Een narcistische dochter

Dit is een gastcolumn van Suzan.

Jarenlang heb ik erover gedaan om de scheiding van mijn ex-partner en mij een plekje te geven. Altijd twijfelde ik aan mezelf, wat deed ik allemaal verkeerd? De scheiding vond plaats in 1995 en in die tijd werd er nog nauwelijks over narcisme gesproken. En meestal gaat het na een scheiding na verloop van tijd beter maar in mijn geval begon het stalken en de ellende toen pas echt. Mijn voicemail inspreken met allerlei ellende, mijn autobanden lek prikken, vaak last-minute de kinderen niet kunnen opvangen, mij zwart maken richting de kinderen en buitenwereld. De lijst met fratsen was oneindig, het hield niet op. Ik twijfelde steeds meer aan mezelf, werd langzaam compleet afgebroken en had steeds minder kracht en zelfvertrouwen. Ik dissocieerde ook meer en meer (om te overleven), maar probeerde de buitenwereld en de kinderen zo weinig mogelijk met mijn problemen te belasten.

Jarenlang heeft het stalken geduurd tot ik op een gegeven moment de boeken van Iris Koops las. Ik begon te begrijpen wat er gaande was, waar ik mee te maken had. Het heeft me enorm geholpen om inzicht te krijgen en het een plek te kunnen geven.  

Tijdens ons huwelijk kregen we twee dochters. De relatie met mijn oudste dochter is altijd lastig geweest.  Ik  begreep niet wat er aan de hand was. Altijd tegendraads, al vanaf zeer jonge leeftijd. Altijd brutaal (vooral naar mij toe) en de baas willen zijn. Maar ook interessant en boeiend. Ze kon goed haar eigen boontjes doppen, althans, zo leek het. En ze was bijzonder zelfstandig. Zo stelde ze zich ook op als een soort moeder voor haar jongere zusje. Ze had natuurlijk – door alles wat er gebeurd was – geen gemakkelijke jeugd gehad. Maar dat ze ook narcistisch kon zijn, kwam nooit in me op. En dat ze haar jongere zus als flying monkey gebruikte, kwam al helemaal niet in me op. Verwijten, continue gekleineerd of genegeerd worden. Ik kon het gewoonweg nooit goed doen, hoe hard ik m’n best ook deed. Het kostte ontzettend veel energie om ook maar iets van contact met haar te onderhouden.

Haar jongere zus had een wat liever en rustiger karakter. En toch uitte zij zich naar mij toe ook steeds meer op een vervelende afstandelijke manier. Dankzij therapie ben ik gaan inzien dat de jongste de vuile was voor de oudste ‘moet’ opknappen (zonder dat zij zich dit zelf beseft) en ook hier probeer ik nu mee om te gaan. Ik heb geleerd om op mijn hoede te zijn, te accepteren dat mijn oudste dochter is zoals ze is en niet veel meer van haar te verwachten. Mijn jongste zal zelf moeten ontdekken hoe de vork in de steel zit. Ik zou mijn nieuwe inzichten graag met haar willen delen, maar dat wordt mij afgeraden door mijn therapeut. Ze is onder invloed van haar zus en ze zit wat dat betreft dus eigenlijk ook klem. Mijn band met mijn jongste dochter is hierdoor ook niet optimaal. Zij heeft al die jaren te horen gekregen, van haar vader en haar grote zus, dat mama niet deugt en gek is. Ik begrijp het, maar het doet ook enorm zeer om niet dichterbij te kunnen komen.

Mijn oudste dochter heeft inmiddels twee kindjes en die zie ik helaas weinig. Waarschijnlijk manipuleert ze haar man ook, want met hem heb ik ook weinig contact. Ik had het zo graag anders gezien…

Het moeilijkste vind ik nog wel dat het hebben van een narcistische dochter (of zoon) zo’n enorm taboe is. Mensen denken al snel: “Je zult er zelf ook wel toe bijgedragen hebben.” of “Waar twee vechten hebben twee schuld.” of “Kom gewoon wat meer op voor jezelf.” Het lijkt erop dat wanneer je een narcistische ex of ouder hebt, je daarover kunt praten. Een narcistisch kind is echter nog steeds een enorm taboe. Je zou het in mijn situatie ook niet verwachten. Uiterlijk ziet alles er uit als een mooi plaatje. Innerlijk voel ik me vaak alleen en eenzaam. Twee kinderen die minimaal contact willen is moeilijk te verteren.