Gisteravond was ik uitgenodigd door de studievereniging van psychologiestudenten van de VU in Amsterdam voor een lezing getiteld ‘Narcisme en relaties’. Een tijdje geleden heb ik een lezing gegeven over het Stockholmsyndroom op de Universiteit Nijmegen. En weer zat de zaal behoorlijk vol: zo’n 120 mensen hadden zich aangemeld. Het was ook weer een diverse groep omdat het een openbare lezing was, iedereen kon zich aanmelden. Er kwamen ongeveer 30 studenten psychologie die uit interesse in het onderwerp kwamen, studenten van andere studierichtingen, maar ook slachtoffers van narcistische mishandeling die niet studeren.
Veel jonge mensen vooral, die me al tijdens de lezing veel vragen stelden. Jonge mensen die in de pauze en na afloop op me afkwamen en me hun ervaringen met narcistische mishandeling vertelden. Getuigenissen vol emotie, zorgen, vragen en frustratie. Getuigenissen zoals ik ze ken van onze site en wat wij allemaal hebben meegemaakt, maar me ook dit keer weer raakten. Omdat de getuigenissen gaan over dingen die zo privé zijn, waar je je vaak voor schaamt en die soms veel emotie met zich mee brengen.
Ergens denk ik dan ‘goddank kom je op je twintigste er al achter’, wetende hoe lang ikzelf en velen met mij er pas veel later achter zijn gekomen wat narcistische mishandeling is, en wat je er aan kan doen om te herstellen. Aan de andere kant zijn hun getuigenissen ook schrijnend door de enorme onmacht die jonge mensen voelen die al wel op de hoogte zijn van narcisme, maar weinig kunnen doen voor hun jongere broertje of zusje, dat nog onder het juk van een narcistische ouder zit. Of machteloos moeten toezien hoe hun vader of moeder te maken heeft met emotionele en psychische mishandeling. Gelukkig kan ik dan verwijzen naar ons aanbod. En kon ik hen zeggen dat het al heel belangrijk is dat ze er voor hun naasten zijn.
Veel vragen kreeg ik ook over of narcisten in de sfeer van ‘gaan ze echt niet veranderen’? ‘Is er nog hoop dat ze in therapie gaan’? Of ik voorbeelden heb van narcisten die wel veranderen? Het zijn zulke herkenbare vragen. Maar het antwoord is toch echt: reken daar maar niet op. Zorg vooral voor jezelf en bewaak je grenzen. Lees onze boeken, de site of ga naar een workshop maar stop je energie niet in hen, in de hoop dat zij veranderen. En ook dat is schrijnend: jonge mensen de hoop de kop indrukken dat hun vader of broer waarschijnlijk nog gaat veranderen. Maar beter de waarheid vroeg accepteren en aan jezelf gaan denken dan telkens weer in de val van valse hoop stappen.
Ik zag ook wat oudere slachtoffers in de zaal zitten die ik af en toe zag knikken van instemming en die vooral herkenning en bevestiging leken te zoeken. Ook dat is belangrijk, want de twijfel of iemand nu echt narcistisch is of niet en of je het wel bij het rechte eind hebt over wat je overkomen is, is vaak groot bij slachtoffers en komt vaak weer terug bij tijd en wijle. Sommigen hadden ze een vriendin of familielid mee die hen ondersteunde. Ook dat was goed, omdat het zo ontzettend belangrijk is dat je niet alleen staat in deze problematiek.
Uiteraard ben ik ingegaan op alle stadia van een narcistische relatie. Het spannende en veelbelovende begin waarin je dolverliefd wordt. De eerste tekenen van emotionele en psychische mishandeling die echter, soms pas veel later, beginnen op te spelen. Hoe je ingepakt wordt en vervolgens onderdrukt wordt. De gaslighting en manipulatie die je zo in verwarring brengt. Hoe je heel geïsoleerd kan raken van vrienden en familie. Hoe het loopt als je eindelijk een einde gaat maken aan de relatie en waar je dan allemaal tegenaan loopt.
Ook deze keer reageerden vooral veel aanstaande psychologen, zonder persoonlijke ervaring met narcisme, met enige verrassing: ze hadden niet gedacht dat narcisme tot zulke heftige consequenties kan leiden. Dat er een relatie ligt tussen narcisme en fysiek, financieel en seksueel partnergeweld, met kindermishandeling, stalking, vechtscheidingen, ouderverstoting en noem maar op. Ik hoop dat ze, als ze later een baan hebben in dit veld, terugdenken aan deze lezing en rekening gaan houden met de destructieve gevolgen van narcisme. En vooral: dat ze later als professionals slachtoffers serieus nemen. Als ik terugkijk op gisteravond dan heb ik goede hoop.
16 reacties op “Lezing over ‘Narcisme en relaties’”
Prachtig, wat goed. En inderdaad, wat een ‘geluk’ als ze al op hun 20e er achter komen. Het blijft allemaal bizar, gevolgen van narcistische mishandeling.
Dank voor je positieve bericht.
Hartstikke top dat het deze richting uitgaat vwb de ECHTE waarheid omtrent narcisme op deze manier aan het licht brengen en onderwijzen en ook binnen kan dringen bij (toekomstige) psychologen en hoop biedt en ook troost aan slachtoffers van narcistische mishandeling dat het steeds meer erkend wordt, dat zij zich alsnog ‘gezien en gehoord’ voelen.
Hallo Tako,
Top! Nee, ik was er niet bij die avond, maar het voelt héél goed. Je nuchtere, reële, menselijke kijk en je heldere waarnemingen: ik vind het heel fijn om te lezen. Wat heb je het goed samengevat en opgeschreven. Zo herkenbaar ook.
Bedankt dat je dit hebt gedeeld en dat je die avond voor ons gesproken hebt. Dat geeft zeker hoop. De juiste personen moeten dit vertellen, doorgeven. Ik voel gewoon uit je woorden in je blog dat je dat heel goed gelukt is;) Complimenten!
Groetjes, M.
Dank je wel M. Het doet me goed om jullie reacties (ook van de anderen!) te lezen en te horen. We hopen natuurlijk vaker dergelijke lezingen te gaan doen.
Jammer dat ik niet wist dat de lezing er was, anders had ik zeker ook gekomen.
Super weer Tako! En ja ik herken het, die onwetendheid als hulpverlener over narcistisch misbruik en de gigantische gevolgen. Ik weet pas sinds kort dat narcistisch misbruik bestaat. Geen letter over gelezen of gehoord in mijn opleiding en ik heb er op mijn werk ook nooit iets over gehoord van collega’s. Ik denk ook dat niemand van hun weet wat het is.
Wat ik heb geleerd in mijn opleiding over narcisme (hou je vast): een narcist is verliefd op zichzelf. Dat is toch verschrikkelijk! Het klopt niet eens, want een narcist houdt niet van zichzelf en heeft juist daarom een vals ego gecreëerd. Het is toch idioot dat je zoiets krijgt geleerd als hulpverlener.
Het lesmateriaal schiet ernstig tekort. Dat was toen en het is nog steeds zo. Daarom zijn deze lezingen zo waardevol.
Dank Em. Het is inderdaad zo dat ze of niets over narcisme leren, of de oppervlakkige, foutieve informatie. In de lezing begin ik daarom altijd met de vooroordelen en mythes te weerleggen en de diepere, complexere werkelijkheid van narcistische mishandeling uit te leggen. Die is niet in 1 minuut te begrijpen natuurlijk.
is de lezing nog ergens na te lezen? ik heb het helaas te laat gezien
Beste Marlou, er zijn geen opmames of schriftelijke weergaven van voor zover ik weet. Maar eigenlijk staat alles wat ik zeg ook op de site en in de boeken van Iris.
Wat fantastisch om deze boodschap over te brengen aan a.s. professionals.
Dank je Tineke.
Goed verhaal, wist hier uiteraard niets van. Wel een mij inmiddels bekend verhaal. De waarheid is vooral voor jonge mensen confronterend. ik kwam hier bij gebrek aan kennis op veel latere leeftijd pas achter. Vooral vrouwen in de huwbare leeftijd zetten mij onder druk om het familieprobleem te lijf te gaan, anders wilden zij verder niets met mij. Zij gingen verder analyseren wat ik anders zou moeten gaan doen om het probleem op te lossen. Uiteindelijk trok ik maar de grote broek aan richting familie en daarmee maakte ik het probleem groter omdat ik er eerst zelf vanaf moest zien om de situatie langer te accepteren. Had ik hier veel eerder kennis over gehad, dan had ik dit zeker nagelaten en ook mijn familie leed kunnen besparen. Jan Storms noemde wat ik deed ooit emotionele mishandeling van iemand met een narcistische stoornis. Ik zag dat op een gegeven moment als enige uitweg uit gerezen problemen met derden hierover, kon ik tenminste nog aantonen de problemen niet uit de weg te zijn gegaan en louter uiterlijk te kappen met bestaande banden, wat mij destijds veelal werd verweten. Dus toch maar beter dat jonge mensen hier eerder in hun leven te weten komen over de hoed en de rand opdat zij wel adequaat kunnen handelen en ook derden kunnen informeren en kunnen aangeven waar verdere info te vinden is, wat ik destijds allemaal niet kon, toen alles aan mijn eigen gebrek werd geweten. Ik had autisme wat toen bovendien niet was opgehelderd, ofwel stapeling van bullshit.
Wanneer is er weer een lezing?
Beste, er staat op dit moment geen nieuwe lezing gepland. We hebben wel onze reguliere workshops gepland staan. Hou s.v.p. deze website in de gaten over nieuwe initiatieven.
Beste mensen, Ik wil hier graag wat over kwijt. Wanneer je dit herkent op latere leeftijd is vaak je brein enorm vreemd en onzeker ontwikkeld. Ik praat uit eerste hand ervaring. Ik ben bijna 50 jaar en ben mezelf al zo’n 15 jaar op allerlei manieren aan het “veranderen”. PAs sinds enige tijd ken ik de kreet “narcisme”, wat wel heel veel de lading dekt.
Eigenlijk was ik net zo geworden als in mijn geval mijn moeder. Dat is ook niet zo gek, want dat is één van de belangrijkste mensen waar je vrijwel alles van moet leren om “comfortabel” in het leven te kunnen staan.
Ik heb heel lang nog gewoon contact met mijn ouders gehouden, en het gedrag getoloreerd. Maar naarmate ik zelf steeds meer veranderde werd dat steeds moeilijker. Ik wist er inmiddels zoveel van en was zoveel veranderd dat ik dacht dat ik met goed uitleg misschien wat begrip zou krijgen van mijn moeder!
Dat was misschien wel heel naief op dat moment. Hoe kon ik denken dat zij zou aannemen wat hun zoon te vertellen had. En dat terwijl ik de volle overtuiging had, en ook toen had, dat zij door dat inzicht ook gelukkiger zou kunnen worden.
Hoe jonger je dit herkent, hoe makkelijker het nog te veranderen is. Ik was al 35, en ben nu, hoewel ik nog steeds niet met een partner leef, vrij gelukkig. En ik kan beamen dat je je ouders ook niet zomaar kunt veranderen. Tenzij ze ook werkelijk inzien wat ze nu eigenlijk aan het doen zijn. En vaak kun je het je ouders ook nog helemaal niet kwalijk nemen. Zoals ik het had overgenomen in mijn karakter van mijn moeder, is dat haar ook met de paplepel ingegoten. Dat is de enige troost die ik heb. Zij heeft zelf ook nooit anders ervaren, dus was ook absoluut niet in staat mij met liefde en begrip op te voeden.
Ik heb geprobeerd het contact goed te houden, maar mijn innerlijke normen en waarden zijn door veel trainingen, hulp en therapie volledig veranderd. En dat is zo’n waanzinnige gewaarwording dat mijn visie tegenwoordig is doorgeslagen naar de tegenovergestelde hoek. Alles en iedereen is mooi en fantastisch. Ons gedrag word zo gestuurd door ons verleden waar we vaak helemaal niets aan kunnen doen. Veroordeel nooit, probeer te luisteren, en waar kan wat liefde en begrip te geven. Want dat is de eerste stap naar verandering toe. Dat je eindelijk iemand vertrouwd, waar je niet veroordeeld word, en je je eindelijk een keer veilig voelt. Dat gun ik iedereen altijd. Dank voor deze mogelijkheid iets te zeggen.