Dit is een gastcolumn van Em
Ik heb in mijn therapie meerdere malen gesproken met de psycholoog over een duistere plek diep van binnen bij mij; een duistere plek waar al het narcistisch gif zich heeft verzameld van een aantal destructieve mensen op mijn levenspad. Verschillende mensen met allemaal dezelfde boodschap: “Je doet er niet zo toe, je bent niets waard, je kan niks, je bent een aansteller, je bent te overgevoelig, je maakt overal een probleem van en het ligt allemaal aan jou.”
Als klein meisje en als jong volwassen meisje wist ik niet beter dan te bewijzen dat ik er wel toe deed, dat ik wel iets waard was en paste ik me enorm aan om vooral maar te laten zien dat ik een prima mens was. Ik was iedere keer onbewust bezig met voorkomen dat ik geïnjecteerd zou worden met het gif. Als kind liet ik het negatieve commentaar van mijn moeder over me heen komen en zweeg. Als het haar allemaal teveel werd, stonden mijn zussen en ik voor haar klaar. In stilte leed ik onder de constante spanning in huis en haar onvoorspelbaarheid. Als jongvolwassen meisje heb ik enorm over mijn grenzen laten gaan door eerst een destructief vriendje en later dito baas; niet alleen omdat ik zo naarstig zocht naar waardering voor mij als persoon, maar ook omdat ik door al het gif niet meer wist wat nou normaal was en wat niet. Ik wist het gewoon niet meer, ik was het normale kwijt.
Ik was diep ongelukkig met mezelf, maar dat mocht er van mij niet zijn. Ik moest doorgaan en niet zeuren, ik paste me weer aan. Ik had niet door hoe groot de last was, die ik dagelijks met me mee droeg. Al dat gif in mij had nog geen naam, sterker nog, ik was me er niet van bewust dat ik vergiftigd was.
Het gewone leven hield ik niet meer vol en toen ik een kans zag om te vluchten uit de realiteit, dook ik er instinctief meteen in. Ik ging feesten als een malle en zocht mijn heil in de beroemde en beruchte gabberscène uit de jaren 90. Dáár werd ik geaccepteerd, mocht ik mezelf zijn en niemand die mij de boodschap gaf dat ik niet de moeite waard was. Ik hing enorm de clown uit en had altijd alle lachers op mijn hand. Ik voelde me iemand, ik werd gezien, ze vonden me leuk en ik werd een onderdeel van die cultuur. Al het negatieve in me, het gif, duwde ik weg door mijn bewustzijn in andere sferen te brengen en mijn voeten stuk te dansen.
Na zes jaar, lichamelijk en geestelijk volledig uitgewoond, ging ik in therapie in een kliniek. Daar ontdekte ik de kracht in mezelf en mijn relativeringsvermogen. Ik kreeg zelfvertrouwen en mijn negatief zelfbeeld kreeg een flinke boost. Ik maakte van mijn verleden met middelen mijn kracht, deed een opleiding en ging aan de slag als sociotherapeut én ervaringsdeskundige in de verslavingszorg. Ik was enorm trots op mezelf. Ik voelde me krachtig en sterk, mijn grenzen leerde ik neerzetten als een huis. Er was een kracht aangeboord die niet meer verdween, ook niet toen ik onverhoopt ziek werd (MS) en mijn werk vaarwel moest zeggen. De kracht bleef en hield me fier overeind.
En tóch gebeurde het weer…… Weer een narcist op mijn pad en wel eentje met een flink arsenaal aan narcistische wapens. Ondanks mijn verleden en ondanks mijn ervaring als sociotherapeut (werkende met mensen met een persoonlijkheidsstoornis, echt waar) herkende ik de destructiviteit niet. Niet omdat ik meteen weer terugviel in oud gedrag, nee, ik herkende het gaslighten niet en begreep ook niet waarom ik ineens labiel werd. De man brak me verbaal nooit af, integendeel, de man brak me af door de grond onder mijn voeten weg te slaan, door me in de war te maken en door geniepig in te spelen op mijn kwetsbaarheid rondom mijn ziekte. Ik werd continu heen en weer gepingpongd tussen schateren van het lachen samen met hem en overstuur zijn doordat ik er niets meer van begreep. Het was hemels en een hel tegelijkertijd en de enige herkenning die ik voelde met mijn verleden, was het gevoel stuurloos te zijn en een onbestemd gevoel in mijn buik.
Een hel die doorging toen ik na het verbreken van alle contact eindelijk ging leren wat narcisme werkelijk inhoudt voor de omgeving. Hierdoor kwamen alle puzzelstukjes van mijn leven samen en ging ik de narcistische rode draad in mijn leven zien. De waarheid was allesbehalve een bevrijding, het deed pijn, heel veel pijn. Het voelde alsof ik voorgoed gebroken was. Niemand begreep waar ik doorheen ging, hoe intens ik mijn emoties voelde, hoe alleen en eenzaam ik was. Ik zocht naar mijn kracht die me altijd overeind had gehouden, maar ik vond hem niet. Het vuur leek uitgedoofd. Ik voelde me alsof ik me aan mijn nagels vasthield aan een klif en ik ieder moment voorgoed de afgrond in kon donderen. Ik heb me nog nooit zo intens afschuwelijk gevoeld.
Het heeft een hele tijd geduurd voor er weer een waakvlammetje in me wakker werd. Daar, onder vele lagen van verdriet, frustratie, paniek en eenzaamheid, voelde ik weer wat kracht omhoog komen. Ik omarmde hem en besloot hem te gaan voeden. Ik ging mezelf uitdagen om zo weer het vertrouwen te vinden. Ik pakte mijn ‘project’ weer op, dat door de narcist volledig stil was komen te liggen en wel het opknappen en schilderen van mijn meubels en besloot de tuin er ook ‘even’ bij te doen. In mijn rolstoel haalde ik met een schoffel het gras er uit. Met mijn scootmobiel reed ik meerdere ritjes van de Praxis naar huis met zakken betonmix, stiekem gniffelend vanwege de verbaasde blikken die ik kreeg onderweg.
Ik werd steeds vastberadener om me er niet onder te laten krijgen en creëerde op handen en knieën een tuinpad, stapstenen en een plateautje van beton. Youtube leerde me hoe ik moest voegen en Google was mijn leermeester in de wereld van tuinplanten. Toen ik tijdens de zomer in mijn schommelstoel genoot van wat ik had gecreëerd, stak ik in gedachten twee dikke middelvingers op naar al die mensen die hun energie hebben gestoken in het onderuit halen van mij. Nee mensen, jullie krijgen mij er niet onder, het vuur in mij blijft branden.
Het is een proces geworden van een mengeling van victorie en vallen en moeilijk weer opstaan. Regelmatig val ik door omstandigheden weer onderuit, waardoor ik dan ‘geveld’ ben door hevige emoties en diepe pijn, dat ik passief in mijn luie stoel lig met kat op schoot en dat ik op gitzwarte dagen gehinderd word door vragen of het allemaal nog wel zin heeft. Ik worstel nog altijd met de vraag of ik überhaupt wel ooit de oude word, of ik ooit het vertrouwen in mijn medemens terug zal vinden, of dat ik wel echt helemaal zal herstellen. Maar toch pak ik me dan weer op, vastberaden om het beste uit mezelf te halen. Ik hou me vast aan de momenten van victorie waarin ik voel dat ik zal overwinnen, dat ik weet dat ik het in me heb en ik hou me vast aan wat ik het allerbelangrijkste vind; ik herstel op een manier die IK wil, die IK bepaal, IK heb het heft in handen en niet een ander. Ik heb mijn eigen wil weer terug, zij hebben niet gewonnen.
Onlangs werd ik geconfronteerd met het vraagstuk vergeving. Of ik de destructieve mensen ooit zou kunnen vergeven, wat voor sommige mensen heel belangrijk is. Daar ben ik heel helder in: nee! De letterlijke betekenis van vergeving is het iemand niet meer kwalijk nemen van een ernstige daad en dat is wat vergeving dus ook voor mij betekent, met alle respect voor diegene die het anders zien. Ik zal het ze altijd kwalijk nemen dat ze mij niet de moeite waard vonden en ik neem ze al het pijnlijke en vernederende drama kwalijk. Drama waar zij mij mee ingezogen hebben.
Kom ik dan niet vast te zitten in wraak? Ook daar ben ik heel helder in: nee, ik richt me op mezelf, door het beste uit mezelf te halen. Ik gooi mijn tuin op de schop en barst daarna uit elkaar van trots door de kracht die ik dan voel. Ik verleg mijn grenzen, wat voor mij symbolisch voelt voor wat ik aankan. Ik schilder mijn meubels en ik voel dat ik, ondanks alles, niet te breken ben. Ik creëer en laat mijn creativiteit de vrije loop. Hoe meer zij mij onderuit proberen te halen, hoe sterker en vastberadener ik uiteindelijk word. Al gaat het gepaard met hele diepe pijn en heb ik dagen die moeilijk door te komen zijn, ik heb mijn kracht en die neemt niemand mij af.
Het onderwerp vergeving is al eens voorbij gekomen. Voor mij ook een hele dikke nee. Dapper mens ben je Em.
Em,
Dank je wel voor je verhaal. En ik wil je graag als MenS met MS een enorme omhelzing geven.
Wat je schrijft over (letterlijk) steeds ergens de kracht vandaan halen om weer te gaan staan, dat herken ik meteen.
Er zijn vaak momenten dat ik me afvraag waar ik die kracht steeds weer vandaan haal. Het is er altijd weer. Ook al denk ik wel eens dat het deze keer niet zo is. Ik geloof er heilig in dat we dit niet alleen hoeven te doen. Ik heb altijd het gevoel dat mijn lieve, wijze oma als engeltje op mijn schouder zit en me kracht geeft.
Nogmaals bedankt voor het delen van je verhaal. Op deze manier geven we ons licht aan elkaar door. 😊🙏
Dankjewel. En als MenS met MS geef ik je ook een enorme omhelzing terug 🙂
Mooi wat je schrijft over je oma 🙂
Prachtig dit komt voor mij net op het goede moment en hartelijk dank voor het delen. Je doet er wel degelijk toe. Heel veel zelfs.
Dankje Ellebelle
Dank je wel voor het delen van je verhaal… wat een verhaal… en zo herkenbaar!
Vergeven… ik vind het ook zooooo moeilijk… Heb het boek ‘de Keuze’ en ‘het Herstel’ gelezen, van Edith Eger. Zij overleefde Auschwitz en zij kon het wel, na heel veel jaren en heel veel therapie… vergeven… De boeken zijn aanraders. Ze beschrijven zo mooi, hoe je, na wel trauma ook, je altijd de keuze hebt om door te gaan, iets van je leven te maken. Wat jij overigens ook heel mooi beschrijft met je werk in je tuintje… Ik ook… ook in mijn tuintje, waar ik zo blij mee en zo trots op ben…
Dankje voor je reactie. Ja, werken in de tuin kan zo therapeutisch werken, vind ik. Wat ik er zelf ook nog zo mooi aan vond, is dat toen ik klaar was, ik zag dat hoe ik alles had gecreëerd zo symbolisch stond voor mijn proces. Een nieuw pad (tuinpad), nieuw leven (planten), het creëren van iets nieuws, het hervinden van zelfvertrouwen en kracht. Ik word daar dan heel blij van.
Indrukwekkend stuk !
En wat vergeving betreft ook voor mij een VOLMONDIG NEE !!
Dankjewel!
Dat heb jij heel mooi verwoord Em, niks vergeven, en zeker niet die toxische mensen! Jij komt er wel, en jouw verhaal geeft ook ons weer moed. We zijn veel sterker dan we soms denken, en het gaat weliswaar met vallen en opstaan, maar het gaat wel langzaam de goede kant op. Heel veel succes met alles, en bedankt voor je verhaal.
Veel liefs,
Dankjewel voor je lieve reactie. Ja, dat ben ik met je eens, we zijn ook veel sterker dan we denken. Dat heb ik ook al vaak gedacht.
Betreft ‘vergeven’: dat hoeft namelijk niet! Lees o.a. Franz Ruppert. We hebben namelijk al veel te veel gegeven en daarom voelt ver-geven fout. Het is nl. wéér geven! Andere manieren om rust te vinden in de ellende die ons is aangedaan is o.a. uiteindelijk vrede ermee krijgen, zulke beschadigde en zeer beschadigende ouders te hebben en hierdoor foute (partner)keuzes hebben gemaakt en dat wij werkelijk pijn hebben geleden. En dat dit vreselijk is/was en nu (met hulp van een goede (!) traumacoach) ons eigen pijn mogen voelen, je eigen verantwoording is om fijn leven en relatie te creëren. Dat dit mag!
Ben ik met je eens, vergeven hoeft ook helemaal niet. Mooi hoe je dat zegt, dat het wéér geven is.
Wat ben je dapper en sterk! Herkenbaar, en wat ik inmiddels heb geleerd: narcisten gebruiken sterke mensen om die kracht voor zichzelf te gebruiken. Godzijdank heb je die kracht hervonden en laat je je die niet meer afnemen. De vreselijke pijn die je hebt moeten doorstaan herken ik ook, wat breng je dat prachtig onder woorden. Wat bewonder ik dat, want het beschrijven is het weer ondergaan en dat kost nogal wat. Daardoor ben je ziek geworden. Veel auto-immuunziekten zijn veroorzaakt door trauma’s. Ik heb ook een auto-immuunziekte, maar die heeft me niet in een rolstoel gebracht. Dat jij klust vanuit je rolstoel is echt heel krachtig.
Heel fijn dat je nu weet hoe je narcisten kunt herkennen. Zo kunnen ze jou niet meer te grazen nemen. Het narcistisch misbruik van je moeder heeft je gepredisponeerd voor het latere misbruik in relaties en in je werk. Ik heb dezelfde historie. Dat onderuithalen wat narcisten doen is om er zelf beter van te worden. Want stiekem vinden ze je sterk, maar alleen als zij zichzelf wijs maken dat ze sterker zijn door jou af te breken voelen ze zich goed. Zonder dat zijn het zielige hoopjes mens. Voor mij zijn het de slechtste soorten mensen. Er komen ook veel misdaden uit voort. Elke narcist die ik leer kennen maakt me kwaad. En daarom vergeef ik het ze niet. Dat maakt mij sterk ten opzichte van narcisten, zo laat ik me nooit meer beetnemen. Zulke mensen hoef je niet te vergeven, ook niet voor jezelf. Ik hoef geen wraak, maar ik ga het ook niet goed praten. De enige soort mensen die je niet hoeft te vergeven zijn die mensen die anderen misbruiken voor zichzelf.
Wraak is niet nodig, ze leven toch al in een hel, vooral als ze geen narcistische voeding meer krijgen. Helaas trappen er steeds weer mensen in, omdat ze het niet kennen. Dankzij Trump weet nu de halve wereld wat een narcist is. De halve wereld, want hij blijkt nog 74 miljoen aanhangers te hebben.
Ik wens hem niets goeds, zoals ik geen enkele narcist het goede toewens. Dat hebben ze al geüsurpeerd van iedereen om hen heen die dat uit de goedheid van hun hart gegeven hebben. Ze hebben dus al meer dan hun portie gekregen.
Weet je, dat wat je beschrijft over sterke mensen, dat heb ik ook wel eens vaker gedacht. Terwijl er zo vaak juist het tegenovergestelde wordt gedacht,
En wat Trump betreft: mensen die niet weten wat narcisme is, kunnen hier inderdaad veel van leren. Werkelijk ieder aspect komt voorbij, wat daar in een grote groep gebeurt, hebben wij 1 op 1 meegemaakt. Het is eng om te zien.
Vergeven, vergeven. Altijd dat vergeven.
Wat valt er eigenlijk te vergeven?
Ik zet het even, verkort, op een rijtje. Ter meerdere herkenning voor ons allen.
Dat ik, vanaf het moment dat ik kon lopen, al last had van depressieve stemmingen die steeds zwaarder werden en uiteindelijk resulteerden in knallende depressies? Afgewisseld met periodes, waarin er iets getriggerd werd waardoor de angst uit al mijn poriën spoot.
En dat ik dat normaal vond?
Dat ik behandeld ben als een stuk stront, een niemand, en zelf ook geloofde dat ik niet meer was dan dat.
En dat ik dat normaal vond?
Een leven van angst en onzekerheid. Van zelfhaat en zelfdestructie.
En dat ik dat normaal vond?
Een leven waarin ik niet instaat was om liefde te ontvangen, noch te geven.
En dat ik dat normaal vond?
Een leven waarin ik, sinds ik WEET, als een gevoelloze zombie ronddool.
En dat ik dat ook eigenlijk wel normaal vind.
Poeh, da’s veel voor een sterveling. Ik laat het met een gerust hart over aan Onze Lieve Heer, die is daar vast veel beter in. Vergeving is uiteindelijk iets religieus, bedoelt om de rust te bewaren, opstand te bezweren en beerputten dicht te houden.
Op de keper beschouwt hebben we eigenlijk ons leven lang, dag in dag uit, al vergeven. Vruchteloos, en aan alles komt een eind, ook aan vergeven.
Misschien/ eventueel/ als de tijd daar is, iets van compassie omdat ik ervan overtuigd ben dat vrijwel elke dader ooit slachtoffer was.
Een mooi boek daarover is “Het land van de geslagen kinderen” van Anna Waltraud Mitgutsch.
Ook net 1.5 jaar uit een narcistische relatie dus ik herken heel veel… Met hulp van EMDR en psycholoog heb ik nu weer mezelf teruggevonden en ja, we zijn sterk inderdaad.
Hee, naamgenote! Ook ik heet vaak Em. Helaas heb ik kinderen gekregen met een psychopathische leugenaar en zijn narcisme is deels overgegaan naar mijn dochter en zoon. Mijn zoon heeft aan zichzelf gewerkt en heeft gelukkig ingezien dat het een fout pad is, mijn dochter is nog op zoek naar zichzelf. Vergeven doe ik haar waarschijnlijk nooit, maar er is nog hoop!
Dag naamgenoot 😉
Pfoe, dat is heftig. Veel sterkte!
Zo herkenbaar, jouw verhaal. Het heeft me 60 jaar gekost om te beseffen dat ik mijn leven lang omringd ben geweest door narcisten: mijn moeder en zuster, mijn vriendjes, mijn bazen… Ik herken ook in jouw verhaal het steeds terugvinden van een innerlijke kracht en wat jij met je tuintje hebt gedaan doe ik intussen via keramiek, het houdt me heel dicht bij mezelf en daardoor kan ik ook omzetten wat er in mij leeft. Ik ben er nog lang niet, ik zet nog maar net de eerste stapjes en de moeilijkste maar meest noodzakelijke stap was afstand nemen van mijn moeder en zuster… een stap die ik pas kon zetten nadat mijn vader was overleden. Hij zat helemaal verstrikt in hun web en ik heb steeds mijn best gedaan om hem tegen haar te beschermen, iets wat natuurlijk onmogelijk was. Er is nu niets meer dat mij bindt aan mijn gezin van herkomst. Ik weet niet of ik ooit zal kunnen vergeven, maar ik zie wel (vooral dan bij mijn moeder en zuster) vanuit welke leegte en gemis zij functioneren, een kracht die tegelijkertijd ook mijn valkuil is.
Pfoe, dat is inderdaad ook heel herkenbaar wat jij schrijft. Ik vond het ook heel moeilijk om te breken met mijn familie en dat is nog erg vers allemaal. Ik heb er veel last van, maar net als jij, vond ik het ook noodzakelijk. Als je zelf je eigenwaarde en zelfrespect wil behouden, moet je wel. Sterkte met je proces.