Langzaam bij mezelf

Dit is een gastcolumn van Peter

Ik ben mid-40 en opgegroeid als jongen in een gezin met nog een wat oudere broer. Mijn moeder zou je kunnen omschrijven als een narcist van het grandiose/theatrale type, waarbij uiterlijk vertoon voor haar het  opperste goed was. Ik moest er altijd op familiefeestjes uitzien zoals zij dat wilde, in kleren waar ik me vaak niet mezelf in voelde. Zij zag er ook altijd piekfijn uit en creëerde een sfeertje van: ‘kijk eens hoe wij het gemaakt hebben’. Mijn vader gedroeg zich eigenlijk steeds onderdanig aan haar, had niet zo’n sterke ruggengraat en kon zich eigenlijk niet verzetten tegen de continu kleinerende en miskennende opmerkingen van zijn vrouw naar hem toe. Bewust of onbewust voelde hij wel aan dat er iets niet helemaal klopte, waardoor hij eigenlijk alle moeilijke taken uit mijn handen nam, een soort van verwenning op fysiek materieel vlak. Hij is ook degene die me elke dag in bed stopte. Ik kan me geen beeld herinneren dat mijn moeder dat ooit deed en heb ook geen beeld van dat ze me ooit op schoot nam of een knuffel gaf. Ze was er emotioneel eigenlijk nooit voor me, op geen enkele manier. Dat op zich is al extreem traumatiserend, verwarrend en beangstigend.

Mijn broer, die zich steeds heel braafjes conformeerde naar hetgeen werd opgedragen, was stiekem haar favoriete kind. Ikzelf, als creatief en gevoelsgericht kind, werd nooit begrepen: niet door haar, niet echt door mijn vader en ook niet door mijn broer. Ik stond dus van kleins af aan helemaal alleen en kon dus nooit mezelf in vertrouwen ontwikkelen. Hierdoor ben ik deels een dromer geworden, en deels een serieuze rebel die de extremen nogal opzocht: geestverruimende experimenten, uit school getrapt worden, kunst gaan studeren…

Op de hogere schoolbanken moest ik ineens presteren en ging het de eerste drie jaar moeizaam. Maar wat belangrijker was, ik had natuurlijk ook mijn relationele avonturen, maar die eindigden op een of andere reden altijd in pijn en mislukking. Ik zag zo mijn leeftijdsgenoten over de jaren heen hun relaties bestendigen, mooie kindertjes krijgen, succes in hun carrière etc. En bij mij lukte dat allemaal niet. Ik zocht en bleef gewoon zoeken naar mezelf door allerhande therapieën, zelfstudie en zo meer.

Ik heb mijn eerste therapiegesprek gehad op mijn 24ste, een paar maanden na mijn afstudeerproject (een film), hetwelk niet zonder slag of stoot verliep. Ik had op de kunstschool een reputatie van ‘enfant terrible’; geniaal, getormenteerd en onwerkbaar, waardoor ik o.a. schoolmedewerkers tegen me in het harnas joeg.

Het langste dat ik sindsdien zonder therapie ben geweest, is twee jaar of zo. Niet dat ik daarmee te koop liep, niemand mocht eigenlijk zien wat er werkelijk scheelde, ik had ook geen idee dat het zo erg zou zijn. Ik teerde op mijn energiereserves. Op mijn 30ste voelde ik mijn energiereserves slinken en na een lange reis door Azië ben ik ingestort en voor zes weken in een psychiatrisch hospitaal beland. Daar werden naast ‘dwanggedachten’ en ‘psychische decompensatie’ niets verder gediagnosticeerd. Wel kreeg ik onder druk van de psychiater, hulpverleners en mijn ouders een antipsychoticum, waar ik vijf jaar mezelf mee ben kwijtgeraakt: ik kon niet meer lachen, ik had geen vechtlust… Ik verloor hierdoor heel mijn netwerk aan mensen en kennissen en raakte hierdoor meer en meer geïsoleerd. Ik ging alleen wonen op een plek waar ik niet van hield en ging werken als magazijnier, ver weg van mijn pad. In die periode ben ik bij een hypnotherapeut gekomen, die me een paar jaar begeleid heeft en ik heb ook een jarenlange studie bij hem als therapeut afgerond, een mentor zeg maar. Maar de zorgen waren nog niet echt over. Ik kwam in een ongezonde relatie terecht, die acht jaar is blijven duren.

Ik vermoed dat ze een kwetsbaar type van narciste was, hoewel ik dat niet zeker weet. In ieder geval ben ik mezelf wel verder verloren in die relatie en ben er nu sinds twee jaar uit, herstellende. Doorheen die relatie heb ik wel nog de energie gehad om een redelijke succesvol trainingscentrum op te zetten, met veel freelance personeel, maar daar ben ik twee jaar geleden mee moeten stoppen, omdat mijn stressniveaus het niet meer trokken. Sindsdien zit ik thuis en heb ik me voorgenomen eerst met die innerlijke blokkades om te leren gaan, vooraleer ik weer iets nieuws onderneem.

Dat is best een heel pittig en eenzaam proces. Ook ongeveer twee jaar geleden gebeurde er iets verrassends. Mijn broer, het ideale kind, werd plots geconfronteerd met zijn vrouw die wilde scheiden. Groot drama, waarbij ik mijn moeder letterlijk op de keukenvloer ineen zag storten. Haar ideale plaatje (naar de buitenwereld) stortte in en ik keek met stijgende verbijstering naar haar reactie: waarom had zij nooit op de keukenvloer gelegen, toen ik mijn zoveelste relationeel of ander drama meemaakte? Er kwam een gigantische kwaadheid naar boven, omdat ik klaar en duidelijk zag hoe zij mijn broer van jongs af aan altijd gefavoriseerd had. Die kwaadheid heeft maanden geduurd. Het heeft ervoor gezorgd dat de hele gezinsdynamiek veranderde: wilden ze me ooit nog zien, dat diende ze alle drie vanaf nu gelijkwaardig respect te tonen naar mij toe. Het zette me niet alleen buiten de ongezonde dynamiek, ik begon ook steeds beter mijn grenzen naar hen te trekken. Wel kwam ik tot de conclusie dat geen enkel van de drie gezinsleden mij steun kon bieden op de manier dat ik dat nodig had. Datzelfde jaar heb ik ook al mijn kennis- en vriendschapsrelaties onder de loep genomen, waardoor ik besloot met het resterende deel van de familie te breken (hun beeld over mij was onherroepelijk verkracht door de achterklap van mijn moeder over mij tegen hen, om haarzelf vrij te pleiten en mij te beschimpen als het zwakke kind). Ook heb ik gebroken met wat ik destijds mijn beste vriend beschouwde, omdat bleek dat het toch vooral eenrichtingsverkeer was, en dat hij vooral niet gaf wat ik het meest nodig had.

Ik ben erg blij dat ik op het Verdwenen Zelf ben gestoten. Ik heb ook een fantastische therapeut gevonden, die perfect weet wat narcistische mishandeling betekent. Voor het eerst, na 20 jaar zoeken en niet vinden, heb ik het gevoel dat ik mijn eigen probleem inzichtelijk begrijp en dat anderen dat ook doen. Ik schaam me niet meer om erover te praten met mensen die daar niet oordelend over zijn etc.

Het is een pijnlijke weg, maar langzaamaan voelt het dat ik terug wat meer grip op mijn eigen leven krijg en dat ik ‘door’ de angsten aan het gaan ben, mezelf langzaam terugvindt. Ik wil vooral niet meer in dezelfde ‘overlevings/compensatie reflexen’ hervallen, zoals erkenning bij anderen zoeken, over eigen grenzen gaan, etc. Ergens heb ik het gevoel dat het wel goed komt en dat ik er veel sterker zal uitkomen, maar het voelt alsof ik terug alles moet aanleren zoals een klein kind de wereld verkent. Ik moet dit vooralsnog vooral zelf door spartelen, maar heb wel het idee dat ik nu weet wie echt begaan is met mij als vriend/persoon en wie niet. Voorts heb ik wel een soort rust/berusting in het alleen zijn momenteel en ik begin binnenkort met vrijwilligerswerk om terug wat ritme op te bouwen en me over mijn toch wat sociale angst heen te zetten. Ik ben ook heel mijn lichaam aan het resetten: darmdysbiose herstellen, diepe lever/nierreiniging, zenuwstelsel tot rust brengen. Het verandert mijn perspectief hoe ik naar het leven kijk. Ik hoop dat de pijn in mijn solar plexus nog weg gaat (of dat ik vind waar het over gaat), maar er is wel iets fundamenteels wat ik anders ervaar: ik hoef zeker niet onder te doen voor anderen. Ik moet of wil hen ook niet overtuigen van het een of ander, heb mijn eigen kwaliteiten en talenten en vooral ik kan het wel zelf redden, ik heb de ander niet meer nodig om voldoende gelukkig te zijn. Al wie bijdraagt aan het vergroten en bestendigen van mijn geluk, zal ik natuurlijk erg dankbaar koesteren en in mijn armen sluiten.

Succes voor iedereen die moedig met zichzelf aan de slag is!