mishandeling. Voor slachtoffers, zodat zij kunnen vaststellen waar ze in zitten en zichzelf in veiligheid te kunnen brengen, en voor professionals, om slachtoffers te kunnen bijstaan in dit complexe proces (zeker als er kinderen bij betrokken zijn).

Christine Louis de Canonville geeft aan dat alle landen in de wereld deze vorm van terreur strafbaar zouden moeten stellen. In Ierland kan je, bij een veroordeling, forse boetes krijgen en tot 5 jaar gevangenisstraf. In Schotland kan dat zelfs oplopen tot 14 jaar celstraf. Nederland heeft deze wetgeving echter niet. In Nederland is het bij emotioneel en psychisch partnergeweld nog nooit voorgekomen dat iemand veroordeeld werd. Bij emotionele en psychische kindermishandeling slechts één keer. Als je als slachtoffer wil aangeven dat er een patroon van dwingende controle is, kom je bijna altijd van een koude kermis thuis. Kortom: hoog tijd dat deze wetgeving in Nederland wordt ingevoerd. Gelukkig zijn er naast het Verdwenen Zelf, waar we specifiek trainingen voor professionals hebben ontwikkeld en lezingen geven, ook andere ervaringsdeskundigen, onderzoekers en professionals die het wel serieus nemen. We kunnen in ieder geval putten uit de ervaringen van Frankrijk, Wales, Schotland, Ierland, Engeland, Nieuw-Zeeland en Australië waar soortgelijke wetten wel zijn ingevoerd en de jeugdzorg en het familierecht nu hervormd worden. En dat is hard nodig.

75 gedachten aan “Coercive control: emotioneel en psychisch misbruik strafbaar stellen”

    1. Ik herken het in mijn relatie Inge. En dat is griezelig. Toch is De vraag of jij als moeder blij bent met de relatie of dat daar ook gewone issues mee spelen die normaal ook wrijving zouden geven en dat je beeldniet vertroebelt. Hou daar rekening mee. Als jouw zoon je minder vaak bezoekt dan jij wil, hoeft dat nog geen coercive control te betekenen, maar kan dat ook een mindere behoefte zijn van hen samen. Het nadeel van onbegeleide informatie is dat mensen een ander allerlei diagnosen en zware etiketten op gaan plakken zonder dat wij daartoe echt gerechtigd zijn. Wees dus ook voorzichtig he. Ongetwijfeld heb je een keer te maken gehad met een echte narcist, maar dan is niet iedereen meteen dat he. Ook niet als een ander een gewoon relatie probleem heeft, of als je zoon andere keuzen maakt dan jij wilt zien.

      1. Graag wil ik hier op reageren. Hier spelen geen normale issues. Het gaat niet alleen om mij. Hij is geïsoleerd van iedereen . Ook van zijn vrienden. Hij wordt geestelijk mishandeld. Financieel uitgekleed. Social media worden door haar beheerd.
        Je ziet je kind worstelen en je kunt niets doen

    2. Beste Inge,
      Heel eng om te horen. Maar volledig machteloos sta je niet, aub probeer te handelen. Want het mishandelen is al ernstig op zich maar zelfs als uw zoon de relatie zou verbreken, houdt hij sowieso een posttraumatisch stress syndroom aan over! Ze sluipen in uw systeem en maken het kapot. En het kan hen bovenop niet schelen want empathie kennen ze niet.
      Ik wou dat iemand mij uit zo’n situatie had gehaald toen ik klein was!
      Wat hij beleeft is een hel! hel! hel! Geloof me en het zindert JAREN na! Handel zo snel mogelijk, vind een manier om te handelen en hem eruit te halen.
      Sterkte!

    3. Inge, het is frustrerend om aan de kant te staan. Om je eigen kind geleidelijk aan weg te zien kwijnen in het moeras dat hen zachtjes aan opzwelgt. Je hebt het gevoel dat je hem nooit meer terug krijgt. Dat je moeder bent geweest van een kind dat je zo liefdevol hebt grootgebracht en nu is overgeleverd aan de klauwen van de duivel. Alles wat jij hebt geïnvesteerd in hem daarvan zie je dat het teniet gedaan word. Je vraagt je af, waarom heb ik zoveel in een kind geïnvesteerd als het zo makkelijk ten prooi valt van een gewetenloze ziel. Je wilt hem zien bloesemen. Mij maakte het een tijdje ontzettend boos en machteloos. Hij is mijn zoon en zij heeft hem helemaal in de ban, hij vermagert en lijkt uitgeput en ziet niet dat zij het veroorzaakt.
      Maar toch heb ik hoop, omdat het mijn zoon is. Netjes met veel liefde en zorgzaamheid en verantwoording grootgebracht. Hij heeft kracht en inzicht en ik vertrouw er op dat al mijn tijd, liefdevol ooit in hem gestoken, hem een keer zal doen ontwaken. Evenzo hij getekend zal zijn door een narciste, misschien zich gebroken zal voelen. Ik bid voor hem en houd mijn mening stil op de achtergrond, want het duwt alleen maar tegen hen, dat is al wat ik nu kan doen. En de dag hij ontwaakt en bij haar wegloopt zal ik klaar staan om hem op te vangen. Die dag daar kijk ik naar uit en dan zal ik mij herinneren hoeveel liefde en energie ik ooit in hem heb gestopt tijdens zijn leven als kind van mij. En ik zal weigeren al die energie weg te laten ebben in hem. Ik zal hem oprapen en liefhebben zoals alleen moeders dat kunnen.
      Tot die dag zal ik voor hem bidden omdat ik geloof in de kracht van het gebed.
      En tot die dag ben ik het verplicht aan mijzelf om goed voor mijzelf te zorgen zodat ik sterk ben als hij weer bij mij terug komt. Omdat ik weet dat hij dat nodig zal hebben.
      Lieve Inge, dont lose your hope….blijf geloven dat hij ook weer bij je terug komt. En dat hij zal overwinnen. Ik geloof in hem…. jij ook.
      Ik wens je veel sterkte, wijsheid en kracht in je moederliefde.
      Lisia

    4. Beste Inge,
      Ze zijn murw gemaakt. Hun fundament is stelselmatig met subtiliteiten afgebrokkeld, waardoor ze niet meer kunnen denken, noch vertrouwen hebben in hun waarnemingen, slaap wordt onthouden, tijd wordt ingepalmd, meningen zoetjes aan afgekalfd worden, dat is dat gaslighting.
      Vergelijk met de recent oude spreker die de concentratiekampen overleefde die zei : De hele oorlogssituatie is niet uit de lucht komen vallen. Stap voor stap werden de joden dingen ontzegd, op een bankje in het park zitten, op bepaalde tijden boodschappen mogen doen, en de langzame aanpassing van die mens die uiteindelijk in die fuik terecht kwam van concentratie kamp en vergassing.
      Pas ná die tijd kun je het herconstrueren, ook bij het emotioneel ondermijnde individu die slachtoffer is geworden van dat subtiele ondermijnende gedrag, wat een buitenstaander niet ervaart.
      De dader begint met inventariseren van waar je kwetsbare plekken liggen, en dan pakt hij of zij je daar stelselmatig op.
      En dan door de buitenwereld niet geloofd worden, familie of professionelen. Dat is de val.
      Een goed voorbeeld is de film : De dood van Stalin. Super humoristisch tot film gemaakt met de engelse humor, maar des te erger voor wat betreft de werkelijkheid.
      Niemand vertrouwde elkaar meer, tov. partijgenoten, familie, kinderen, buren, noem maar op. Gaslighting ten top. De film is om te lachen voor de outsider, maar de angst waarin men als mens terecht kwam, dramatisch.
      Het zou goed zijn als er een wet in Nederland kwam zoals in Ierland.
      En dat er steeds meer professionals komen die dit leren onderkennen.
      En in de tussentijd wordt de hele wereld onderworpen door regeringsleiders die dit verschrikkelijke gedrag uitoefenen. Van Oost naar West, zelfs in ons land. En wie verzet zich? We zien het en we laten het gebeuren. Dat is het drama.
      Mirjam

  1. Dit is een heelbelangrijk artikel, dat laat zien hoe Nederland achterloopt bij het erkennen van gezinsgeweld en emotionele mishandeling. Het sluipende karakter, het voorbereiden van het slachtoffer op haar eigen knechting maakt het zo fnuikend ook voor kinderen en afhankelijk gemaakte vrouwen en zo lastig te herkennen voor niet-ingewijden. Je herkent t pas als het te laat is en hulpverleners laten zich misleiden zoals ook het slachtoffer misleid is. Eigenlijk moet je hier ervaringsdeskundigen voor hebben.
    Het komt zo akelig vaak voor…. steeds meer praat ik met vriendinnen die het hebben meegemaakt, en dat komt omdat er nu pas over gesproken en geschreven wordt.
    Wetgeving zou meer bekendheid kunnen geven aan dit misdadige fenomeen. Ik heb altijd gevonden dat mensen die dit doen gestraft zouden moeten worden, en het feit dat eating andere landen wel strafbaar is gesteld maakt me enerzijds blij en anderzijds woedend dat het in Nederland nog altijd onbestraft blijft. Als er geen wet is die het strafbaar stelt bestaat het delict niet, en dat voelt extreem onveilig voor slachtoffers.
    Alsof de wetgever bijdraagt aan het gaslighten. Zo van:” Zie je wel, je hebt t echt verkeerd, dit is normaal gedrag “ en het slachtoffer voelt zich opnieuw schuldig omdat de dader niet strafbaar is.
    De machtsongelijkheid is wat het zo onverdraaglijk maakt. En het gaat nooit helemaal weg als je er als kind in hebt gezeten. Ik kan uit ervaring zeggen dat t niet zo erg hoeft te zij als in de opsomming om al extreem schadelijk uit te pakken, zelfs al bij slechts een van de vele opgenoemde mishandelingen treedt grote onomkeerbare psychische schade op. EMDR doet veel goed, maar er blijven grote littekens achter die zelfs aantoonbaar zijn met een hersenscan.
    Heel veel dank voor dit artikel. Welke politieke partij gaat dit voorleggen als wetsvoorstel?

    1. De machtsongelijkheid waar je het over hebt, is inderdaad de kern en wat maakt dat nieuwe wetgeving nodig is. Er is helaas nog geen partij die zich hier voor wil hardmaken, maar we blijven ze wel informeren.

  2. Heel interessant om te lezen, maar ik zou nooit aangifte doen tegen de ex. Hij zou Nederlands beste advocaat in de hand nemen. Maar het opnemen in het Nederlandse strafrecht zou ik zeker toejuichen. Voor iedereen, die hieronder geleden heeft.

    1. Het is inderdaad nogal een afweging om te maken om een rechtszaak te gaan voeren, maar de mogelijkheid zou er moeten zijn, dan hebben mensen in ieder geval de keus.

      1. Die mogelijkheid is er. Stichting Langsz, ernstige zeden- en geweldsdelicten, kan in dit soort zaken je de juiste advocaat toewijzen. Slachtoffer advocaten die zich vastbijten en niet zomaar opgeven. Mijn ex is na 12 jaar huwelijk van bedreigingen, onderdrukken, mishandeling enz. en na 8 lange jaren van stalking, bedreiging en mishandeling na het huwelijk veroordeeld tot tbs met dwangverpleging. Zonder mijn advocaat had ik er hoogstwaarschijnlijk niet meer geweest. Mijn kinderen en ik kunnen nu eindelijk tot rust komen. Het kan dus wel. Nooit opgeven!

        1. Dank voor de tip Claudia, het is wel de vraag of psychisch geweld hier bij hoort.

  3. Het blijft troostend dit allemaal lezend te herkennen ! Zo goed dat ik gevlucht ben 5 jaar geleden! Zo vaak nog het gevoel gehad t viel wel mee , ik had flinker moeten zijn…. nu pas is alles op z’n plek gevallen! Het is vreselijk geweest!

    1. Lieve Ineke, dat herken ik, dat je jezelf toch nog de schuld geeft, dat je eigenlijk sterker had moeten zijn. Maar dat is nou precies wat narcisten doen. Iris Koops heeft dat treffend omschreven in haar boek: het lijkt of ze met de bedrading in je hoofd bezig zijn… Dapper dat je daaruit gestapt bent, dat zeg ik ook aldoor tegen mezelf. Maar helaas voelt het niet zo. Zeker omdat je vaak tegen een overmacht moet vechten, zoveel onwetenden hebben hun oordeel al klaar. En narcisten zijn heel goed in wat ze doen. Heel veel sterkte gewenst, en onthoud:je bent wel degelijk flink en dapper!
      Liefs van mij

  4. Ik heb 55 jaar nodig gehad om me te realiseren dat ik opgevoed ben door een verborgen narcist. Alles ging zo geniepig en voor de buitenwereld maar ook voor mezelf zo “gewoontjes”. Als je geen referentiekader hebt van wat normaal is, heb je er geen idee van dat narcistisch misbruik niet tot het normale behoort. Dan wordt het je met de paplepel alleen maar ingeprent hoe moeilijk en lastig je eigenlijk wel bent. Hoezeer je tekort schiet.
    Ik geloof nooit dat enige wetgeving daar wat kan aan verhelpen.
    Ik ben eerlijk gezegd té uitgeput geraakt om de hele mallemolen van de rechtsgang te doorstaan en daarbij het risico te lopen niet geloofd te worden.

    1. Uitgeput, maar dat is precies wat ze je willen maken Annemie! Hoe moeilijk het ook is, laat je er in vredesnaam niet onder krijgen hoor! Dat valt niet mee, zo weet ik uit ervaring, want je weet niet meer hoe het anders moet. Maar dat is te leren met hele kleine stapjes tegelijk. Met jezelf serieus nemen, je klachten serieus nemen! Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want nogmaals:ik spreek uit ervaring. Maar houd moed hoor, jij verdient absoluut een gelukkig en beter leven!

    2. Ik ook met n narsistische moeder opgegroeid en van daaruit de partner
      Ik ben nu alleenstaande met 3 pubers sinds 2016.., bij mij gebruiken beide partijen elkaar ook nog s tegen mij.
      Als n Majorette poppetje door m’n leven gehobbeld met een leguaan aan m’n zijde
      Als 1 van m’n kinderen jarig is belt m’n moeder naar mijn ex man om te feliciteren.🙄
      Ik heb nog best moeite om t gedrag van hem te zien tijdens de relatie.
      De boeken van Iris koops waren de eerste die ik aanschafte, daarna traumasporen van Bessel vd r Kolk en Karyl mc Bride “Will i ever be good enough” echt zulke aanraders die boeken.
      Hier iig ook geen energie om rechtszaken enz in te gaan kost alleen maar..
      Rustig aan het herstel werken van cptss/Stockholm syndroom/burn out .hartklachtten . ben weg maar nog n lange weg te gaan.

  5. Ook ik ben gevlucht, nadat de geschiedenis zich herhaalde. Na 16 jaar huwelijk en zeker 8,9 X melding van huiselijk/lichamelijk geweld, waarbij de politie liever mijn, oh zo charmante echtgenoot, een medisch specialist, geloofde dan mij als jarenlang slachtoffer… Het gedonder begon weer toen hij na 17 jaar, na een gruwelijk moeizame scheiding, waarin hij in niks meewerkte, weer opdook met vrouw nr.zoveel, uiteraard weer met flink geld… Hij hing weer het slachtoffer uit en de ene leugen na de andere werd weer verspreid. Het bracht mijn kinderen, die ik onder bizarre omstandigheden alleen had moeten grootbrengen, op volwassen leeftijd, erg in de war. Wie moestenmze nungeliven…hun herinneringen of deze charmante zielige man, hun totaal afwezige Vader na 17 jaar?
    Toen mijn zoon mij begon te manipuleren om geld te krijgen en mijn dochter en (schoon)zoon hanteerden nb dezelfde methods als mijn ex indertijd, nl doodzwijgen….the Silent treatment…en krankzinnige verwijten.
    Toen ik doorhad dat mijn zoon mij in feite bestal en geestelijk en emotioneel en op hethlaatst lichamelijk mishandelde, waarbij de politie mij wéér niet geloofde!, heb ik Nederland achter me gelaten. De geluidsopnames heb ik meegenomen…
    De tijd moet leren wat er gaat gebeuren. Uiteindelijk komt de waarheid wel aan het licht, doordat ik vrijwel alle bewijzen heb bewaard.
    Maar als je Liefde niet genoeg is geweest, zijn woorden verder nutteloos….
    Dus ging ik weg en zwijg…
    Helaas heb ik die tijd niet veel meer….
    Zo op de valreep van mijn Leven heb ik wel, inmiddels behoorlijk genezen en hersteld van ook jarenlang PTSD, door jarenlange psychopatische mishandelingen, de echte Liefde van mijn Leven ontmoet…en durf nu, voor het allereerst in mijn Leven, voor meZelf en hem te kiezen!
    Zonder gerichte steun, de laatste paar jaar, sinds de ontdekking dat ik met een potentieel levensgevaarlijke Psychopaat, als (ex) echtgenoot en (afwezige) Vader van mijn kinderen, te maken had en die me, letterlijk èn figuurlijk, het Leven bijna gekost heeft…had ik dit niet gered.
    Dat er mensen sterven, door langzame treiterdood, doodzwijgen of een gebroken hart of wanhopige zelfmoord, omdat de familie, Politie, Justitie, Kinderrechters, maar ook veel hulpverleners (BV kinderbescherming)!! zich nog altijd weigeren bij te scholen in Psychopathie en Narcisme, zelfs in hun eigen beroepsgroepen!!! is ongelooflijk anno 2020!!

    1. Wow wat herkenbaar!! Inderdaad, politie geloofd me niet en eindelijk een agent gevonden die me wel geloofde… maar ik kon geen aangiftes doen en waarom … tsja vul maar in… Jeugdzorg, AMK, niemand ziet het of gaat je echt helpen… lijkt wel alsof teveel moeite kost om iemand daadwerkelijk te helpen dan alleen maar naar je mond praten en klaar is kees daar kun je het mee doen. 3 kids, 2 meegenomen jaren geleden doordat ex wist van vanaf 12 jaar recht van spreken in de rechtbank. Al 14 jaar gescheiden van hem. Wederom ex-man weer nieuw gezin, en nog steeds achter me aanjagen. Zaak na zaak, ook financieel, hij weet nog steeds mijn sofinummer uit zijn hoofd en kan mijn handtekening precies nadoen. Nu inmiddels wat dingen anders gedaan maar betalen moet ik want staat mijn naam en sofinummer. Die man zwemt inmiddels in het geld en ik alsmaar betalen van bestellingen, belasting ect… kan geen zaak tegenop. Natuurlijk krijgt een narcist alles voor elkaar, HELAAS!

  6. zou het erkend en herkend worden dan zou dat al een enorm verschil maken.
    Ik ben nu pas stilaan terug mij aan t worden, ik ben ontsnapt.
    Wie had gedacht dat je zover van jezelf verwijderd kon raken.
    5 jaar verder, moeilijke en eenzame strijd en nog.
    Niet geloofd worden met het vertellen van de waarheid is verschrikkelijk, toekijken hoe de leugen de overhand blijft hebben.
    Stilaan wachten en hopen dat het tij keert, dat het gezien word…..
    Hoop, Tijd, Moed, vertrouwen……..
    Ik kan me goed voorstellen dat mensen hun leven beeindigen, gezinsdramas enz…..
    De signalen zijn er al eerder geweest … maar er werd niks mee gedaan, niet serieus genomen😞🤬met alle gevolgen van dien!
    Luister, hoor en zie
    🍀
    Veel sterkte en liefde aan iedereen die ermee te maken heeft gehad op welke manier dan ook. X

    1. Sterkte ook Natascha, het is erg om niet geloofd te worden, dat maakt het eenzaam en frustrerend. Gelukkig kunnen we het hier wel delen met elkaar.

      1. Hoi Tako, weet je wat ik erg vind? Ik ben opgegroeid onder een verborgen narcist en een echte psychopaat. Daar ben ik de afgelopen 5 jaar stapje voor stapje achter gekomen. En toen ik het lef had als volwassene te breken met hen, werd de coercive control pas goed zichtbaar- stalking bleek altijd al hebben plaatsgevonden. Want dat is het- niet meer en niet minder. Alles wordt gedaan om je vrees en angst aan te jagen. Politie kon niks doen eigenlijk en hulpverleners zagen niet in wat de daders deden dus ‘hielpen graag mee aan bemiddelingspogingen het contact te herstellen’ ze braken ongehoord in via mijn veilige therapie ruimte door aan mijn therapeut brieven te schrijven, via mijn contactpersoon bij de politie valse verklaringen op te geven, anderen in te zetten en informatie los te weken, op de stoep staan van ons nieuwe huis wateen geheim adres was om in ons huis te komen, ze hebben echt diep gezocht achter dat adres en ons nieuwe telefoonnnummer te komen, achtervolgen op de autoweg, e-mails sturen terwijl we datniet willen, post sturen, 25keer per dag bellen, kwaad spreken, anderen intimideren…. zo kan ik wel door gaan. Heeft jaren geduurd; (vanaf 2013 tot afgelopen jaar). Niks helpt. Ook in partnerrelatie dingen zichtbaar dacht ik. En dat is heel eng omuit wakker te worden. Gelukkig lijk ik daar het tij in te kunnen keren, maar de controlezucht van een ander over jouw leven elke dag zo intens voelen- ik heb elke dag zoveel diepe angsten daardoor. Mensen die dat niet hebben meegemaakt weten niet wat het is.( Man is ook opgegroeid onder moeder met sterke narcistische ps trekken. ) ik ben dus nu degene die en ggz label heeft, terwijl zij nog steeds vrij-uit gaan. Want zelf onder behandeling zijn ze niet. Uiteraard. Het enge is dat ik altijd gezien-en ergens dus ook geweten moet hebben- dat ze exact wisten en weten wat ze doen.je ziet het aan hun valse lachjes bijvoorbeeld, en de draaien die ze doelbewust maken met hun woorden. Ik ben dus extra alert op mensen hun woorden. Maar die bewuste gevangenis die ze voor je creeeren: ik weet het. Ik zat er midden in. Maar ik pak ze aan!!!

    2. Lief!! Heb ik nodig… nog steeds beheerst hij m’n leven, op welk mogelijke manier ook…
      Voor jullie ook veel sterkte!!

      Liefs ikke

  7. Tako, weer ontzettend bedankt voor dit zeer informatieve bericht. Ik ben zo blij met jouw en jullie werk voor ons. Waarom kan nou dit grote probleem die narcisten/psychopaten veroorzaken niet strafbaar worden gesteld in Nederland? Ik snap het gewoon niet. Oké het is heel moeilijk om de daden van de pathologische dader te kunnen vaststellen. Ze kunnen zeer overtuigend overkomen in hun zgn. onschuld natuurlijk. Ik weet er alles van. Het slachtoffer is de dader, de dader is het slachtoffer etc. En er worden weer verkeerde conclusies getrokken door justitie, kinderbescherming etc. Maar het kan! We hebben het gezien in het proces van W. Holleeder. Ik zou graag willen weten wie de beide officieren van justitie in zijn zaak heeft voorbereid op zijn manipulaties. Ze waren er totaal ongevoelig voor. Na meerdere pogingen van Holleeder beide officieren tegen elkaar uit te spelen, is het hem dit keer niet gelukt. Je kon zijn frustratie en ongeloof bijna voelen. Vele jaren kon hij iedereen en justitie om de tuin leiden en nu lukte het ineens niet meer. Ik kon de wanhoop in zijn stem tijdens het slotpleidooi horen. Ik weet uit eigen ervaring dat je echt geen kant uit kan in Nederland wanneer je psychisch en emotioneel misbruikt wordt door deze psychopaten. Mijn autistische ex die volledig onder controle van mijn narcistische zus staat, heeft mij jarenlang gestalkt. Maar dat was niet mijn ex, maar mijn zieke zus. Dat heb ik altijd gezien en geweten. Ik vraag me af of er meer mensen zijn met deze ervaring. Je wordt dus gestalkt door íemand in opdracht van de psychopaat. Dat kan je nooit bewijzen. En zo heeft en houdt de psychopaat de totale controle. Het slachtoffer weet dat, de psychopaat weet dat en weet daarom ook dat het slachtoffer geen aangifte kan doen. Het is echt om wanhopig van te worden. Mijn autistische ex is tevens alcoholist en door zijn handicap een uitermate geschikte handlanger en prooi voor mijn psychopathische zus. Ik had in de vaststellingsovereenkomst bij de mediator tijdens de scheiding laten opnemen dat er niet overmatig gedronken zou worden wanneer mijn zoon bij zijn vader was. Deze regel overtrad mijn ex, maar ik kon nergens terecht voor hulp. Bij alle instanties kreeg ik te horen dat ze mij en mijn zoon niet konden helpen omdat er geen sprake was van fysiek of seksueel geweld. Dat is toch vreseljjk! Wat doet het emotioneel en psychisch met een kind die zijn vader regelmatig in coma dronken op een stoel ziet zitten? Totaal geen contact met zijn vader kan krijgen? Wat als er iets gebeurt en het kind heeft hulp nodig, maar de vader is niet in staat door de drank om het kind te helpen? Ik begrijp gewoon niet waarom dit soort dingen niet juridisch aangepakt kunnen worden.
    En daarom Tako en iedereen die zich inzet om het delict coercive control in de wet op de kaart te zetten: dank uit de grond van mijn hart!

  8. Inge, ik ben in deze situatie opgegroeid, heb bovendien een vorm van autisme die ook nog eens inzet was van het misbruik. 30 tot 40 jaar geleden was het een soort van mode om mensen met een handicap buitenbeen te noemen. Tot ik op een zondag in de kerk een preek hoorde over Johannes hoofdstuk 9. Van de blindgeborene hadden noch hijzelf noch zijn ouders gezondigd dat hij blind geboren was, maar de werken Gods moesten door hem openbaar worden”, aldus woorden van Jezus. Die preek maakt mij, toen ik rond 25 was, opeens heel veel duidelijk. Mijn moeder was ongekend populair in de familie. Wanneer ik familieleden tegenkom bij een uitvaart zullen ze me altijd vragen of ik intussen mijn moeder al anders ben gaan zien en dat ik dan zo van harte welkom ben. Door krijgen wat er gaande is, is verre van gemakkelijk. Omstanders zijn het er met elkaar over eens dat het met mijn ‘anders zijn’ als gevolg van mijn afwijking te maken heb dat ik op die manier reageer. En vooral vrouwen achtervolgden me door telkens te vragen of ik alweer contact had met mijn moeder. “Destructieve relaties op de schop” van Jan Storms verscheen voor het eerst tien jaar geleden. Dat opende pas echt mijn ogen. Toen was ik inmiddels 50 geworden, mijn moeder al lang overleden en de band met de familie bleek niet meer te herstellen. Gelukkig heb ik wel anderen om mijn heen. Zonder enige levenservaring tegen de stroom van familie in hier greep op krijgen is een onmogelijk opgave

  9. Art. 300.4 WvS, bewuste benadeling gezondheid valt het onder, psychische mishandeling.
    Het klopt niet wat je schrijft. Er 1 veroordeling voor psychische mishandeling op basis van art. 300.4. Het is niet zo dat er veroordeeld is voor kindermishandeling, maar er is vervolgd voor psychische mishandeling via 300.4. In dat artikel wordt niets gezegd over leeftijden en dat is ook irrelevant.
    Minister Dekker en het ministerie van Justitie heeft bevestigd dat psychische mishandeling strafbaar is via art. 300.4 WvS. Dekker deed dit op kamervragen van Groen-Links en ik heb het persoonlijk gevraagd aan het ministerie in het kader can narcistische mishandeling en daar werd zwart op wit bevestigd dat er jurisprudentie ligt voor psychische mishandeling en dat het inderdaad onder bewuste benadeling gezondheid valt.
    Het moet natuurlijk een eigen artikel krijgen, maar tot die tijd kunnen we aangifte doen en ze laten vervolgen via 300.4.
    Wij zijn de pioniers die dit moeten veranderen!

  10. Psychische mishandeling is wel degelijk een vorm van mishandeling en is ondergebracht onder artikel 300 van het Wetboek van Strafrecht.
    Vaak echter neemt de politie of het OM de klacht niet in behandeling. De aangever moet aantonen dat het psychisch letsel daadwerkelijk is toegebracht door de verdachte. Ook moet uit rapporten van psychologen, psychiaters of huisartsen blijken dat het letsel daarvan het gevolg zijn.
    De bewijslast van psychische mishandeling is moeilijk, zeker zolang deze vorm van mishandeling ondergebracht is in artikel 300 van het Wetboek van Strafrecht. In Frankrijk is de wet wel aangepast en bestaat er een apart artikel over. In Nederland is men nog niet zover helaas, politiek moet daar nog heel wat voor gebeuren.
    In 2015 heeft er een veroordeling plaatsgevonden door het gerechtshof in Den Haag voor psychisch geweld en emotionele verwaarlozing van kinderen. De rechter heeft veroordeeld op grond van de Wet in de jeugdzorg en de Jeugdwet: ‘Elke vorm van bedreiging of interactie van fysiek, psychisch of seksuele aard, die de ouders of andere personen de minderjarige actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend’.
    De rechter stelt daarbij dat uit de wetsgeschiedenis van het Wetboek van Strafrecht niet blijkt dat de wetgever de psychische vorm van mishandeling heeft willen uitsluiten.
    Professor Miranda de Meijer, senior advokaat-generaal en bijzonder hoogleraar OM aan de Universiteit van Amsterdam stelt dat de rechter in deze zaak een punt heeft gesteld: ook het toebrengen van psychische schade is onder omstandigheden strafbaar. Een welkom novum noemt zij dit.
    Nu de rest nog…
    Thea

      1. Het valt me op dat er zovelen zijn die zich uitspreken voor nieuwe wetgeving, waardoor psychische mishandeling strafbaar wordt gemaakt. Ik kan zo tientallen vrouwen en mannen bedenken die dat heel graag zouden zien. Slachtoffers, maar ook mensen die hun verhaal hebben in boekvorm hebben uitgegeven, mensen die websites met dit onderwerp hebben gemaakt, mensen die blogs schrijven. Door al deze inspanningen wordt de bekendheid en herkenbaarheid stukje bij beetje groter. Toch schijnt het niet echt tot de wetgevende macht door te dringen, zo heeft MP Rutte onlangs verklaard psychische mishandeling niet strafbaar te willen maken. Is er dan geen mogelijkheid een soort samenwerking te creëren waardoor we sterker staan, een duidelijker geluid kunnen laten horen? Ook naar organisaties als politie, rechterlijke macht, reguliere hulpverlening. Hoe psychische mishandeling plaatsvindt leer je niet in de collegebanken, daar krijg je pas inzicht in wanneer je het zelf aan den lijve hebt ondervonden, in je naaste omgeving hebt gezien of in contacten met ervaringsdeskundigen.

      2. ik zie dit bericht nu pas, excuus, iets niet goed gegaan… Ik hoop waarachtig dat de politiek er daadwerkelijk mee aan de slag gaat en het ter discussie gaat stellen. Ik hoop ook dat er een samenwerking tussen mensen, die er mee bezig zijn zoals jij en ik, kan ontstaan die dat debat kunnen versterken. Hartelijke groet, Thea.

    1. Dat zou mooi zijn, helaas bijna onmogelijk, niemand heeft dit door, niemand, je staat alleen. Zo’n goede man dat kan niet moet aan jou liggen. Ik kan het weten kom na 35 huwelijk achter het feit met een narcist getrouwd te zijn geweest. Ik heb geen eigenwaarde meer, ik ben immers dom, de relatie was geen relatie maar een luchtkasteel, ik heb hard gewerkt het voor de kinderen zo aangenaam mogelijk te maken. Ze hebben een goede opleiding gedaan, hij had alleen oog voor zichzelf. Altijd gewerkt, moest het doen met 350 euro per maand, hij blijkt nu miljonair te zijn. Dit heb ik nooit geweten, alle bankzaken werden bij mij weggehouden. Toen ik daar iets van zei, was zijn antwoord zie je hoe hij bent je laat mij altijd alles doen. Hij is al een aantal jaren directeur, achteraf zie ik hoe hij dit bereikt heeft, door manipuleren en nog eens manipuleren, mensen gebruiken.

      Narcisten geven zich niet bloot, ze zijn sluw, alles keert zich tegen je, wat je ook zegt. Je wordt door de buitenwereld niet gelooft.
      Ik kan een boek schrijven over wat mij (onbewust) overkomen is. Toen hij wegging (dit had hij al jaren voorbereid), schreeuwde hij “ALLES IS VAN MIJ DAAR HEB IK VOOR GEWERKT, HET GAAT JE NIET LUKKEN!” Toen ik zei: “Ik heb je 35 jaar gesteund”, hij was altijd op reis voor zijn werk, zei hij: “JE HEBT ME 35 JAAR TEGENGEWERKT!” Ik zou zo graag zien dat psychisch geweld strafbaar is. Zou bereid zijn hieraan mee te werken.

    2. Beste Thea, beste iedereen,
      Weet jij / jullie toevallig iets te vertellen over de wet en rechtspraak in België hieromtrent?
      Mvg, Ella

  11. @ Marjet: “Haar”knechting… dit gaat niet alleen over vrouwen, het is echt niet zo dat alleen mannen hieraan schuld zijn, Ik had 15 jaar eerder moeten scheiden, had ik dat toen maar gezien, zou me nu een hoop narigheid gescheeld hebben.

  12. Dank voor je mooie stuk weer Tako.
    Dit is een hele harde noot om te kraken, bij een onderwerp wat zo ongrijpbaar is. Soms vraag ik me af of dit onderwerp überhaupt wel helder te krijgen is bij mensen die het niet zelf hebben ondergaan? Het gebeurt zo vaak dat familie en vrienden het slachtoffer helemaal stuk zien gaan, nadat ze weten dat het komt door de gevolgen van narcistische mishandeling, maar het niet of maar deels kunnen snappen. Terwijl ze er met de neus bovenop staan en zien hoe het slachtoffer, vaak met PTSS, hard moet vechten om überhaupt de levenskracht te vinden. Wat niet eens valt te verwijten, want zie het maar eens te bevatten als je die duisternis niet kent of hebt gevoeld.
    Maar als je de omgeving het al moeilijk kan vatten, hoe krijg je dan een hele maatschappij zo ver om de ernst in te zien van de mishandeling, die zo veelomvattend is?
    Maar laat ik niet somber zijn. En hopen op de mogelijkheid dat het kan. Want het is inderdaad hard nodig.

  13. Wat voelt dit eindelijk als erkenning van wat ik bijna 10 jaar heb meegemaakt. Het is inmiddels 40 jaar geleden. Niemand geloofde me. Ik had toch alles, een succesvolle, charmante man, mooi huis, leuke kinderen, geld genoeg. Zo zag de buitenwereld mijn huwelijk. Maar achter de voordeur was het de hel. Ik heb jaren in angst geleefd, was volledig afhankelijk van mijn man die mij psychisch kapot maakte. Pas toen er ook fysiek geweld bij te pas kwam heb ik de moed gehad om met de kinderen te vluchten. Ik had niets, bleek ook nog eens nergens recht op te hebben maar we hebben het gered. Tot op de dag van vandaag verspreidt hij leugens en manipuleert de kinderen die inmiddels zelf kinderen hebben. Het is nauwelijks te bevatten dat een narcistisch mens zo verdorven kan zijn.
    Het is goed dat hier nu eindelijk aandacht aan gegeven wordt want het is een verborgen misstand die heel veel levens kapot maakt.

  14. Ik weet niet of er ergens een artikel is in de wet dat delicten beschrijft met een directe verwijzing naar de psychische aandoeningen uit de DSM. Waarbij daders ook verplicht moeten meewerken aan een onderzoek naar hun ‘vermeende’ stoornis. Volgens mij niet. En volgens mij mag de ‘vermeende’ dader dan ook een onderzoek weigeren. Daarnaast bestaat dan de angst dat psychopaten zelfs een leugendetector kunnen beduvelen. Of wanneer de vaststelling er is, ze wegens ontoerekeningsvatbaarheid alsnog de dans van hun aangebrachte schade kunnen ontspringen. Ik weet het niet zeker, maar dacht dat er in Amerika wel zo’n soort wet was. En aangezien Nederland graag meeloopt met machtige wereldleiders, kunnen we de politieke machthebbers in Nederland misschien motiveren.
    Wanneer dit zou kunnen, zouden veel slachtoffers en zeker ik geholpen zijn. De stoornis staat dan zwart op wit en iedereen die je niet geloofde of jouw als ‘de gek’ zagen, zullen dan overtuigd zijn van jouw gelijk en begrijpen dat zij zelf mededaders waren in jouw ellende met de psychopaat.

      1. Tako,
        Onze grondwet staat recht op vrije meningsuiting voor. Maar een narcist plaatst zich boven de wet, dus die zal niet meewerken. Net als dat een Trump mensen ontslaat als ze zich tegen hem verzetten. Zie mijn antwoord aan Inge.
        USA, N korea, Syrie, Turkije, Rusland, maar ook NL, Israel, voorheen Irak, voorheen Roemenie.
        Maar het is super als jullie dit op de kaart zetten in een mogelijke wet. Hoeveel jaar zal daarmee gemoeid gaan? Maar jullie hebben een start gemaakt en dat is geweldig.
        Mirjam

    1. Ik sprak met een gerechtspsychiater pasgeleden.
      Die zei: slachtoffer moet gewoon hard weglopen en wegblijven uit te rechtbank want:
      Realiteit van de rechtbank = narcist heeft kapitaal, het slachtoffer niet
      narcist heeft dus goede advocaat, slachtoffer waarschijnlijk niet
      narcist speelt slachtoffer, draait alles om enz.,
      diens advocaat maakt brandhout van het echte slachtoffer.

      Die sprak dus helemaal niet over, een gerechts- of gewone psychiater kan via kennis over persoonlijkheidsstoornissen helderheid brengen en de waarheid rechtzetten.
      Totáál niet.
      Ik ging buiten met een – what tha f*** – gevoel. Hoe kan dit?!

  15. Ik lees deze blog voor de zoveelste keer. En ik word er naar van hoeveel herkenning ik heb met mijn eigen situatie. En hoe slecht ggz hulpverlening, jeugdzorg en jusititie/politie dit dus herkennen en degelijk weten aan te pakken. Maar ook om hieruit te kunnen ontsnappen. En weet je wat ik het dramatische vind van alles? Op het moment dat je dus probeert om woorden te geven aan de situatie waar jij in verblijft en mee te maken hebt, krijg jij het label: “je bent gestoord en labiel” op je voorhoofd. Want jij zoekt hulp en reageert inderdaad paniekerig en angstig en gespannen op situaties. Dissocieert. Jij bent degenen die zogezegd het gesprek durft aan te gaan, en wanhopig pogingen doet om te veranderen naar wat de ander wil zeg maar. Ik ben opgegroeid in een situatie met Coercive control. Mijn moeder en ook vader zijn daarmee doorgegaan tijdens mijn huwelijk. En dat is geen sinecure. Alles werd letterlijk gechecked: met wie ik omging, wanneer, wat ik besprak, wat ik dacht, letterlijk welk ondergoed ik droeg, hoe ik sex had met mijn partner, wat we aten, mijn moeder had volledige toegang tot mijn bankgegevens, wat ik uitgaf en wanneer, waar we op vakantie gingen, wat mijn hobby’s moesten zijn, of ik wel of niet uit mocht gaan en wie mijn vrienden mochten zijn. Iedereen met wie ik omging werd ook letterlijk afgefikt tot op het bot en deugde niet, mijn ouders waren de enigen in de wereld die wel deugden. Dat waren letterlijk haar woorden en die van mijn vader: “Wij zijn de enigen die weten wie jij bent en wat goed voor je is. dat weet jij zelf niet en kun je ook niet weten want daar ben je te dom en achterlijk voor.” Jij hebt ons leven tot een hel gemaakt met je geboorte.”
    Ze probeerden ook met de mensen te infiltreren die tot mijn vriendenkring behoorden en zo twist en tweestrijd te veroorzaken. Dat zie ik nu pas, hoe ik vrienden ben kwijt geraakt. Door hun geroddel en gedrag. ” Jij hebt ons leven tot een hel gemaakt met je geboorte.” Zei zei letterlijk:” jij moet bestuurd worden.” toen ik tegengas durfde te geven. Nu moet je je voorstellen dat ze zich bij iedereen voordoet als iemand die vriendelijk is inderdaad, en soms ook afhankelijk en hulpeloos. Ze legt de verantwoordelijkheid voor wat er mis gaat in haar leven altijd bij anderen. Maar subtiel he. “Ach ja, ze kan er niks aan doen he die dochter, want weet je ze is echt ziek he, dat snappen jullie toch ook wel….” Ja ziek ben ik, getraumatiseerd, door hoe zij mij behandeld hebben. Emotioneel en fysiek totaal uitgewoond, gemanipuleerd, gegashlight, fysiek en seksueel geweld tegen mij gepleegd door psychopatische vader, ziekten en sociale handicaps bij mij voorgewend door narcistische moeder om zelf aandacht te krijgen van artsen toen ik kind was (die ik dus helemaal niet blijk te hebben!!).
    Een broer die zich hoog boven mij verheft doordat wij tegen elkaar uitgespeeld werden- hij was het golden child en ik het zwarte schaap. Ziet het niet en wil het niet zien. Logisch, hij mocht studeren en kreeg dure cadeau’s. Een schuld die je niet terug kunt betalen, anders zijn de rapen pas goed gaar heb ik aan de lijven ervaren. Ik heb alle vormen van kindermishandeling, verwaarlozing en huiselijk geweld in alle ernst meegemaakt vanaf mijn prilste bestaan tot op heden eigenlijk. En inderdaad die permanente angst die je wordt aangejaagd is verschrikkelijk en levensbedreigend. Je voelt je continue een prooi, een stuk wild wat opgejaagd wordt. Het is daarbij niet de vraag of, maar wanneer je aangevallen en opgegeten zult worden door de jager.
    Jarenlange stalking kon doorgaan, de controlezucht, omdat hulpverlening en politie niet doorheeft wel patroon er werkelijk schuilgaat achter het masker van dit soort types.
    De verborgen narcisten en psychopaten zoals mijn ouders.
    Hele gezinnen Wat mij betreft komt die wet in NL dan ook veel en veel te laat tot stand. En ik ben er een groot voorstander voor dat er veel aan gedaan wordt het ook hier strafbaar te stellen!!!

    1. Je getuigenis raakt en het is echt heftig wat je hebt meegemaakt. Dat je het doorhebt is al een hele stap, en ik hoop dat je de kracht hebt om te kunnen gaan herstellen want het is niet gemakkelijk wat je hebt doorgemaakt en wat je ook nu nog meemaakt. Als Verdwenen Zelf proberen we, naast onze boeken en ander aanbod, ook om organisaties te doordringen van het belang van goede wetgeving en kennis op dit gebied, en dat is inderdaad hard nodig.

    2. Ik heb bijna exact hetzelfde meegemaakt. Zo herkenbaar en ik deel je pijn en de eenzaamheid daarrond is verschrikkelijk!
      Ik had daarbovenop een blinde familie; als ze gewelddadig waren tegen mij (fysiek en emotioneel) zeiden ze; dat zal je wel ZELF hebben uitgelokt. Dus misbruik wordt ook buiten de familiale cirkel gedoogd en geminimaliseerd!

  16. Controle lijkt wel een hele sterke behoefte te zijn van de narcistische persoon. Als reactie op een enorm gevoel van machteloosheid. Een machteloosheid die voortkomt uit het vervreemd zijn van de eigen kern. Is hoe ik het nu denk te begrijpen.

    1. Aanvulling: Door die overheersende behoefte komen belangen van anderen niet tot hun recht. Ik lees dit nu net ook terug als punt 5 van Iris bij ‘waarom doet een narcist wat hij doet’. Daar ben ik het dus mee eens. Sorry dat ik hier niet inga op het juridische verhaal. Mijn aandacht bleef even steken bij de term.

  17. Zo hee, kom ik na zoveel jaren er achter dat het beestje een naam heeft. Heel veel komt naar boven bijvoorbeeld over de controle. Ben ik eens blij dat dit 25 jaar geleden was en en dat je nog niet via mobiel e.d. Lastig gevallen kon worden. Het was heel moeilijk voor hem dat hij – de meest charmante man die er rondliep – verlaten zou worden door dat achterlijke vrouwtje.
    Voor mij is dit de enige reactie. Ik ben geheeld omdat het moest van mezelf. We gaan nu gelukkig normaal met elkaar om ook vanwege onze dochter en steunen elkaar zelfs. Ik kon dit artikel lezen zonder emotioneel te worden. Het heeft wat gekost maar het kan wel.
    Naar mezelf
    Goed zo Ciel

  18. Na het verbreken van een zeer destructieve relatie, heb ik nu 5 jaar te maken met Coercive Control.
    Toen ik wilde vluchten greep mijn ex mij vaak naar de keel, ik was slechts een lappen pop voor hem,
    toen het me eindelijk lukte zei hij letterlijk: ik ga van jouw leven een hel maken, en niemand gaat jou ooit geloven want ik heb mij helemaal ingedekt.
    hij heeft zijn woorden waar gemaakt, maar laat het vuile werk over aan anderen, zelf zit hij te grijnzen achter de schermen. Ook ik heb alles geprobeerd wat in mijn macht lag, het heeft niks geholpen.
    mijn hel is permanent, omdat ik hem verlaten heb.
    en inderdaad, hij heeft zich ingedekt, speelt zelf voor slachtoffer, en niemand gelooft mij.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *