‘Na het trauma krijg je vaak ook nog te maken met veel oordelen. Dat is dubbel belastend’, zegt Lara in de uitzending van de Balie woensdagavond, waar herstellen van trauma na huiselijk geweld centraal stond. Een uitzending die zeer de moeite waard is (zie onderin de link om hem terug te kijken). Lara van Gaalen is kunstenaar en initiatiefnemer van deze bijzondere avond.
Herstellen kan pas als er veiligheid is. De sprekers verkennen samen de weg tot het moment dat een slachtoffer zich uit de destructieve relatie kan onttrekken. Die weg zit al vol hobbels en valkuilen. Expert en trainer huiselijk geweld Kirsten Regtop vertelt dat veel slachtoffers van huiselijk geweld veel schuld en schaamte voelen en daardoor er alles aan doen om juist niet naar buiten te brengen dat er geweld speelt.
In onze maatschappij zijn er veel oordelen over slachtoffers en dat houdt hen tegen om hulp te zoeken. Kirsten omschrijft het kernachtig en aangrijpend: ‘Als slachtoffer wordt je vaak verantwoordelijk gehouden voor het geweld’. De andere reden die slachtoffers tegen houdt om hulp te vragen en te ontsnappen is dat de pleger vaak gedreigd heeft. En die dreigementen worden soms ook uitgevoerd.
Tako licht toe hoe de vraag ‘waarom ga je niet gewoon weg’ te achteloos en simplistisch is. Wegkomen uit een destructieve relatie vereist een goede voorbereiding, hulp en een plan. Hij verwijst naar mijn tweede boek, waarin ik niet voor niets een heel hoofdstuk heb opgenomen over hoe een slachtoffer zich aan een destructieve relatie kan onttrekken.
Kristel Melissa Elstak vertelt op aangrijpende wijze over de destructieve relatie die zij jaren geleden had met een narcistische man. Al gauw kwam ze klem te zitten in een keten van geweld. Zij leest voor uit haar dagboek uit die tijd en neemt de toehoorders mee in haar angst en verwarring, wanneer ‘het monster in hem loskwam’. Haar ex paste emotioneel en psychisch geweld toe, en soms ook fysiek. Vanuit deze angstaanjagende agressie kon hij omslaan en haar huilend om excuses vragen en verwijzen naar zijn vreselijke jeugd. ‘Ik slikte mijn tranen weg en troostte hem’.
Na deze heftige escalaties volgde er een paar dagen rust, waarin haar partner lief was en bijvoorbeeld haar lievelingsmaaltijd kookte. ‘Hij wist hoe hij mij moest raken, maar ook hoe hij mij blij moest maken’. Dit horen wij van veel ervaringsdeskundigen. Juist deze wisselende episodes binden een slachtoffer nog eens extra in een dergelijke relatie.
Naast een verdieping in hoe slachtoffers in een dergelijke relatie gezogen worden, wordt er tijdens de uitzending ook ingegaan hoe je je hier van los kunt maken en hoe essentieel het is om ten minste van een paar mensen hier hulp bij te krijgen. Veel slachtoffers hebben een buitenstaander nodig die hen überhaupt laat zien dat ze mishandeld worden. Door de mist waar je ingetrokken wordt is dit voor velen niet meer vast te stellen. Bovendien, zo zegt lichaamsgerichte therapeute Marloes van Houten: ‘Degene die je liefde geeft valt je aan, dat is heel verwarrend en beschadigend’.
In de getuigenis van Kristel komt op aangrijpende wijze naar voren dat ze mede lang in de relatie bleef omdat ze ook met haar vriend te doen had en hem wilde helpen. Dit is een valkuil die veel slachtoffers kennen en deze heeft ermee te maken dat door de pleger empathie wordt opgewekt. Door verwijzingen naar een moeilijke jeugd, woorden als ‘ik kan niet zonder je’, dreigementen met zelfmoord en andere voorbeelden van emotionele chantage wordt van slachtoffers geëist dat ze de pleger eigenlijk als slachtoffer gaan zien, en dus uit loyaliteit bij hem of haar blijven. Tako legt helder uit dat mooie menselijke waarden als empathie, steun en loyaliteit door een pleger worden opgeroepen en misbruikt, en hoe kwalijk dat is.
In de uitzending valt nog veel meer te zien en beluisteren en ik raad je dan ook van harte aan om dit te doen. Er wordt ook uitvoerig stil gestaan bij hoe je kan herstellen, welke mogelijkheden er zijn qua therapie en wat je zelf kan doen. Hier kun je de uitzending terugkijken!
9 reacties op “Herstellen kan pas als er veiligheid is”
Dank je wel voor deze kijktip!
Wat een mooie bespreking van de avond! Ik werd persoonlijk erg geraakt door de analyse van Tako ‘dat mooie menselijke waarden als empathie, steun en loyaliteit door een pleger worden opgeroepen en misbruikt’. Na al die jaren helpen dit soort inzichten mij nog steeds, of zelfs opnieuw. Want soms vergeet ik (gelukkig) dat bepaalde dynamieken er waren en dan is het helpend om er toch weer aan herinnerd te worden. Ik heb zelf erg veel gehad aan het eerste boek van Iris en ben benieuwd naar het tweede deel! Ik hoop dat steeds meer mensen jullie weten te vinden, want voor alle stappen van het herstelproces zijn jullie ontzettend waardevol!
Dank Lara, voor je mooie woorden en ook voor de uitnodiging! Het was een fijne avond waarin we allemaal vanuit onze eigen expertise wat in konden brengen. Jouw beelden van slachtoffers, ervaringsdeskundigen vormden een mooie achtergrond hierbij.
Hoi Lara,
Bedankt voor je hartelijke woorden! Heel belangrijk dat jij het initiatief tot deze avond nam en ook jouw eigen bijdrage eraan. Fijn dat je veel aan mijn eerste boek hebt gehad. Over mijn tweede hebben we al contact gehad en ik weet ook zeker dat dit boek veel voor je kan betekenen.
Hartelijke groet,
Iris
Ik heb de uitzending gezien, wat ben ik blij dat er aandacht is voor deze onderwerpen. Wat dapper hoe de dames zich durven uitspreken en dat Tako van het Verdwenen Zelf een stem was voor de slachtoffers van psychisch geweld. Het valt me op dat het praten of seksueel of fysiek geweld wel meer gebeurd maar dat het patroon van psychisch geweld door mensen, de media vaak nog niet wordt herkend, over het hoofd wordt gezien. Terwijl dat juist vaak vooraf gaat of samen gaat met andere vormen van geweld. Maar gelukkig stapje voor stapje steeds meer bewustwording op dit complexe onderwerp. En ik ben heel blij dat jullie je daar zo voor inzetten. Het is zo moeilijk om dit uitgelegd te krijgen, laat staan je eigen persoonlijke verhaal te doen als je zelf nog als kind van destructieve ouders nog je moet verhouden tot ze. Dus dankjulliewel!!!
Dank Julia. En inderdaad wordt het psychische en emotionele geweld vaak vergeten of niet begrepen. Het blijft zo nodig hier aandacht aan te geven.
Ik ga de aflevering bekijken en ik wil niet in die “put” gaan want dat kost mij zoveel energie en mensen om mij heen begrijpen het niet en hulp vanuit ggz gaat ook niet. Veilig omgeving heb ik soort van maar ook niet helemaal, keuzes maken lukt mij niet altijd omdat er wordt geadviseerd om te “voelen” ik voel verdriet pijn boosheid en ik wil graag herstellen en hieruit komen en mijzelf terug vinden, ik ben dankbaar dat ik hier terecht ben gekomen en dat mijn gevoelens en kijk op veel dingen klopte ik ben er nog niet maar ben wel aan het overwegen. Ik ben gelukkig niet alleen en het geeft mij moed en hoop dat je hier wel uit kan komen en jezelf terug kan vinden
Nee, hulp vanuit GGZ lukt bij mij ook niet. Ze stappen eroverheen en laten je niet praten (althans bij mij) over dat je mishandeld bent vanuit jouw psychische/emotionele mishandeling. Het werkt niet en het brengt je alleen maar op achteruitstand, traumagevoelens, niet gehoord, gestrest, extra uitgeput.
Er is veel meer nodig, signalering bij hulpverleners, GGZ, huisartsen, politie, rechters, advocaten, etc. Zodat het patroon wordt opgepakt en dat er steun voor het slachtoffer is (zo snel mogelijk), je staat nog veel te vaak alleen naast het feit dat je uitgeput bent, PTSS gecreëerd hebt.
Soms vind ik dit zelfs eng, ikzelf ben dan werkelijk slachtoffer van kindermishandeling en dat dit dan misbruikt wordt (dader) kan jouw ook in zwart daglicht brengen, ook juist het slachtoffer kan door de bedrading in je hoofd ‘zelfmoordgedachten’ creëren, dit vind ik dus een moeilijk lap tekst om te innen. Het gevoel dat dit juist ook weer narigheid kan brengen omdat jij juist wel echt het slachtoffer bent. Dit soort dingen pas ik altijd mee op omdat je mensen hiermee kan generaliseren aan de buitenstaanders visie, en dan alsnog bij de verkeerde komt. Misschien komt het ook omdat het door ‘mijn pleger’ is misbruikt, dat mijn kindermishandeling ook echt is misbruikt, mijn verdriet ook echt is misbruikt, de hulp ernaast ook echt is misbruikt. Dan kun je voorstellen dat al die emoties dan ook echt zijn, echte slachtoffers worden hiermee teniet gedaan door de pleger.