Dit is een gastcolumn van Yvonne
‘’Waar blijkt dan uit dat je vader narcistisch is’’? Die vraag krijg ik wel eens als ik over mijn jeugd praat. Ik weet het zeker, hij heeft zelfs psychopathische trekken, maar vind het ontzettend lastig om uit te leggen.
Leg maar eens uit wat er gebeurt als ik contact heb met mijn vader. Ik blokkeer volledig, voel niets meer, kan niet meer voelen wat ik wil en kan, wie ik ben. Ik krijg allerlei lichamelijke klachten. Ik overleef, maar besta niet, de goede dingen lijken heel ver weg, ik sta overal buiten, ik zie geen toekomst meer. Dan lijkt het mij beter om dood te zijn. Kan narcisme dodelijk zijn…?
Ik ben opgegroeid in deze sfeer en moest zien te overleven. Mijn moeder kon voor mij geen moeder zijn, zij was geblokkeerd zonder te weten waarom en dat is ook altijd zo gebleven. Ze accepteerde zonder protest dat mijn vader zomaar een vrouw met vier kinderen in huis nam. Mijn vader bracht het zo dat het heel aannemelijk was, normaal, een goede daad zelfs. Die vrouw had een vreselijk huwelijk, haar man misbruikte haar en de kinderen, hij moest haar helpen. Op zijn manier, want mijn zus had mijn vader enkele weken later al bij die vrouw in het logeerbed op zolder gezien.
Ik was naïef, ik ontkende het. Ik dacht: ‘zou hij een relatie met die vrouw hebben?’ Hij vertelde dat hij haar wel eens warm hield in bed, omdat ze het vaak zo koud had. Maar vervolgens dacht ik: ‘natuurlijk niet, niet zo negatief over hem denken, hij helpt haar, hij weet toch wat hij doet’. Mijn vader had echter een seksobsessie. Soms keek hij zo naar me dat ik bang werd dat hij eigenlijk ook wel aan mij wilde zitten. Maar weer dacht ik: ‘je denkt veel te negatief over je vader.’ Later hoorde ik van mijn zus dat zij dat gevoel ook had bij hem.
Gelukkig is er niks gebeurd, maar ik ervoer wel een onveilige, broeierige sfeer waardoor ik verstrakte en hyperalert was. Jaren later hoorde ik van mijn moeder dat ze jarenlang seksueel misbruikt is in haar huwelijk met mijn vader, verkracht zelfs. Daardoor had ze bij mijn vader altijd het gevoel geen grenzen te mogen hebben, niet te mogen ‘zijn’, zei ze. Dat kon er ook nog wel bij. En dit is nog maar het topje van de ijsberg… Mijn vader vindt dat hij niks verkeerd heeft gedaan en juist heel voorzichtig met mijn moeder is omgegaan, maar dat ‘zij nooit wat wilde’. Daarom ‘ging hij maar in een ander restaurant koken’. En zoals hij het brengt, ga je het nog bijna geloven ook. Hoe krijgt hij het voor elkaar. Schreeuwen en schelden deed hij nooit, maar praten kon hij als de beste.
Het was trouwens ook heel normaal dat mijn vader veel bij die vrouw en haar kinderen over de vloer kwam toen ze ergens anders gingen wonen. Hij vond dat hij daar een opvoedrol had. En nog andere rollen blijkbaar. Hij had hele gesprekken met die vrouw en hij zette mijn moeder steeds meer onder druk om te worden zoals hij het in zijn hoofd had. Sowieso ging het om meer seks. Waarbij hij zijn relatie met die vrouw als voorbeeld stelde. Mijn moeder werd steeds banger en is uiteindelijk gevlucht. Op een dag was ze weg zonder afscheid te hebben genomen. Ze dacht echt dat wij beter af waren bij onze vader en zonder haar. Het tegendeel was waar. Ik was 17, mijn zus 15 en mijn broer 13. Waarschijnlijk kreeg mijn broer door de stress ernstige diabetes. Hij is op het nippertje acuut in het ziekenhuis opgenomen. Toen was voor mij de maat vol, voor het eerst realiseerde ik mij dat we totaal niet veilig waren bij mijn vader en ben ik van huis weggelopen met mijn zus. We zijn allemaal in pleeggezinnen terecht gekomen. Mijn broer heeft jarenlang ontzettend met zijn jeugd geworsteld, maar hij heeft het niet overleefd. In april 2020 heeft hij een eind aan zijn leven gemaakt. Mijn moeder is datzelfde jaar in september overleden aan botkanker. Dat had ze al een aantal jaren, maar het werd in korte tijd opvallend ernstig. Mijn vader vindt dat wij hem in de steek gelaten hebben en dat hij daardoor ernstig getraumatiseerd is. En wij hebben onze broer ook nog eens in de steek gelaten, vindt hij.
In elke fase van mijn leven heb ik ervaren dat mijn vader een bijzonder slechte invloed op mij had: toen ik nog thuis woonde, toen ik op mijzelf woonde, in het begin van mijn huwelijk en toen ik kinderen kreeg. Telkens weer heb ik, tegen beter weten in, geprobeerd het contact met mijn vader te verbeteren en heb ontdekt dat dit totaal onmogelijk is. Totdat ik er een keer zo ernstig aan onderdoor dreigde te gaan, dat ik bedacht hoe ik mijzelf het beste van het leven kon beroven. Ik ben ‘gered’ omdat een therapeut, zelf ook ervaringsdeskundige, mij uitlegde dat het om narcisme ging, met psychopathische trekken zelfs. Er ging een wereld voor me open. Hij zei tegen mij: ‘Je kunt twee dingen doen; je vader proberen te begrijpen en gek worden, dat gebeurt nu al. Of je kunt afstand nemen en je grenzen bewaken’. Dat heb ik direct ter harte genomen. Ik heb het contact voor een hele tijd verbroken en toen kon ik herstellen.
Ik heb daarna toch nog een paar pogingen tot contact ondernomen, maar steeds gaat het dan volledig mis met mij en verbreek ik het contact weer. Ik ben naïef, ik kan mij niet voorstellen dat je zo kunt zijn zoals hij is. Mijn vader vindt daarom dat ik gek ben en dat hij juist wel heel erg zijn best doet om onze relatie te verbeteren. Het is zijn waarheid tegenover de mijne. Die overtuiging zal ik bij hem nooit kunnen veranderen en dat blijft verdriet en frustratie geven. Ik moet aan mijzelf denken, maar ik voel mijzelf daar nog schuldig over ook. Ik hoop dat ik mijn identiteit zo kan ontwikkelen dat ik het niet meer zo moeilijk vind om te geloven in mijn waarde. Dat ik mij niet meer zo geblokkeerd voel en mijn kwetsbaarheid durf te laten zien. Pas dan zal ik kunnen zeggen dat ik mijn verleden te boven ben…
O.M.G.
Wat een verhaal en drama.
Blijf geloven in jezelf en volg op wat je therapie je gezegd heeft. Zet je schuldgevoel écht aan de kant.
Ook ik heb vergelijkbare klachten over gehouden… ben 66 jaar.
Jij telt.. jij verdient een goed leven… JIJ!
Beste Sjanni, wat een spontane en hartverwarmend reactie. Dat doet mij goed en helpt mij weer verder. Jij ook heel veel sterkte 🤗!
Hallo Yvonne,
Wat een heftig verhaal waarin ik ook mijn leven gespiegeld zie, maar dan met een narcistische moeder, vader was al overleden toen ik 11 was. Overgeleverd aan haar en haar grillen en leugens en altijd me voegend in hoop op liefde en verbetering!
Heel veel sterkte!
Ik voeg me bij Sjanni’s reactie.
Liefs!
Merel (72)
Ook heftig! Het is raar om te zeggen ‘fijn’ dat je dit deelt, het is al erg genoeg dat we ons herkennen in die ellende. Maar toch helpt het mij wel om me minder alleen en anders te voelen. Ik hoop dat dat voor jou ook zo is. Jij ook veel sterkte 🤗!
Ja, het is fijn om te delen en verstaan /gezien te worden.
Ik ben erg blij met Het Verdwenen Zelf, zoveel herkenning, eindelijk heeft het een naam; narcisme, en word ik begrepen.
Dank voor je reactie!
Liefs!
Merel ( 72)
“Ik blokkeer volledig, voel niets meer, kan niet meer voelen wat ik wil en kan, wie ik ben. Ik krijg allerlei lichamelijke klachten. Ik overleef, maar besta niet, de goede dingen lijken heel ver weg, ik sta overal buiten, ik zie geen toekomst meer.”
Exact hetzelfde heb ik met mijn moeder! (‘had’ eigenlijk, want ik zie haar al jaren niet meer). Ik was me hier nooit van bewust, maar het is een soort koorddansen. En het heeft als reden dat ik blijkbaar nog steeds moeite heb/niet wil/durf te voelen wie zij is en hoe ze kan doen als ik gewoon mezelf zou zijn. Ik weet zeker dat ik dat vroeger als kind sowieso niet aan had gekund. Ik denk ook dat ik nog heel veel emoties en herinneringen onderdruk mbt haar omdat het veel erger is hoe ze heeft gedaan dan het op het eerste gezicht lijkt. Zo hou ik toch nog een beetje een positief beeld van haar, terwijl de realiteit is dat ik mijn hele familie uit mijn leven heb verbannen, omdat ik er niet meer tegen kan. Dat mijn moeder echt geen empathie heeft, dat er echt niks was naar mij toe, vind ik nog altijd moeilijk om te erkennen.
Sterkte! Het is een neverending story, maar je wordt je wel van steeds meer bewust en daardoor sterker.
Hallo Simone,
Dat bevriezen in haar nabijheid, ken ik ook.
Voordat zij kwam, buikpijn.
Als ze weg was, ongeloof, boosheid, slapeloze nachten en mezelf alsmaar afvragen wat doe IK verkeerd?
Mijn broers willen niets meer met mij te maken hebben, ze hebben mij verbannen. Mijn moeder is overleden in 2000.
Het lijkt een neverending story, maar wij worden sterker en nu met alle onthullingen van the Voive, komt er meer bekendheid over grensoverschrijdend gedrag, want dat is wat narcisten ook doen.
Hou vol, veel sterkte!
Liefs!
Merel ( 72)
Hallo Merel, hier hetzelfde… Eigenlijk ben ik eerst door haar, haar nieuwe vriend en mijn broers verbannen. Er is heel veel gebeurd in mijn leven de afgelopen jaren en ze hebben me er alleen mee laten dealen. Vanzelfsprekend ligt dat dan natuurlijk alleen aan mezelf, volgens hen, zoals ik mijn hele leven al te horen heb gekregen. ‘Als je nu eens niet zo moeilijk deed…'(lees: ‘Als je nu eerst eens stopt met aandacht voor jezelf vragen (zelfs als er iets verschrikkelijks is gebeurd in je leven) en je eerst en alleen gewoon weer op ons richt, op wat WIJ nodig hebben van JOU… dan… ja dán… DÁN… ehhhhhhh… zullen we sowieso ook niets doen voor jou, maar het verschil is dan wel dat ons comfortabele evenwicht weer is hersteld en dat is het enige dat ons eigenlijk interesseert, snap je? Jij wilt toch ook dat wij gelukkig zijn en je maakt ons heel zenuwachtig en ongelukkig met jouw emotionele beroep op ons, dat snap je toch wel? En als wij ons weer senang voelen, dan is jouw probleem en eender welk probleem dan eigenlijk ook, toch gewoon weer opgelost?’ Je voelde echt de irritatie toenemen, naarmate het logischer werd en de druk vanuit vrienden en familie groter werd dat ze iets liefdevols naar mij toe zouden doen, gezien mijn omstandigheden, want mij steunen betekende voor hen, zo begreep ik later, nu eenmaal een immense en ontoelaatbare imagoschade. Dit mechanisme is voor normale gezinnen niet te begrijpen, maar dit is nu eenmaal de realiteit in een gezin met narcisten.
De grens is daarmee toen echter wel bereikt bij mij, trok het niet meer, dat soort beschuldigingen als je sowieso al gevloerd bent door de situatie waar je je in bevindt. De uitspraak dat narcisten extra hard toeslaan als jij op je kwetsbaarst bent, heb ik in ieder geval persoonlijk ervaren. Dat is niet zomaar een opmerking, dat doen ze ECHT. Ik heb toen definitief met ze gebroken. Pluspunt is dat ik op enig moment wel veel steun kreeg uit de rest van de familie, omdat het rare gedrag nu ook hen op ging vallen. Alleen snappen de meesten niet dat je het dan op een gegeven moment niet weer ‘goed wil maken’. Want het is toch je moeder he? Arggghhh.
Ook dat herken ik. Ergens weet ik dat het echt erg was. Maar omdat ik er zelf daardoor eigenlijk niet echt toe deed, vind ik het moeilijk om mijzelf echt serieus te nemen. Ik heb ook regelmatig de neiging te denken dat het wel meeviel, ik zwaar overdrijf en dat als ik me anders zou opstellen, het vast beter zou gaan tussen mijn vader en mij. Maar ik weet dat dat de omgekeerde wereld is en ook niet de realiteit. Het blijft inderdaad moeilijk te verteren en te verdragen dat ik geen band heb met mijn vader en ik geen erkenning belangstelling, empathie en warmte hoef te verwachten.
Neverending story… voor mijn gevoel kan ik het ook niet goed afronden. Ik moet mijzelf beschermen en mijn eigen plan trekken zonder mijn vader om het mijzelf goed of in ieder geval beter te laten gaan . En dan zijn er nog genoeg issues over om aan te werken om dit te boven te komen.
Het is heel lastig Yvonne.
Mijn familie heb ik uit mijn leven gebannen, dat was wel de juiste stap, maar dat is geen garantie op een verder probleemloos leven…
Het trauma komt ook weer terug in contact met andere mensen, die iets triggeren. De pijn en de angst daarvoor zit echt zo diep.
Ik worstel er momenteel ook weer mee.
Natuurlijk word je wel steeds sterker, maar ben nog steeds mega gevoelig voor bepaalde triggers..
Beste Yvonne,
Je verhaal is heel herkenbaar voor me. Het is ingewikkeld om er van los te komen, als dat ooit helemaal kan. Mijn vader is altijd in meerdere opzichten grensoverschrijdend geweest, hij dwong anderen in zijn realiteit en kon enorme woede-uitbarstingen met veel verbaal en fysiek geweld hebben. Hij vernederde mensen tot op het bot en maakte andere mensen verbaal af. Voor een deel is jouw verhaal vergelijkbaar met mijn verhaal. Ik heb afgeleerd om teveel tegenspraak te geven want hij nam wraak. Ik heb er redelijk mee kunnen dealen door het contact tot het minimum te beperken maar hij bleef op andere manieren zijn realiteit opdringen. Ook daar had ik een soort omgangsvorm voor ontwikkeld maar het kostte me veel energie. Er kwam op verschillende manieren iemand in mijn ruimte en hij nam mijn ruimte over. Daardoor ontstaat volgens mij het gevoel dat jij zo treffend beschrijft.
Ik probeer het te accepteren en me te richten op de inzichten die het me gegeven heeft en daar een positieve draai aan te geven. Dat gaat eigenlijk steeds beter. Om er zo goed mogelijk mee om te gaan heb ik me verdiept in NPS (o.m. door de boeken van Iris die mij houvast en inzicht geven) en me vooral gericht op mijn eigen leven. Met mensen die positief, empathisch en liefdevol in het leven staan. Het heeft mij ook geholpen er veel over te praten. Sommige mensen kunnen dit niet bevatten waardoor je op onbegrip stuit. Ik heb me gericht op mensen die het door eigen ervaringen snappen, of zich kunnen inleven in een dergelijke situatie (zijn er genoeg) en mensen die door hun professie inzicht hebben gekregen in het gedrag en de wisselwerking.
Lange tijd heb ik geleefd met zoveel mogelijk afstand tot mijn vader, wat goed was (al leefde ik altijd met een soort dreiging). Mijn vader is twee jaar geleden overleden en sindsdien ervaar ik echt rust en opluchting. Ik hoef niet meer op mijn hoede te zijn of over mijn schouder te kijken. Wat me daarin geholpen heeft is de keiharde waarheid dat een narcist niet verandert op zijn/haar sterfbed (mijn vader in ieder geval niet). Ik ben een paar keer op bezoek gegaan in de laatste maanden van zijn leven. Het was ontluisterend. Ik zag een naargeestige man, negatief en dwingend. Kwaadaardig eigenlijk. Er was geen enkel reflectievermogen en geen terugblik op zijn gedrag in relatie tot anderen. Het ging nog steeds alleen maar over zijn realiteit. Empathisch vermogen was ook niet ‘opeens’ aanwezig. Eerder kon hij nog met bepaalde omgangsvormen en fatsoen (en voor anderen met charisma) spreken, deze laag was op zijn sterfbed verdwenen. Ik kon me net als jij ook nooit echt helemaal voorstellen dat iemand echt zo kan zijn. Lang heb ik gezocht naar iets van wisselwerking, empathie, interesse, iets menselijks eigenlijk. Op zijn sterfbed vielen de kwartjes. Het was zwaar ontluisterend maar de harde werkelijkheid maakte dat ik het beter kon accepteren.
Ik wens je veel sterkte, kies voor jouw ruimte met grenzen en vooral relaties met anderen die gebaseerd zijn op empathie, belangstelling en wederkerigheid.
‘Fijn’ om herkenning te vinden. Ik heb het ook als mijn vader langs komt dat ik zenuwachtig wordt, heel onrustig, hoofdpijn en als hij weg is, heb ik de hele middag rust nodig. Het neemt zo veel. Het rare vind ik dat omdat het mijn vader is, ik niet kan zeggen, ik wil geen contact meer. En dat ik pas rond mijn 38ste erachter kwam dat hij een narcist is! 38! Anderen zien hem niet zo, typisch voor een narcist. Hij heeft altijd gelijk en je hoeft er niet tegen in te gaan, dan wordt hij zwaar geïrriteerd en boos. Iemand die hij als minder ziet, klieren, treiteren. Zo ook bij een ex werknemer..
En ook het gevoel van: hoe kun je zo zijn. Het is moeilijk los te laten. Je komt het overal tegen. In je doen en laten, nog altijd heb ik er last van en emoties juist te uiten.. altijd komt die … er bij kijken. En een confrontatie is niet mogelijk, want hij zal het toch nooit inzien. En al die jaren dacht ik dat het aan mij lag, dat ik hulp nodig had. Ik gaf altijd wel aan dat ik een erg overheersende vader had. Maar nooit iemand die zei: het kon wel eens een narcist zijn. Totdat vrienden eens tegen mijn moeder zeiden: het is een narcist. We konden er beiden niet van slapen, zo’n impact dat het had. Mijn ouders waren toen al gescheiden. Hij blijkt een persoonlijkheidsstoornis te hebben. Vertel ze dat maar eens…! Eigenlijk best ziekelijk en sneu.