Dit is een gastblog van maatschappelijk werker Geike
Een paar jaar geleden leerde ik het Verdwenen Zelf kennen toen ik mij wilde verdiepen in wat emotioneel, psychisch en ook financieel geweld met mensen doet. Ik had al een tijdje een hele fijne relatie met een bijzondere vrouw en moeder van drie kinderen. Als alleenstaande, werkende moeder was het voor haar vaak puzzelen in het leven. Kinderen op tijd op school en bij hun buitenschoolse activiteiten krijgen, speelafspraakjes en opvang regelen bij ziekte van kinderen of juffen.
Tot zover niets bijzonders zou je zeggen. Naarmate ik haar beter leerde kennen en meer in haar leven kwam, leerde ik ook een andere kant kennen. Met de vader van de kinderen kon ze op geen enkele manier tot afspraken komen. Of, beter gezegd, tot de naleving daarvan. In alles leek alleen maar strijd te kunnen bestaan. Ik had er inmiddels in mijn leven en in mijn dagelijkse praktijk al veel voorbij zien komen. Een ‘vechtscheiding’. Zo noemen we dat als professionals.
Ik heb een lange ervaring in het sociale domein. Als maatschappelijk werker bied ik praktisch advies aan mensen in een kwetsbare situatie. Ik heb als adviseur sociaal domein bij een grote gemeente gewerkt. Ik ben betrokken bij een landelijke branchevereniging en heb in mijn carrière al veel gezien en gedaan. Ook ‘vechtscheidingen’ heb ik voorbij zien komen en altijd heb ik uiteraard met alle goede bedoelingen het beste advies gegeven.
Ondermijning
Toch klopte er nu iets niet. Bij een vechtscheiding veronderstel je als professional twee gelijkwaardige, vechtende partners die het elkaar moeilijk willen maken. Soms is de één wat sterker dan de ander, maar toch veronderstel je dat beiden de strijd in stand houden. Alleen zag en beleefde ik het nu anders. Ik zag een dieperliggende onzekerheid voelbaar. Het leek alsof zekerheden die er waren onzeker werden. Alsof ze steeds weer zichzelf moesten zien te vinden.
De scheiding van vader en alle zaken die daarbinnen geregeld moesten worden vroeg naast alle dagelijkse beslommering veel energie en dat duurde inmiddels al zo’n zeven jaar. Werelden waren gesplitst en oude vrienden en familie waren vervreemd geraakt van mijn partner. Vader had als een spin in het web een negatieve en bestraffende omgeving gebouwd en steeds meer zag ik de ondermijning toenemen en de vijandigheid groeien. De kinderen vervreemden van zichzelf en op momenten ook van mijn partner.
Postpartnergeweld
Steeds meer zag ik ‘de vechtscheiding’ in een ander licht. Moeder die zich terugtrekt en een vader die op alle leefgebieden in haar leven zijn voetafdruk wilde zetten. Een afdruk met de boodschap: “moeder moet gestraft worden”. Het was geen tweezijdige, gelijkwaardige strijd. Het was een eenmansoorlog en een vrouw die haar veiligheid zoekt en bewaakt door zich terug te trekken. Het komt natuurlijk ook andersom voor. Helaas is de situatie van mijn vriendin geen uitzondering, dit komt echt heel vaak voor.
In de afgelopen vijf jaar heb ik de impact gezien van wat een ‘complexe’, ‘problematische’ of ‘vechtscheiding’ wordt genoemd. Het Verdwenen Zelf heeft wetenschappelijk onderzoek bestudeerd en gebruikt de term ‘post-separation abuse’, oftewel postpartnergeweld. In alle vormen en overwegend in slechts één richting. Zowel mannen als vrouwen kunnen pleger zijn. Geweld dat er op gericht is om te voorkomen dat het leven van de ander mag bestaan zonder daar zelf een prominente rol in te hebben of vruchten van te plukken. Vooral de legitimering, de ontkenning en de daadwerkelijke intentie van dat handelen gericht op beheersen en controleren van het leven van de ander, puzzelt me steeds meer. Ik weet niet of ik het ooit echt ga begrijpen.
Roze olifanten
De onwetendheid van dit soort stil en papieren geweld is groot. Over het algemeen geloven we als professionals in de maakbaarheid en de eigen zelfredzaamheid en regie: “Jij zult dan wel iets (niet) doen om deze strijd in stand te houden”. Vaak volgt dan de boodschap “arme kinderen”. Hulpverleners die gevraagd of ongevraagd betrokken raken hebben een diep geworteld vertrouwen in polderen en samenbrengen. Ons rechts- en sociaal zekerheidssysteem biedt een breed podium om juridische en financiële klemmen te zetten.
Al die ingrediënten in onze maatschappij en ons (rechts)systeem bieden de geweldpleger de mogelijkheid om door te gaan met de ondermijning, de dwingende controle en het beklemmen van de voormalig beschikbare ander. Ik leerde de roze olifant herkennen. De roze olifant die staat voor geweld dat niet stopt en gevoed blijft worden. En zoals dat gaat met roze olifanten: als je hem eenmaal ziet dan kun je hem niet meer niet zien.
Stil geweld
De afgelopen jaren heb ik buiten de rechtbank staan wachten op weer een spannende confrontatie met vader in de rechtbank. Ik heb met vele hulpverleners gesproken en me steeds weer moeten verbijten: “Maar zien jullie die roze olifant dan niet?!” Verbaasd en ook wel met schaamte heb ik gezien hoe hulpverleners, zowel op wijkteamniveau als de gespecialiseerde hulp knippen en plakken in dossiers, niet in staat zijn om de complexe verwevenheid van manipulatie, chaos en ruis – een effectief instrument om zand in ogen te strooien – te doorzien en bang en voorzichtig zijn.
Ze hebben niet de moed om de echte expertise die nodig is in te zetten of zich te bevrijden van protocollen die gericht zijn op “als ouders maar communiceren dan zijn de doelen bereikt”. Het geweld wordt grootschalig gebagatelliseerd en misschien is dit wel de grootste klem die slachtoffers ervaren. Stil geweld waarover gezwegen moet worden.
Verstoting
Ik heb een gedragsdeskundige tegen ons horen zeggen: “Tja, je moet wel kunnen incasseren.” Ik heb de meeste gesprekken met hulp- en zorgverleners in geduld en rust kunnen blijven voeren, maar op dat moment ben ik toch even een noodzakelijk plasje gaan plegen. Mijn partner had toen al twee jaar geen contact meer met haar oudste zoon. Hij had van de één op de andere dag besloten zijn moeder niet meer te willen zien. Tot die dag was er nooit een aanleiding geweest om dit te kunnen voorzien. Het was een kwetsbare jongen en achteraf begrijpen we dat vooral hij gevoelig is geweest voor de boodschappen die hij direct en indirect kreeg: “Je moet je moeder verstoten”.
Haar ouders en haar broer hebben het contact verbroken en veroordelen de scheiding. Zelf ben ik ook niet onervaren in de gebeurtenissen in het leven. Op 24-jarige leeftijd pleegde mijn zus suïcide omdat ze niet los kon komen van een gewelddadige partner. Zo bleven twee kleine meisjes achter die zonder moeder en later ook zonder alles wat bij hun moeder hoorde, groot moesten worden. Dus de gedragsdeskundige die vond dat we wel moesten kunnen incasseren heeft zo ook haar bijdrage geleverd aan mijn steun aan de missie van het Verdwenen Zelf: “Stop het geweld”. Gelukkig is er hulp beschikbaar via het Verdwenen Zelf. Ik raad cliënten van mij die in dit soort situaties zitten aan om op deze site te kijken en de boeken van Iris te lezen.
Bekneld geraakt
Nu heb ik dus geleerd de roze olifant te zien en kan ik, zoals gezegd, de roze olifant niet meer niet zien. Dit heeft mij als professional veranderd. Nog steeds en steeds vaker ontmoet ik cliënten die klem zitten in het systeem. Ik zie grote overeenkomsten tussen slachtoffers van het systeem. Zoals ik hier vooral de groep die in de jeugdzorg bekneld is geraakt beschrijf zijn er meer beknelden in het systeemgeweld. Vooral de groep toeslagaffaire gedupeerden staat erg in het nieuws. Ook mensen die onder bewind gesteld zijn kunnen beklemd zijn geraakt.
Zelfs mensen die verdwaald zijn in het doolhof van wet- en regelgeving of de uitvoering zijn geraakt zie ik bekneld zijn. Niet altijd is dan sprake van slachtoffer zijn van mishandeling; niet iedere bewindvoerder is een narcist, niet iedere beleidsuitvoerder is gericht op ondermijning en kleinering en de belastingdienst heeft waarschijnlijk nooit echt de aperte bedoeling gehad levens van gezinnen te verwoesten. Toch zie en herken ik nu bij een client direct dat het onder één of meerdere klemmen gebukt is geraakt. Dat gaat me echt aan het hart. Gelukkig kan ik nu meer doorzien wat er aan de hand is en slachtoffers effectiever ondersteunen.
Herken je jezelf in dit verhaal en ben je op zoek naar hulp? De boeken van Iris Koops kunnen een waardevolle bron van steun en herkenning zijn. Ze bieden niet alleen inzicht in emotionele en narcistische mishandeling, maar ook praktische handvatten voor herstel. Voor ondersteuning en meer informatie over herstel, bekijk onze website.
10 reacties op “De roze olifant”
Stil geweld….. ik wordt er stil van. Deze 2 woorden denderen mijn hoofd in. Ze omschrijven precies waar ik nog steeds in zit. Drie jaar geleden gescheiden maar afspraken uit het convenant worden niet nagekomen. De ene leugen na de andere, de ene beschuldiging na de andere worden op mij afgevuurd door zijn advocaat. Nu moet ik toch echt naar de rechtbank want onderhandelen met hem is onmogelijk. Ik zie er vreselijk tegenop…..straks wordt ik niet geloofd. Hoe moet ik opboksen tegen iemand die alles aan elkaar vast liegt, de controle op mij probeerd te houden en daar alles voor over heeft. Stil geweld….
Beste Marjolein,
Wat vind ik het vreselijk om je angst te lezen. De angst om naar de rechtbank te moeten gaan.
Je angst om niet geloofd te worden omdat de ander niet schroomd om leugen na leugen in volle overtuiging eruit de gooien.
Helaas weet ik wat je voelt en die angst herken ik ook. Er zal een heel vies en gemeen toneelstuk worden opgevoerd door de andere partij en jij weet niets van dat script. Ik kan je alleen 1 advies geven; blijf bij je eigen gevoel, ga niet met modder gooien, zorg dat jij ten alle tijden jezelf in de spiegel aan kunt kijken. Zeker ook als jullie kinderen hebben. Hoe moeilijk het misschien soms kan worden of hoe erg ze ook proberen om jou uit je tent te lokken en proberen dat jij jezelf verloochend; ga niet naar dat niveau van hun, behoud je integriteit en doe die geen geweld aan. Want dat kun je nooit meer herstellen…. Geef ze die genoegdoening nooit!!
Laat ze je nooit jouw ‘goed’ afnemen.
Het klinkt misschien heel nutteloos wat ik nu zeg maar onthoud het wel, misschien kan het je in moeilijkere tijden een beetje helpen;
Mocht hij je voor het gerecht slepen dan kun je helaas niet ‘bedanken voor die dans’ en moet je erheen. Wat die anderen daar dan zeggen/doen heb je geen controle over. Waar je wel grip en controle op hebt is jouzelf. Beste Marjolein, al pakken ze je alles af, wie jíj bent en waar jíj voor staat, dat kunnen ze je nooit afnemen als jij dat niet toestaat, als jij dicht bij je eigen gevoel blijft en het goede doet. Dat zal jouw narcist-ex ontzettend irriteren. Uiteindelijk gaat het narcisten ook niet om spullen het gaat hen om jou, om jouw leed en verdriet..dáár halen zij hun ‘fijne gevoel’, plezier en voldoening (hun voeding) uit.
Maar dat is geweest, die tijd is voorbij Marjolein!!! De kracht om te blijven staan en dit aan te kunnen, dat heb je, dat zit in jouw hart….blijf haar trouw. Het komt goed, echt.
Beste Marjolein, ik wens je met heel mijn hart heel veel sterkte en kracht toe. (…ik weet waar ik over spreek…helaas. Alleen kan ik je daarom ook meegeven dat deze aanpak (wellicht niet altijd de gemakkelijkste is) maar wel ècht werkt en je later met eer en geweten weet en kunt zeggen dat je niet de strijd bent aangegaan en bij jezelf bent gebleven.)
Warme groeten, Mirjam
Wat een goed stuk, dank daarvoor!
Jeetje, wat een herkenning. precies de situatie waar ik in zit.
Ik heb 2 kindjes 6 en 9 jaar met mijn ex, niet gediagnosticeerd, maar heel veel trekken, maar ik vind het moeilijk om de goede keuzes te maken. Is het in het belang van de kinderen? Mag ik mezelf deze keer voorop stellen? Of veer ik een keer mee? Dilemma’s, bij elk ding wat zich voordoet. Bijna elke week. Ben wel aan het einde van mijn Latijn. Maatschappelijk hulp komt er aan. En bij Yorneo staan we op de wachtlijst, klein beetje hoop op beterschap, maar niet veel. Mijn muuris te hoog en mijn ziel is te beschadigd.
Fijn dat er meer mensen komen die het proberen te begrijpen
Als kind leer je dat per etmaal. Het diepe verdriet en eenzaamheid ook door onbegrip blijft een leven lang.
Veel herkenning voor mij in dit verhaal……je voelt je constant gegijzeld in een leven waar vele partijen niet zien wat er gaande is, je dwingen in contact en acties met als gevolg dat het stille en minder stille geweld onder hun neus doorgaat.
Na 7 jaar is het bij mij grotendeels gestopt doordat een zeer doortastende advocaat en rechter mij in mijn gelijk stelden en het alleengezag kreeg en zelfs nu worden wij nog volop gestalkt. Het stopt nooit, maar het is nu al zoveel meer leefbaar.
Je wilt het zo graag normaal, maar helaas is het onmogelijk.
Beste Geike, je schrijven geeft me lucht, eindelijk lees ik iets over vechtscheiding door 1 ouder.
Zelf zit in in die situatie, post partnergeweld: hij weet dat hij me diep raakt door alle kinderen en 11 kleinkinderen van mij vervreemd te hebben. Ook oude vrienden- buren, dorpsgenoten en familieleden ben ik door hem kwijtgeraakt. Vele deuren zijn voor mij gesloten.
Mijn ex is analfabeet, dat speelde hij uit ,vergaand ,door zich als gekke Henkie en zielig voor te doen.
Velen trappen hierin ( ik eerst ook).
Zijn nieuwe vriendin ( 24 jaar geleden) , onderwijzeres, ging mij brieven schrijven met allerlei verwijten erin naar mijn adres: hij kon immers niet schrijven of voor zichzelf opkomen? Het werd 2 tegen 1 en de kinderen vervreemden steeds meer van mij. Deze nieuwe vriendin heeft het 10 jaar uitgehouden met hem en is huilend opgestapt.
Binnen die 10 jaar ben ik gestopt met antwoorden naar haar en sindsdien leef ik in stil geweld.
Mijn ex had tegen de jongste volwassen dochter eens gezegd :” als je vaker naar je moeder gaat is daar de deur en gaat de geldkraan dicht. Ik had altijd een goede band met haar , maar toen haar man ander werk zocht ( het ging met zijn bouwbedrijf niet goed) is zij gezwicht voor een bedrijf dat haar vader voor had had gekocht ( gezwicht voor het geld), 14 jaar na de scheiding gooide zij de deur naar haar moeder dicht en gingen de andere kinderen ( en 11 kleinkinderen) achter haar staan.
Samen met hun vader hebben ze een grote doofpot met zware schroefdeksel erop, zijn zwijggeld dat hij jaarlijks (stilzwijgend ) geeft en zitten wij allen in stil geweld waarover gezwegen moet worden. Hoe kan ik dit ooit doorbreken? Hoe triest kan alles lopen in een gezin met narcistische vader…
Groet!
Merel ( 74)
Beste Geike,
Wat zal jij voor mensen van ongelofelijk waarde (kunnen) zijn doordat je (door)ziet.
Bedankt voor het delen van je verhaal.
Sinds 2 jaar ben ik door mijn ex 5 maal aangegeveb bij veilig thuis. Mijn jongste dochter zou volgens “haar eigen zeggen” verteld hebben dat ik haar “over de grond aan haar haren door de kamer sleur” nooit op normale tijden eten geef, etc etc. Ik ging me uitentreuren verdedigen tot huilend toe. Maar mw van veilig thuis had mijn ex gesproken en zij had een heel onveilig gevoel bij mij. Hierop heeft ze overal dusdanig verhalen opgehangen dat ik een andere baan heb moeten zoeken, de therapeut van mijn dochter voor haar ADHD geloofde het … sindsdien vreet dit mij helemaal op. We hebben dan ook contact met het wijkteam, deze mevrouw vond de casus zelf heel interessant omdat ze zelf “een narcistische” ex gehad heeft, maar hoe goed bedoeld misschien ook, ik wordt alleen maar depressiever van de gesprekken daar. Er gebeurd niets en vader kan via het wijkteam nog steeds manipuleren. Vrienden van hem jouwen me op straat uit dat ik een kindermishandelaar ben want “ik sta bekend bij veilig thuis”. Als ze naar vader gaat en het gaat niet zoals hij wil ook al zijn dat de afspraken niet, dan volgt “ er een melding tegen mij”
Dit is dezelfde man die verdwenen is na het verbreken van de relatie en tien jaar lang niet in beeld was. En zijn vriendin is nu de nieuwe perfecte moeder. Het sloopt mij mentaal het vreet me op en voel me zwak dat het me depressief maakt. Ik denk dat mijn dochter tegen me op wordt gezet. Hoe kan ze anders dingen zeggen die niet waar zijn. En ik lijk de labiele gek. Het voelt weer als toen hij wegging: iedereen is op zijn hand en ik lijk de gestoorde gek.
Beste Geike, zo dat is de spijker op zijn kop! Alle hulpverleners moeten die roze olifant leren zien!!!! Als er meteen adequaat ingegrepen wordt scheelt dat heel veel trauma, tijd en overheidsgeld en kunnen slachtoffers ein-de-lijk weer leven.
Ik heb mij altijd als een roepende in de woestijn gevoeld bij nagenoeg alle instanties. Terwijl ik alleen maar mijn kinderen wilde beschermen voor alles wat mij ook overkomen was en inderdaad ik wilde daarom GEEN contact met mijn ex. Ik was er trots op dat ik eindelijk stelling durfde te nemen en voelde mij juist een hele goede moeder dat ik mijzelf en mijn kinderen beschermde. Helaas kan hij beter liegen dan ik de waarheid vertellen en werd ik daardoor vaak niet geloofd. Met alle gevolgen van dien. Ik kan er een boek mee vullen.
Hop die roze olifant het circuit in. Want inderdaad als je het eenmaal ziet kan je niet meer terug naar het niet zien.
Het zou zoveel uitmaken!!!!!!!