Dit is een gastcolumn van Summermoon.
Je hoort vaak mensen die uit een relatie met een narcist zijn gekomen, dat ze zich bevrijd voelen.
Ik begreep dat lange tijd niet omdat ik nadat de relatie pas voorbij was, vooral in de rouw zat. Ik was vooral bezig met de dingen die ik kwijt was. Bezig met het verdriet om de relatie die voorbij was en waardoor ik in een enorm donker gat terecht was gekomen.
Iedereen zei dat het zo beter was, dat het al jaren eerder had moeten gebeuren, dat hij niet goed voor me was of dat de sfeer niet prettig was als hij erbij was.
Dat ik nu vrij was. Dat ik rust zou krijgen.
Maar het voelde niet meteen als een bevrijding. Totdat langzaam de puzzelstukjes op zijn plek begonnen te vallen. Mijn vrijheid begon in kleine stapjes tot me door te dringen.
Zoals die keer dat ik in de auto reed en het me opviel, dat ik niet meer met opgetrokken schouders achter het stuur zat. Ik zat ontspannen onder het rijden gewoon naar mijn lievelingsmuziek te luisteren zonder dat er ineens andere muziek werd opgezet. En dat ik het autoraam lekker open had, en dat het raam niet door de ander weer werd dichtgedaan met de knop die ook aan zijn kant zat. En dat werd altijd gedaan zonder duidelijke reden of commentaar.
Of die morgen dat ik wakker werd en me realiseerde dat de angst weg was en ik niet meteen alert hoefde te zijn. De dreiging hing niet meer in de lucht.
En dat ik mijn eten kookte zonder een rotgevoel te hebben. Ik realiseerde me ineens dat er geen commentaar meer zou komen, omdat hij vond dat ik eigenlijk niet kon koken. Dat het vlees te donker was, de groenten te gaar en eigenlijk alles smakeloos was.
Ik vind het wél lekker smaken en kan nu heerlijk van mijn eten genieten.
Of dat ik me realiseerde dat ik eigenlijk niet meer kon vragen wat hij ervan vond als ik bepaalde meubels koos. En dat ik aanvankelijk ook steeds zijn commentaar in gedachten hoorde en dan zelfs nu nog de neiging had dan maar iets anders te kiezen. Het kwam erop neer dat ik eigenlijk niet eens goed wist wat ík nou eigenlijk leuk vond.
En hoe goed ik me voelde toen ik wat meubeltjes had gevonden en hoe leuk het stond. Het werd nog leuker toen ik die andere meubels vond die ik eigenlijk vele malen leuker vond. Niemand zou het me nu verbieden als ik die andere meubels kocht.
Was ik mijn eigen smaak aan het ontdekken? Ik herinnerde me ineens, dat ik wel eens had gezegd dat ik die stijl ook erg leuk vond. Maar als ik er dan een plaatje van liet zien, dat er niet eens commentaar op kwam. Gewoon afgekeurd. Wederom zonder commentaar.
Of die keer dat ik eindelijk het beddengoed kocht dat ik heel fijn vond aanvoelen en heel mooi vond. Het was gewoon een feestje om mijn bed op te maken!
Was dit dan die vrijheid waar ik anderen over hoorde? Was dit daar het begin van? En zou ik dit blije, fijne, ontspannen gevoel dan altijd kunnen blijven voelen?
Mijn ontdekkingsreis begint met dat ik me realiseer dat ik me eigenlijk nooit eerder vrij heb gevoeld! Want voordat ik een relatie met ‘mijn’ narcist kreeg, kwam ik uit een gezin met narcistische ouders. Waar verdeel en heers aan de orde van de dag was en waar angst en je omgeving scannen om een woede-uitbarsting te zien aankomen altijd de norm was.
Ik voel nu een soort tijdloze ontspanning en kan me niet voorstellen dat dit altijd zo blijft. Maar voor nu is het fijn.
30 reacties op “Vrijheid na narcisme?”
Heerlijk he, rust in je hoofd en in je hart! Onbetaalbaar, alleen jammer dat ik er zo lang over deed om in te zien hoe toxisch hij was terwijl ik het de eerste week al heb gezegd en gedacht dat hij een narcist was! Na 3 jaar ben ik nu eindelijk zeker ervan. Veel sterkte Summermoon.
Gena,
Dank je wel! Het is heel bizar om dit bij mezelf te ontdekken. Maar ook het besef, hoe lang het eigenlijk níet goed is geweest. Maar het altijd met de mantel der liefde bedekte, ten koste van mezelf.
En nu mag ik leren om mijn vleugels uit te slaan! Het deurtje van mijn kooitje staat open!
Take care,
SummerMoon
Prachtig, en zoooooo herkenbaar! De vrijheid voelen, niet meer bang zijn, niet meer alert hoeven te zijn… Met zoveel plezier laat ik de snelkookpan uitsissen op het aanrecht… O, woest werd hij daar altijd van. Al die kleine dingen die je beschrijft… het raampje open in de auto, je eigen smaak ontwikkelen… Ik ben ontroerd door je verhaal, wat mijn verhaal zou kunnen zijn… Dank je wel voor het delen! Marjan.
Marjan,
Dank je wel voor je herkenning. Dat steunt me enorm. We zijn hier met zijn allen om sterker en weerbaar te worden!
Take care,
SummerMoon
Hallo Summermoon,
Het is precies zoals je het omschreef: het gevoel dat je, met op het eerste gezicht niet zulke belangrijke stapjes, steeds meer het gevoel van veiligheid en vrijheid krijgt. Fijn he als je je zo goed gaat voelen. Een leven zonder altijd dat negatieve en onterechte commentaar. Ook jij zult ongetwijfeld de boeken van Iris Koops hebben geraadpleegd. Die zorgen er namelijk voor dat je steeds meer inzicht krijgt in wat er aan de hand was/is. Sterkte gewenst, je bent heel goed bezig!
Met een warme groet,
Maria
Maria,
Inderdaad! De boeken van Iris hebben me ongelofelijk geholpen!
Inzicht te krijgen waar ik in zat en waarom ik de dingen wel of niet deed en waarom. Toen ik dat beter begreep, durfde ik langzaam de verandering aan. Want het lag écht niet aan mij!
Take care,
SummerMoon
Hoi Summermoon,
Met een brok in mijn keel lees ik jouw verhaal. Het is enorm herkenbaar. Het commentaar op vrijwel alles. Niet omdat het moet maar gewoon voor de leuk. Altijd aan staan om een figuurlijke tik van links of rechts op te vangen.
Ongelooflijk onzeker werd ik daarvan.
Nu bijna vier jaar later vier ik nog iedere dag dat ik mijn eigen keuzes mag maken, dat ik er mag zijn, in mijn eigen huis waarin ik zelf bepaal wat ik eet, lees en de verwarming lekker aan staat.
Dank voor je verhaal x
Ik lees net je mailtje.
Zo herkenbaar en dat terwijl ik altijd zo heb getwijfeld aan mijzelf.
En toch steeds zijn er momenten dat ik denk oh misschien heeft hij gelijk. Maar ook ik mag niks aan het huis doen hij wil niks aan de muur. Ik kook niet goed geen smaak. Ook ik zat niet rustig samen met hem in de auto. Kan niet goed schoonmaken. Zit alleen maar niks te doen volgens hem. We zijn nu aan het scheiden zal moeilijk worden maar ik voel nu al een soort van rust. Alleen speelt hij een rotspelletje om de kinderen voor zich te krijgen.
Er is zoveel gebeurt geestelijk als lichamelijk. Maar nu wil ik rust.
Sterkte voor iedereen.
Christine,
Dank je wel voor je reactie. Je schrijft dat je nu in de scheiding zit.
Ik kan je adviseren om (als je dat nog niet hebt gedaan) de boeken van Iris daarbij als ruggensteun te lezen. Dat heeft mij enorm geholpen om zijn gedrag te doorzien maar ook mezelf te begrijpen.
En weet je? We beseffen zelf te weinig hoe ongelofelijk sterk we zijn. Want wie samen met een (verborgen) narcist heeft kunnen leven, is ijzersterk.
En daar kunnen we elkaar hier aan helpen herinneren. We zijn hier sterk met elkaar!
Take care,
SummerMoon
Heel herkenbaar artikel; bij mij zit het ervaren van mijn herwonnen vrijheid ook in schijnbaar heel kleine dingen die heel veel impact hebben. Radiozender aanzetten die ik wil luisteren, tv-programma’s kijken die ik wil zien zonder dat daar commentaar op komt waardoor de zin om te kijken verdwijnt. Het door mij gemaakte eten waar idd geen commentaar op is omdat de groente te groot of te klein zijn gesneden. Mijn ex had richting einde relatie ineens commentaar omdat ik de deur tussen keuken en woonkamer niet met een hoek van 45 had opengezet. Ik hoef niet meer naast iemand in de auto te zitten die het leuk vind om te racen terwijl hij weet dat ik dat heel akelig vond en er gespannen van raakte… Hele kleine dingen waar ik niet meer op hoef te letten of niet op bekritiseerd wordt… IK GENIET!!
Vivian,
Wat leuk om te lezen dat je zoveel herkent. En ik herken veel in de reacties hier. We komen er wel!
Er is m.a.w. niemand meer om me heen die geen rekening met me wilt houden…
Wat fijn dat je dit deelt, Summermoon! Inderdaad een 1 op 1 herkenning bijna, naast verdriet voor iedereen die dit mee maakt, heelt het ook zo dat we niet de enigen zijn. Voor het eerst echt vrij, zo voelt het exact. En wat een verdriet dat we dat inderdaad niet eerder hebben kunnen mogen ervaren. Toch heeft iedereen zijn eigen proces, eigen tijd en eigen verwerking hierin en is het allemaal goed. Alles gebeurt met een reden en voor mijzelf voel ik ook dankbaarheid dat ik nu mag zijn waar ik ben. Voor mij was het ook alsof ik mijzelf helemaal opnieuw uit moest vinden, ik wist niet meer wat ik lekker of mooi vond. Alle emoties en gevoelens volledig platgeslagen, uit mij gezogen. Maar ik koester nog steeds de ochtend dat ik wakker werd en me realiseerde dat het er wel allemaal nog was en dat ik echt weer voelde dat het leven ook mooi kon zijn. En in dat licht wil ik blijven en ik laat me door niemand weer naar het donker drijven. Dat is voor mij de echte bevrijding. En de kans op een tweede leven waarin ik zelf mijn eigen regisseur ben, yes! Veel sterkte en succes voor ons allemaal en hopelijk wordt de wereld steeds lichter voor iedereen!
Hallo….
Zoo herkenbaar!!
Nu 2 jaar vrij en nog nooit zo blij en ontspannen gevoeld… 5 jaar te lang in narc. relatie gezeten maar nu gelukkig met wat ik wel en niet heb.
Wat heerlijk al die herkenbare reacties van jullie, ik zit met een grote lach op mijn gezicht JA JA JA te knikken.
We zijn bevrijd en mogen ons zo voelen.
Op de Hezenberg (3 maanden opgenomen geweest) viel er een hele grote ballast van mij af, daarna begonnen alle twijfels toch weer en de strijd met mezelf. Ik was mezelf helemaal kwijt, wist niet meer wie ik was, wat ik lekker vond, wat ik leuk vond etc.
De bevrijding toen ik een appartement kreeg, waar de douchedeur open kon blijven staan, dat ik niet gestoord werd op de wc of onder de douche, dat ik eten kon koken en orgel spelen zonder steeds aan mijn borsten gepakt te worden, dat ik een boek mocht lezen etc.
Toch overvallen de twijfels me soms nog, meestal door reacties van anderen, en dat na 21 jaar (scheiding).
Gelukkig kan ik mezelf weer herpakken.
Ik heb veel steun aan al jullie reacties! Dank je wel en heel veel sterkte voor iedereen!
Liefs! Merel (72)
Vametta,
Dank je wel voor je prachtige reactie! Dat wat je zegt over “in het licht blijven” dat is een hele mooie!
Take care,
SummerMoon
Ik ben blij met elke mail die ik krijg. Heb de boeken van Iris Koops naast me liggen en herken zoveel. Zo jammer dat het bijna mijn hele leven “gekost” heeft.
Was 17 toen we een relatie begonnen, 5 jaar samenwonen vanaf mijn 20ste en 28 jaar getrouwd. Nu 12 jaar gescheiden (ben inmiddels 64). Maar ook die 12 jaar geprobeerd “leuk samen” dingen te doen met de kinderen e.d. Maar dat hou je in je eentje niet meer vol. Rouwen duurde ook erg lang en ik ben er nog niet. Maar ik weet eindelijk wat het was / is. Denk dat ik het nog wel het moeilijkst vind dat je het niet goed kunt uitleggen en weinig mensen het snappen… “Was toch zo’n leuke vent”. En met de kinderen erover praten gaat niet of nauwelijks. Willen niet kiezen. Dat hoeven ze ook niet maar erkennen wat mij gebeurde zou zo fijn zijn…
Margaret,
Dat je het niet aan anderen kunt uitleggen. Dat ken ik inderdaad ook.
Want dit aan een ander duidelijk maken, dat is zo moeilijk.
Vooral het ongeloof in de ogen bij de ander als je wat vertelt. Als ik dat zie dan haak ik af en stop ik met verder uitleggen.
Ik ben erg handig in veranderen van gespreksonderwerp dankzij het leven met een (stille) narcist…
Ik leer ook dat we mogen stoppen met het overtuigen, het uitleggen aan die ander. Het gaat erom dat wij beseffen dat het niet aan ons ligt en dat wij nu onze eigen weg in vrijheid kunnen zoeken en vinden.
En dat doen we hier samen!
Take care,
SummerMoon
Dit is zo herkenbaar, Margaret.
Je wilt je verhaal delen, maar heb ook coulance met de ander, zij weten immers niet dat verborgen narcisme bestaat en hoe dat werkt in een relatie.
Ook ik loop hier nog steeds tegen aan, inmiddels 21 jaar gescheiden na huwelijk van 29 jaar.
Het is al heel wat dat WIJ weten dat het een naam heeft, dat helpt enorm en ook dat er meer mensen, mannen en vrouwen, zijn die dit hebben meegemaakt of meemaken.
Laten wij voor hen een steun zijn. Gelukkig komt er door Iris en Taco (veel dank hiervoor) meer bekendheid over verborgen narcisme.
Want ja alles gebeurt in het verborgene, stiekem.
Voor de buitenwereld was/is hij of zij een leuke man of vrouw.
Wij zijn van slachtoffer, ervaringsdeskundigen geworden en dat pikken mensen niet, ze zien ons toch liever als slachtoffer, we zijn te sterk geworden, terwijl we ons van binnen vaak nog zwak voelen en het wel van de daken willen schreeuwen: KIJK dan wat er gebeurd is, wat er nog steeds gebeurd.
Kinderen willen niet kiezen, helaas speelt in mijn situatie ook (groot)ouderverstoting, ik heb ze nu al 8 jaar niet gezien of gesproken doordat seksueel misbruik aan het licht kwam, raar genoeg steunen zij hierin hun vader en jongste zus. De doofpot moet gesloten blijven. Mijn jongste dochter zei 8 jaar geleden “Wat er in het verleden tussen jullie (ouders) gebeurd is, was toen.” Nu gaan we op onze manier verder. Helaas zonder hun moeder en oma. Dank voor je schrijven en voor het luisteren/lezen van mijn verhaal.
Het is zo goed om te kunnen en mogen delen en begrepen te worden.
Liefs voor iedereen!
Merel (72 jaar)
Zoals na het meemaken van een oorlog is er vreugde na de bevrijding, maar het herdenken zal altijd pijn blijven doen.
Oh Summermoon, dit is zó herkenbaar…
Het is lastig de geïnternaliseerde stemmen van de narcisten uit je levensloop in je hoofd het zwijgen op te leggen. En als er dan momenten ontstaan van stilte, is het gevoel van stuurloosheid bijna angstaanjagend: welke kant op? Geen idee. Nooit geoefend in naar mezelf te luisteren.
Recentelijk een voorval in de familie, waarbij ik een fout heb gemaakt: ik heb iets weggegooid dat me was uitgeleend. Niets onoverkomelijks, eigenlijk, ik heb vrijwel meteen aangeboden het te vervangen. Maar dat maakte al niet meer uit: de andere betrokkene wil voorlopig (weken tot maanden) niet met me praten en ook het niet uitpraten. De standaardoplossing in de familie is: als schuldige over de vloer kruipen en om genade smeken. Mijn eerste reactie was dus ook zo, tot ik besefte: fouten zijn menselijk en ik ben mens. Een silent treatment is geen gelijkwaardige oplossing. En mijn waardigheid zou nooit onderwerp van discussie moeten zijn, ook als ik slechte eigenschappen heb.
Dan moet je in de veertig zijn om daar achter te komen…
Prachtig verhaal en hopelijk dat we ook eens van de vrijheid kunnen en mogen genieten. Het is jou gegund Summermoon!
Het is eigenlijk te gek voor woorden jouw verhaal, maar zo herkenbaar.
Vanwege omstandigheden kan ik nog niet helemaal breken met “mijn” narcist. Emotioneel en fysiek al een hele poos gelukkig.
Ik merk aan mijzelf dat ik enorm hecht aan mijn eigen spulletjes, dingetjes, prulletjes, muziek. En dan voel ik mij schuldig omdat ik niet materialistisch wil zijn. Zo gek.
Het zit vooral in het punt dat die narcistische ander constant de focus op je heeft. Ik kan er zelf nog steeds slecht tegen, ook al bedoelen mensen het goed, dat iemand te veel naar mij kijkt, voor mij invult, dingen voor mij doet, zaken regelt enz. Het benauwt me. Daar heb ik nog een weg in te gaan. Ondertussen draai ik fijn mijn eigen favoriete nummers, eet wat ik wil, haal mijn favoriete spulletjes in de kringloop. Wat een rijkdom. Ik kan het, ik ben het, maar blijf bang. Boeken van Iris heb ik, nog niet helemaal doorheen. Superfijn dat dit weblog bestaat. Sorry voor mijn warrige relaas. Liefs, Anselma
Wow hoe pijnlijk herkenbaar. Ik ben er alleen uit geraakt. Ik dacht dat ik ook alleen was in zo’n situatie en vooral dat het wel aan mij zou liggen. T is nu 12 jaar geleden dat ik vertrokken ben en zo’n 3 jaar dat ik echt vrij ben. Ik GENIET van doodsimpele dingen, GENIET van het alleen dingen kunnen doen hoe ik er wil waar ik me goed bij voel. Weinigen snappen dit.
Zoveel herkenning, mijn keel knijpt nog steeds dicht bij het gevoel wat het mij geeft.
Ja, er zijn soms van die momentjes dat ik ineens weer die vrijheid voel en dat na bijna 10 jaar vrijheid. De kooi staat open en ik voel mij vleugellam, bizar gewoon…
Beste Summermoon,
Je omschrijft zo goed hoe vrij je jezelf kunt voelen. Hoe intens gelukkig je kunt zijn met “kleine” dingen die voor ons “groots” voelen. Ik heb staan dansen van geluk toen ik m’n eigen bankpas ontving, met MIJN naam erop. Of boodschappen doen zonder uitgescholden te worden. Een boek lezen… elke dag is een feestje en dat vier ik 6 jaar na de echtscheiding nog: een feestje omdat ik mezelf mag en kan zijn. Geniet ervan Summermoon, je hebt het dubbel en dwars verdiend.
Heerlijk gevoel, ik ervaar het ook steeds meer. Eindelijk jezelf zijn, eigen keuzes maken en dingen doen waar jij gelukkig van wordt. Ik heb heel lang, soms nog de extreem negatieve stem van mijn narcistische vader als interne stem gehad. Die man heeft, zelfs nu het contact verbroken is zo lang mijn leven en gedrag bepaald. Maar nu niet meer, nu is het mijn beurt.
herkenbaar. Zo vastzitten en vrijheid pakken gaat niet van de 1 op de andere dag. Sterker, ik ben nu een jaar verder en had een enorme dip tijdens de Pinksterdagen. Mijn ex is toen geweest met onze zoon. Toen hij weer was vertrokken besefte ik wat hij met mij deed en dat het niet ok was! Dankzij deze ervaring, weet ik dat ik mijn eigen koers ga volgen en hij geen grip meer heeft op mijn denken en handelen.
En soms, voel ik nog steeds verwarring. De onzekerheid bij iedere stap die ik neem, maar toch maakt iedere stap sterker dan ooit. Ik heb huis en haard verlaten en heb een nieuw veilig nestje. Een nieuwe baan. Mijn kinderen komen ooit wel weer naar me toe. Ze zullen een andere moeder terugzien. Zelfstandig, stralend en genietend van het leven.
Op 21 november 2021 reageerde ik op het laatste bericht. Inmiddels zijn er reacties bijgekomen en daar reageer ik graag op.
Het is ongelofelijk wat het delen van je verhaal met de ander kan doen. Herkenning en erkenning dat is waar het hier om draait. En ook dat we het na de scheiding nog steeds moeilijk hebben. Maar ook dat het verbeterd en dat we onze vrijheid blijven vieren.
En als we het moeilijk hebben, vinden we elkaar hier. Of op de Facebook pagina van Het Verdwenen Zelf. Daar is ook een community van duizenden mensen! Nooit had ik een Facebook. Nu speciaal aangemaakt om te kunnen reageren op Het Verdwenen Zelf. En het voelt fijn om daar ook dingen met elkaar te kunnen delen.
Take care,
SummerMoon