Dit is een gastcolumn van Cathelijne.
Ik ben hulpverlener in de GGZ. En ik ben ook een slachtoffer van narcistisch misbruik.
Dat voelt als een paradox. Want hoe kan iemand die anderen helpt, zelf zo verstrikt raken in een ongezonde relatie?
Twintig jaar lang heb ik me geschaamd. Voor alles.
Voor wat er gebeurde.
Voor wat ik toeliet.
Voor wat me maar niet lukte.
Schaamte.
Schaamte toen op een verjaardag bleek dat hij me niet had verteld hoe oud hij echt was.
Schaamte toen hij na onze eerste keer seks vertelde dat hij een zoon had van 8.
Schaamte dat ik niet naar mijn intuïtie luisterde.
Schaamte bij het eerste hevige conflict, waarin hij me uitmaakte voor “burgertrut die zich vooral bezighoudt met of de kroketten recht in de vriezer liggen.”
Schaamte toen een vriendin zag hoe hij mijn spullen naar buiten gooide, omdat ik een uurtje langer bleef hangen tijdens een avondje uit.
Schaamte dat ik samen was met een alcoholist die zichzelf soms verloor in zijn dronk.
Schaamte dat ik dacht hem te kunnen veranderen.
Schaamte dat ik wegliep op vakantie, na weer een hevige ruzie, en iedereen thuis zich zorgen maakte.
Schaamte dat hij me kon laten twijfelen aan de realiteit. Aan mijn eigen zintuigen.
Schaamte dat hij me kon laten twijfelen aan mezelf, zowel mijn waarneming als mijn gedragingen, vaardigheden en eigenschappen.
Schaamte dat ik met tranen in mijn ogen door de IKEA liep, overtuigd dat iedereen recht mijn ziel in keek.
Schaamte dat ik me voor schut liet zetten, wanneer hij openlijk flirtte met anderen terwijl ik ernaast stond.
Schaamte dat ik niet assertief was vanuit angst voor conflicten.
Schaamte dat ik me liet manipuleren.
Schaamte dat ik seksuele grenzen overging.
Schaamte dat ik soms deelde met vriendinnen wat er thuis speelde, en dit dan later weer afzwakte of hier een draai aan gaf.
Schaamte dat het me niet lukte om bij hem weg te gaan.
Schaamte dat ik niet in staat was zijn zoon te beschermen tegen zijn buien en manipulaties.
Schaamte dat ik onverschillig werd over of ik nog verder wilde leven.
Schaamte dat het me niet lukte om de relatie op een nette verbale manier te beëindigen en dat ik stiekem mijn spullen heb gepakt toen hij er niet was.
Schaamte dat ik weer terug ben gegaan, hoe stom kun je zijn.
Schaamte dat het fysiek uit de hand is gelopen, dat ik zelf ook fysiek agressief werd.
Schaamte dat ik naar de buren heb geschreeuwd om hulp.
Schaamte dat de politie me – voor mijn eigen veiligheid – uit huis haalde.
Schaamte dat ik alles achter heb gelaten en niet ben gaan halen wat van mij was, uit angst voor escalatie of dat ik weer bij hem zou blijven.
Schaamte dat ik na 10 jaar relatie zijn zoon in een berichtje gedag zei, uit angst voor zijn reactie.
Schaamte dat ik berichten van hem en zijn zoon, dat hij zichzelf iets aan wilde doen, genegeerd heb om mezelf te beschermen.
Schaamte dat ik hem me heb laten omhelzen en de liefde verklaren, om hem maar zo ver te krijgen dat hij de scooter over zou schrijven op zijn naam en ik definitief alle contact kon verbreken.
Schaamte en angst toen ik een paar maanden later een vrouw contact met me opnam, die door hem in het ziekenhuis terecht was gekomen.
Schaamte dat ik ondanks alles nog steeds de neiging heb zijn goede kanten te idealiseren en moeite heb te zien dat een deel hiervan pure manipulatie was. Zijn manier van mij aan hem te binden.
Schaamte dat ik nog steeds niet kan geloven dat hij zo leeg was van binnen en dat hij mij bewust manipuleerde, dat hij niet echt van mij hield.
Schaamte dat de gevolgen 10 jaar na het verbreken van de relatie nog zo aanwezig zijn.
Schaamte dat ik niet goed weet wie ik ben zonder zijn invloed.
Schaamte dat ik me niet meer kon concentreren op mijn werk als therapeut.
Schaamte dat ik inmiddels al twee jaar ziek thuis ben.
Schaamte dat ik nog steeds gespannen raak, wanneer ik hem mogelijk ga tegenkomen.
Schaamte dat ik als hulpverlener in de GGZ, anderen leerde hun grenzen aan te geven en assertief te zijn, maar hier zelf niet toe in staat was bij mijn eigen partner.
Schaamte dat ik als weldenkend mens en hulpverlener dit zo ver heb laten komen.
Schaamte dat ik bij het schrijven van dit artikel een berekening maak van hoe groot de kans is dat hij het zal lezen. Dat ik me afvraag of ik nog steeds bang moet zijn voor een reactie.
Schaamte en angst voor hoe mensen naar me zullen kijken als ze dit artikel lezen. Maar deze keer kijk ik deze gevoelens recht aan, ze hebben me lang genoeg gegijzeld gehouden.
Ik was jong (21) toen ik hem tegenkwam. Ik vond hem interessant en ik was verliefd.
Maar hoe kon het dat ik dingen accepteerde die ik normaal nooit zou toelaten? Waarom reageerde ik niet toen ik er op een verjaardag achter kwam dat hij nog eens 3 jaar ouder was dan ik dacht (we scheelden 14 jaar)? Waarom verbrak ik het contact niet toen bleek dat hij verzwegen had dat hij een zoontje had van 8 jaar. Waarom schopte ik hem er niet uit, toen hij tegen me tekeerging omdat “ik een burgertrut was die het vooral belangrijk vond dat de kroketten recht in de vriezer lagen en die volgens hem geen idee had van de dingen die echt belangrijk zijn in het leven”?
Terugkijkend, waren ook dit de manipulatieve dingen die hij deed. De soort dingen waar ik nooit mijn vinger op kon leggen, omdat hij ze nooit concreet benoemde of de dingen verdraaide. Waardoor hij hier niet op aan te spreken was. Wanneer ik dit probeerde, trok ik altijd aan het kortste eind, omdat het niet concreet te maken was.
Hij wist me altijd precies genoeg aan hem te binden, waardoor ik die grens toch over ging. Nadat ik me bijvoorbeeld net seksueel aan hem had gegeven, kwam ik erachter dat hij een zoontje had. Of toen ik onbedoeld de vakantie had voorgeschoten en hij op vakantie zonder geld verscheen, waardoor ik nog (destijds voor mij veel) geld van hem kreeg. Of dat hij liet weten dat hij niet zomaar iedereen kennis liet maken met zijn zoontje. (Verborgen boodschap was, dat hij mij iets toevertrouwde dat hem dierbaar was en dat ik niet zomaar weer uit hun leven kon vertrekken, omdat ik daarmee dan schade zou berokkenen. Hierbij werd handig gebruikt gemaakt van mijn eigen achtergrond met gescheiden ouders en een zusje dat ontspoorde tijdens de vechtscheiding). Steeds weer trok ik aan het kortste eind. Hij bond me aan zich op momenten dat ik kwetsbaar was. Seks, geld, emotionele chantage – het was allemaal deel van het web waarin ik verstrikt raakte.
Na twee jaar latten liet hij weten dat hij wel wilde weten of we een volgende stap gingen zetten in de relatie, want anders moest hij door. Samenwonen was echter een grote stap, aangezien ik in Groningen woonde en hij in Amsterdam. Omdat hij een zoontje had was de enige optie dat ik naar Amsterdam zou verhuizen. En dat deed ik, ondanks dat ik eigenlijk wel aanvoelde dat dit niet goed was.
Ik ben slachtoffer van narcistisch misbruik. Ik schaam(de) me hier ontzettend voor. Want ik vond dat ik als hulpverlener in de GGZ, dat toch niet kon laten gebeuren. Dit moest wel echt iets over mij als persoon zeggen, dat ik in een relatie zat die me onzeker maakte, waarin ik geïsoleerd raakte en waarin ik geen grip had. Ik stelde weinig grenzen. Ik had een relatie met een alcoholist. Het lukte me maar niet om zijn hevige buien naar zijn zoon of mij te sturen. Het lukte niet om te verwoorden wat er in de relatie gebeurde, waardoor ik zo aan mezelf ging twijfelen. Het lukte me niet om te begrijpen waar de conflicten vandaan kwamen. Het lukte me niet eens om de relatie te verbreken. Hier schaamde ik me vreselijk voor! Je bent dan toch geen assertief, inlevende en scherpe therapeut?
Ondertussen stroomde er steeds meer energie uit me en had ik op mijn werk ook niet meer de 100% energie om te gebruiken. Ik ging situaties uit de weg, omdat ik het niet op kon brengen. Cliënten en collega’s hadden dit overigens niet door. Zelfs als ik deelde dat ik maar voor 80% functioneerde, herkenden zij dit niet en werd het afgedaan als perfectionisme van mijn kant. Ondertussen zat ik te wachten op het moment dat ik door de mand zou vallen. Ik was als de dood dat dit zou gebeuren, want werk was hetgeen me op de been hield. Hier had ik mijn contacten, een prettige sfeer, mijn houvast.
In ieder vrij contactmoment was ik vreselijk onzeker. Ik wist niet hoe ik over koetjes en kalfjes moest praten. Bij iedere stilte die er viel, liep mijn spanning op. Ook hier schaamde ik me vreselijk voor. Wat was er toch mis met me? Ik kon niet spontaan babbelen… was ik soms autistisch? Op een kwetsbaar en open moment deelde ik ooit deze gedachte met hem, waarna hij hier gedurende jaren direct of indirect naar verwees, maar dan altijd zei dat dit mijn eigen woorden waren. Mijn eigen woorden die verdraaid werden en tegen mij gebruikt. Maar met een kern van mijn eigen onzekerheid, waardoor ze diep raakten. Hierdoor ging deze gedachte bij ieder contact door me heen, ook hier schaamde ik me vreselijk voor. Als therapeut hoorde ik toch sociaal te zijn. Maar ik kon me totaal niet ontspannen in vrije contactmomenten.
Nu weet ik dat mijn ex gedurende jaren systematisch bezig is geweest om deze onzekere gedachtes bij mij te planten. Hij ploos geregeld mijn contacten na, waarin dan vaak de conclusie was dat ik geen gesprek gaande kon houden. Dat ik geen initiatief nam. Volgens hem had ik geen interesses en was ik misschien wel autistisch. Met als gevolg dat ik gefocust raakte op deze punten, wat verlammend werkte. Met een reeks aan mislukte contacten als gevolg. Ik was volledig geïsoleerd en nu 10 jaar later heb ik nog steeds niet veel vriendschappen. 10 jaar na het verbreken van de relatie speelt dit nog steeds mee in het aangaan van nieuwe contacten.
Ik ben er pas recent achter dat ik eigenlijk al bijna 20 jaar aan het overleven ben. Bijna 10 jaar in relatie, waar ik slachtoffer was van narcistisch misbruik en de 10 jaar daarna door de sporen die dit in mij heeft achter gelaten. Uiteindelijk liep ik twee jaar geleden na een aantal life-events (nieuwe baan in Corona-periode, kindje krijgen, huis verbouwen waarbij er veel mis ging, onverwachte werkeloosheid en weer een nieuwe baan), vast in mijn werk. Ik had geen energie meer en ik liep vast in denken en praten. Ik was net bij een psycholoog gestart, omdat het me niet meer lukte om te ontspannen en te relativeren en ik had moeite om nog van dingen te genieten. De psycholoog hielp me de beslissing te nemen om me ziek te melden, want het ging niet meer, ik kon niet meer door blijven gaan. Ik schaamde me hier enorm voor. Ik wilde dan ook zo snel mogelijk weer aan het werk. Ik dacht er met 6 weken wel weer te zijn.
Inmiddels ben ik twee jaar ziek thuis met “burn-out” klachten. Lees: klachten van overbelasting en depressie voortkomend uit 20 jaar overleven als gevolg van narcistische mishandeling. Mijn zenuwstelsel stond continu in de alarm-stand. Nu twee psychologen, fysiotherapie, haptotherapie en coaching gespecialiseerd in narcistisch misbruik verder, begin ik weer wat energie te krijgen en ga ik een start maken om mijn zelfvertrouwen weer op te bouwen door middel van vrijwilligerswerk. De cognitieve klachten zijn er nog steeds en de tijd zal uitwijzen of ik mijn vroegere werk ooit nog zal kunnen doen. Maar ik heb een start gemaakt met me te bevrijden van de patronen waarin ik verstrikt was geraakt om te overleven. Hopelijk kan ik over een tijdje weer vrij leven en genieten met en van mijn gezin. Ik probeer om me niet meer te schamen voor wat me is overkomen, maar me te realiseren dat er juist misbruik is gemaakt van mijn goede eigenschappen.
Ik hoop door het delen van mijn verhaal dat anderen wat eerder herkennen en erkennen waar ze in terecht zijn gekomen en de dappere stap durven te zetten om de relatie te verbreken.
De website van “Het verdwenen zelf ” heeft mij geholpen bij het zetten van stappen om los te komen van mijn patronen van overleven. Het was echter een behoorlijke zoektocht naar wat mij kon helpen, enerzijds doordat ik zelf hulpverlener was en moeite had om niet ook steeds in de rol van therapeut te gaan en me over te geven aan het proces, anderzijds ook omdat er toch nog weinig bekend blijkt te zijn over de gevolgen voor slachtoffers van narcistisch misbruik en er hierdoor soms een verkeerde diagnose gesteld wordt.
Op de website van het verdwenen zelf is informatie, hulp en steun te vinden voor alle fases die je doorloopt, ook als je (nog) niet klaar bent om eruit te stappen.
23 reacties op “Hulpverlener, maar ook slachtoffer – op weg voorbij de schaamte”
Ik ben trots op jou dat je deze woorden op papier hebt gezet.
Ik ben trots op jou dat je ze niet alleen gedacht hebt, maar hebt opgeschreven – ondanks de angst dat hij dit misschien leest.
Ik ben trots op jou dat je het risico durfde nemen om zichtbaar te zijn, terwijl je jarenlang geleerd hebt dat zichtbaarheid gevaarlijk is.
Ik ben trots op jou dat je je schaamte benoemt, keer op keer. Want schaamte heeft de neiging om zich te verstoppen, en jij kiest ervoor haar in het licht te zetten. Dat is niets minder dan dapper.
Ik ben trots op jou dat je, ondanks alles wat je hebt meegemaakt, nog steeds nadenkt over zijn kind. Over de gevolgen voor hem. Over wat hij voelde. Want dat zegt alles over jouw vermogen tot empathie, niet over jouw zwakte.
Ik ben trots op jou dat je bleef voelen, terwijl het makkelijker was geweest om jezelf af te sluiten.
Ik ben trots op jou dat je bezig bleef met hoe het met anderen ging, zelfs toen jij zelf op instorten stond.
Ik ben trots op jou dat je jezelf durft aan te kijken in al je lagen: de vrouw, de hulpverlener, het slachtoffer, de overlever, de twijfelaar, de moederfiguur.
Ik ben trots op jou omdat je laat zien dat empathie een kracht is – een kracht die misbruikt kan worden, ja, maar die jou nog steeds tot mens maakt.
Ik ben trots op jou omdat je laat zien dat het blijven zorgen, ook als het ongezien of ongepast lijkt, een bewijs is van jouw integriteit.
Ik ben trots op jou omdat je laat zien dat schaamte, twijfel en liefde naast elkaar kunnen bestaan – en dat het erkennen van die verwarring misschien wel het moedigste is wat je kunt doen.
Ik ben trots op jou omdat je laat zien hoe diep de verwarring van narcistisch misbruik snijdt, en tegelijk laat zien dat die verwarring niet betekent dat je het verkeerd zag, maar dat je precies zag wat hij niet wilde dat je zou benoemen.
Ik ben trots op jou omdat je nu – met open ogen – alsnog kiest voor herstel.
Dank je wel dat je dit deelde. Voor jezelf. En voor ons allemaal.
Veel sterkte gewenst in bij je herstel, ook qua werk en lijf. Of een evt WIA traject.
Elisa
Wat een ontzettende lieve en ondersteunende reactie van jou Eliza.
Beetje goedkoop: maar ik sluit me erbij aan.
En Cathelijne, ken je het boek ‘Vrij van schaamte’ van John Bradshaw?
Dank je wel voor je reactie en de boekentip. Daar ga ik zeker naar kijken.
Ik ben ook trots op mezelf! En bij met wie ik nu ben!
Dank je wel voor je uitgebreide steunende reactie!
Lieve Cathelijne en Elisa
Dankjullie allebei.
Dankjewel Cathelijne , dat je de moeite hebt genomen om te laten weten wat boosaardigheid kan doen met een mens,de schaamte voorbij, je vindt het kennelijk belangrijker dat anderen iets aan jouw ervaring hebben,
en dankjewel Elisa voor je empathie en begrip, en de moeite die je neemt om het evenwicht weer te herstellen door het schuldgevoel tegen te spreken.
🙏
lieve Cathelijne,
ik houd van je
pap
❤️
herkenbaar. ik , ook therapeur, heb zo 10 jaar lang co ouderschap overleeft. geen begrip toen ik instorte vanuit mijn werkgever. mijn nu volwassen kinderen hebben geen idee. ik wil hun vader niet afvallen. als moed-er trek je aan het korste eind. terugblikkend heb ik nooit geleerd mijn grenzen op tijd te trekken. je weet wel dat het allemaal niet klopt maar competentie ook kog voor jezelf te zorgen is een ander verhaal. ik maak tegenwoordig schoon. voor jonge gezinnen. betaald redelijk maar is ook wel typisch. ik deed niet anders in ons huwelijk avn 20 jaar. hulp vanuit ggz bracht me soms hulp maar vooral gaslighting, verkeerde diagnoses en pillen. opgedrongen medicijnverslaving. mijn heke lijf was ccmpleet in de war. kon niet meer poeoen en plassen. kreeg allergieen enz enz . niet van de medicatie bleek later. tis kortom.een lastig feit onze gezondheidsziorg…. ondanks bekendheid en cursussen bij het verdwenen zelf. het is een keiharde levens les autonomie terug te vinden…in wezen een individueel pad vaa alleen… omdat , ik denk een persoon het verborgen narsisme en de impact pas begrijpt wanneer je het zelf ook doorleeft en overleeft hebt.
Ook het moeilijk goede passende hulp kunnen vinden in de GGZ is erg herkenbaar.
Knap dat het je gelukt is om het bij je kinderen weg te houden! Sterk dat je eruit bent gestapt! Je hebt het net als mij overleefd. Hopelijk geniet je inmiddels ook weer van het leven.
Ik wil een heleboel zinnen schrijven, maar vat het samen in: wat ontzettend moedig om dit te delen. Het kan niet anders dan dat jouw verhaal, zo krachtig verwoord, een echo nalaat die raakt en in beweging zet.
🙏
Lieve Cathelijne
Zo herkenbaar. Zo moedig dat je die stappen durft te zetten en inderdaad de schaamte voorbij gaat. ik weet uit ervaring hoe beangstigend dit kan zijn en tegelijkertijd ook zo nodig om tot volledig besef en blijvende heling te komen. Ik wens iedereen die dergelijk misbruik heeft meegemaakt een verworven kracht en trots dat je ondanks alle littekens en dus blijvende herinneringen het leven weer met bewuste empathie en bewuste liefde ( deze keer vooral voor jezelf ) vrij tegemoet kunt gaan.
Het is mij gelukt, dat lukt jou ook 😘
Warme groet
nog een Elisa
Wat goed te horen dat je weer vrij leeft en geniet.
Het schrijven van dit verhaal is ook echt onderdeel van mijn helingsproces.
Heel herkenbaar, het huilen op openbare plekken, bij mij mijn vader’ meestal na narcistische woede maar ook het verraadtrauma van moeders erbij en inderdaad ogen op jou worden gericht door de mensen die daar lopen, schaamte voelen, je opgelaten voelen en eigenlijk die ongemak blijft, een leuk uitje niet meer leuk is omdat je als kind de hele dag schuld krijgt door houding, negeren, korte antwoorden maar naar anderen leuk doen, het zet je als ‘verkeerd gedrag’ neer.
Ik wil er alleen wel even bij toevoegen “Schaamte dat het fysiek uit de hand is gelopen, dat ik zelf ook fysiek agressief werd” nee je werd niet fysiek agressief – Dit heet “reactive abuse” – wat in feite gewoon “zelfverdediging is” helaas nog een vaak vergeten begrip en helaas ook bij politie en justitie/rechter waardoor je letterlijk als dader kan worden neergezet.
Ja, die openbare momenten die zijn vaak heel pijnlijk, op verschillende lagen.
En goed dat je de nuance aanbrengt. Ik heb geschreven vanuit mijn gevoel. Ik schaamde me dat ik hem sloeg. Maar hij had me echt tot radeloosheid en waanzin gedreven. Als iemand maar over je grenzen blijft gaan en niet stopt. Is het een overlevingsmechanisme dat je de controle over dit soort dingen verliest. En dat heb ik altijd geweten. Toch kon het qua gevoel moeilijk te verkroppen zijn dat ik hem sloeg.
De reactie van politie is overigens ook heel herkenbaar. Helaas.
Wat herken ik alles hierin.
Ben ook zelf massage en bewegingstherapeut.
Tot ik besefte: wat ben ik aan het doen? ik moet aan mezelf gaan geven wat ik zo goed aan anderen weet uit te leggen. Ik raakte ook opgebrand, want mijn bron was zo leeg en bleef maar geven.
Ben toen even gestopt en juist nu, ook nog herstellende maar kan inmiddels mezelf opvangen, ben ik een betere therapeut.
Veel menselijker, veel meer inlevingsvermogen en ik ben 100% aanwezig. Dan weet ik ook wanneer ik vrij moet plannen. En datgene ook aan mezelf geef. Elke dag mijn eigen goede raad opvolg.
Ik moest ook herstellen van 20 jaar zeer heftig misbruik, bij mij verdeeld over 3 relaties.
Ik was geknakt.
Zorg maar heel goed voor jezelf.
Ja het boek van Bradshaw is heel fijn.
Het heeft veel tijd nodig. Het is een diepe wond, en ik lig er heel soms weer even af, flashbacks, spanning hem misschien tegen het lijf te lopen, mezelf weer zo schamen, het haten dat ik mijn kostbare jonge jaren aan die ellende heb verkwist. Maar je bent gewoon verdwenen, niks heeft zin als je erin zit. Verlamd, murw.
Het komt goed, het is een wond, maar je leert er mee omgaan. Alles wordt Echter en meer bezield, wat je ook doet.
Dank voor je bemoedigende woorden. Het is fijn te weten dat ik niet de enige ben die dit heeft doorgemaakt. En het is ook fijn te horen, van mensen die verder in het proces zijn, dat het harde werken en de worstelingen wat opleveren.
Hoi Cathelijne, dank voor je verhaal. Het komt keihard binnen in mijn hart, omdat je zo mooi en eerlijk omschrijft wat het met je gevoelens doet, ondanks je schaamte. Als er iets is wat ik steeds gedaan heb, is het mijn gevoelens wegstoppen uit schaamte. Zelfs de schaamte kon ik niet erkennen. In jouw verhaal mag mijn verhaal er weer even zijn in al zijn kwetsbaarheid 1000x dank!
Als je er midden in zit is het volledig toelaten van je gevoel en erkennen van de schaamte veel te zwaar, als er (nog) geen mogelijkheid is om uit de situatie te kunnen stappen. Het is overleven.
Hoi Elisa, dank je wel voor jou prachtige, hartverwarmende reactie op het verhaal van Cathelijne. Het brengt zoals iemand anders ook zegt de boel weer mooi in evenwicht. Ook voor mij dus. ❤️🙏🏻🙏🏻
Juist jij, Cathelijne… herkent! Juist jij… zal zien als een ander dit wil toedekken. Juist jij… zal hier doorheen kijken! Juist jij… bent hierdoor een betere hulpverlener, omdat je hierin geweten hebt opgedaan. En het is je geweten dat zal reageren als er iemand bij je komt die het nog niet onder woorden kan brengen. Je zult nog vele, vele mensen kunnen begeleiden naar een gezondere toekomst!
Niets is voor niets. Jouw winst is een steeds dieper wordend begrip!
Dank je wel Monique! Ik wil deze mogelijkheden ook gaan onderzoeken als ik er aan toe ben.