Dit is een gastcolumn van Summermoon
Vrijheid – al vaker schreef ik erover. Want vrijheid is iets wat ik niet kende omdat ik het niet gewend was. Als ik het al ooit voelde, wist ik niet wat het was en duurde het maar kort. Maar dat dat gevoel dagenlang kan aanhouden en dat dat goed is…. Dát ken ik niet…
Ik kan dat wel leren, ontdek ik. En dat gaat niet van de ene op de andere dag. Het is een proces. Een proces van vallen en opstaan. Van 3 stappen vooruit en 3 terug. En die grote stappen, mogen ook kleine stapjes zijn. En tussen die stappen mogen pauzes zitten. Dat mag. Dat bepaal ik tenslotte ook zelf. En dat gevoel van het echt zelf bepalen, dat is voor mij vrijheid. En die vrijheid kan ik nu steeds meer ervaren omdat ik gescheiden ben en die druk van mijn verborgen narcist niet meer hoef te voelen.
In een blog van een andere gastschrijfster heb ik al eens gelezen, dat piano spelen een probleem was. Want dat maakte misschien teveel herrie. En dat is me bijgebleven. Want ik merk steeds vaker dat een onderdeel van mijn vermogen om me aan te passen is, dat ik ook zachtjes doe. En dat ik onwillekeurig steeds denk: de buren zullen wel last hebben van de hond, van de tv, van mijn gebonk op de trap, als ik het toilet doortrek, als ik de autodeur dichtgooi….
Maar ik accepteer die geluiden wel van anderen. Dat leg ik dan voor mezelf uit als: dat hoort nu eenmaal bij het naast elkaar in een woonwijk leven. Dan hoor je af en toe gewoon iets van elkaar. En ik besef: nee, ik ben geen Tokkie als ik geluid maak. Ik ben geen aso als ik… en vul maar in… Ik ben mezelf en ik leef mijn leven en daar horen nu eenmaal die geluiden bij.
En ja, die buurman dat is gewoon een chagrijnige oude man, die nu eenmaal… Is dat wel zo? Want als er kinderen langslopen, zwaaien ze altijd naar die man. En gisteren kwam er een buurjongen bij die buurman uit de voordeur. Die was daar blijkbaar op bezoek geweest. En weer zwaaiden ze naar elkaar. Ben ik aan het invullen? Is het misschien geen nare buurman? En dan glimlach ik en denk aan die scene in de kerstfilm van Home Alone als Kevin ontdekt dat zijn buurman ook helemaal geen nare man is.
Nu geef ik mezelf ook meer ruimte. Het geeft niet als de hond in de tuin blaft als ze speelt, het geeft niet als ik de televisie op een bepaald volume heb staan, want daar hebben de buren geen last van. Sterker nog, ik heb de tv juist altijd zachter staan als een ander omdat ik gevoelig ben voor geluid (PTSS).
En dan voel ik opluchting. Ik voel weer dat gevoel dat ik inmiddels vrijheid noem. En weer besef ik hoe ontspannen ik in bed lig als ik ’s morgens wakker word. En dat ik stukken beter slaap. En dat het niet raar is als ik om 06:00 uur al buiten loop met de hond. En dat ik écht onafhankelijk ben en dat ik het echt zelf bepaal. ALTIJD!
En ineens valt het kwartje…vrijheid gaat in stapjes. En dat gevoel dat ik vrijheid noem, kan net zo lang duren als ik leef! In het begin ging ik 3 stappen vooruit, maar ook heel snel weer diezelfde 3 terug. Ik zat nog steeds in een kooi. En het deurtje stond wel open, maar af en toe wipte ik toch even terug in die veilige kooi. Dat is (vooral in de beginperiode) toch even fijn en bekend.
En ja, af en toe is er nog contact met mijn verborgen narcist. Dat valt sterk af te raden, lees ik overal. Dus voel ik me slecht omdat ik dat toch doe. En ik besef nu, dat ik dan op die momenten tóch weer even in die kooi zit. Dat voelde vertrouwd en was bekend. En dát te missen, dát verwarde ik met de rouw die bij het einde van de relatie hoort. Maar tegelijkertijd leer ik wat narcisme is en hoe ik dat kan herkennen.
En dat gebeurde ook tijdens die momenten dat er weer contact met hem was. En ik begon het verschil te voelen met mijn eigen vrijheid en “de vrijheid van de kooi”. Dat is geen vrijheid. En ja, ik moet echt (alweer) toegeven dat ik me beter voel als ik geen contact heb.
En zo komt er een proces op gang wat ik inmiddels een rijpingsproces noem. Mijn vrijheid 3 stappen vooruit en weer 3 terug? Nee, 3 stappen vooruit en nu nog maar 2 terug. Want er is een rijpingsproces aan de gang en ik groei en ik leer. Ik ga vooruit! En ik besef, dat ik niet in die deuropening hoef te blijven staan. De deur staat gewoon wagenwijd open! En ik besluit mijn vleugels uit te slaan en ik vlieg. Dít gevoel, dat was ik weer even kwijt! En buiten mijn kooi is dat gevoel van vrijheid weer terug! Ik heb een keuze. Ik vlieg!!
IK vlieg. En ja, dat mag IK zeggen, zonder dat ik meteen een egoïst ben of misschien wel narcistische kantjes heb. Want die gedachte, duikt meteen weer op als ik mijn vrijheid voel. En ik hoef mezelf die beperking niet meer op te leggen want dát is mijn kooi.
Maar die kooi is er helemaal niet meer. Dus dat open deurtje ook niet. Ik kan om me heen kijken en besef: ik ben vrij! En die vrijheid te voelen en het besef dat dat nooit meer hoeft te stoppen. En ik mag ook kleine stapjes zetten en mild zijn voor mezelf. Hoezo moet ik reuzenstappen zetten? Dat bepaal ik toch ook zelf? En dan bedenk ik: 3 stappen vooruit en nu nog maar 1 terug?
Jongens, het gaat me lukken! En ja, ook dat heb ik al vaker gezegd en weet je? Ik blijf dat zeggen! Want dit is mijn weg… Op naar stappen vooruit en helemaal nooit meer terug.
Ik herken het gevoel heel erg. Fijn om je verhaal te lezen. Ik had van de week ook weer de gedachte ‘ben ik dan teveel geweest? ben ik dan een kwetsbare narcist? ik heb alweer ‘sorry’ gezegd, moest ik dat wel doen en besefte me dat ik ‘sorry’ zei omdat ik het psychische mishandeling deelde en dat genegeerd was en daarvan had ik stress en ineens gebeld werd door 2 mensen en dat overweldigde mij en dus hing ik op, Het voor jezelf opkomen gaat ook met kleine stapjes, je bent zo gewend om mee te gaan, sorry te zeggen..
Lizet,
Ja vrijheid kan (in het begin) ook best angstig en veel zijn. Dan weet je even niet wat je ermee kunt en dreig ik ook terug te zakken in mijn oude (verdwenen) zelf. Maar inmiddels leer ik dat mijn zelf niet weg is, maar dat ik het contact ermee ben kwijtgeraakt. En door dan eventjes pas op de plaats te maken, kan ik weer die vrijheid voelen en ook de volgende stap zetten.
Dat gaat me steeds makkelijker af merk ik. Maar ook bij mij is het nog “werk in uitvoering”. Fijn dat je een reactie schreef, daar heb ik ook wat aan en zo kunnen we elkaar blijven helpen hier.
Take care,
SummerMoon
Mooi gezegd! Ik ervaar ook steeds meer vrijheid. Dat gevoel van vrijheid komt gek genoeg niet meteen maar moet groeien. En yes!! Steeds weer vooruit!! Succes!!
Monique,
Dank je wel voor je reactie. Alweer iemand die groeit in vrijheid. Geweldig!
Take care,
SummerMoon
Mooi en herkenbaar verwoord! Vrijheid ervaren en van mogen genieten is nieuw, maar machtig mooi!!
Marian,
Machtig mooi zeg je. Wat een feest hier, met al die mensen die genieten van hun (pas gevonden) vrijheid.
Take care,
SummerMoon
Drie stapjes vooruit en dan weer drie achteruit. Prima! Gefeliciteerd.
Ga je weer terug naar je kooi, je hok? Helemaal niet zo erg. Want je hebt er nu al een keer drie stappen uit gezet, dus de volgende keer is het een stuk minder eng om die drie stappen er buiten te zetten.
Geniet van je ‘vrije dagen’. Die ervaring, en je herinnering eraan als je weer in de kooi bent beland zullen je helpen bij ieder stapje nieuwe vrijheid dat je weer zult gaat nemen.
‘T is een lange weg, die begint bij de eerste stap. Succes!
Geen geluiden willen maken, want “herrie” terwijl het gewone leef-geluiden zijn, maar wel van de buren accepteren dat ik hun leef-geluiden hoor. Zo herkenbaar. Ook die gevoeligheid voor ‘harde” geluiden, de mensen om mij heen lachen als ik weer eens in elkaar krimp van een onverwacht geluid. Merk aan mezelf wel dat het schrikken van (harde) geluiden vaker voorkomt als ik stress heb, dan wanneer de stress weg is.
Helaas zit ik nog een aantal 4 jaren vast aan mijn verborgen narcist doordat ik kinderen met hem heb. Maar ook ik merk mijn vrijheid op, al is het alleen maar in de relatie die ik nu heb met een gezonde man, geen narcist, die mij begrijpt, mijn achtergrond begrijpt. En als ik dan weer contact met mijn narcist heb gehad, weer vreselijk op eieren heb gelopen, dan waardeer ik mijn vriend weer extra, dat ik volledig mezelf kan zijn. Mezelf terugvinden is een cha-cha-cha, 3 stappen vooruit, 1 of 2 stappen terug, maar uiteindelijk ga ik toch altijd wel vooruit
Sandra,
Wat leuk hoe je dat zegt: “Mezelf terugvinden is een cha-cha-cha, 3 stappen vooruit, 1 of 2 stappen terug…” Ik bedacht me dat we een dans maken naar de vrijheid!! Dan zijn die stappen terug ineens minder erg, zolang we vooruit blijven gaan, toch? Ik hoop wel dat die dans uitmond in een wandeling en vooruit blijven gaan.
Take care,
SummerMoon
Na 9 jaar kan ik zeggen, die vrijheid komt. Die moet je bevechten, maar mijn ervaring is wel, dat heel soms nog herinneringen boven komen en dat ik besef, dat wat ik heb opgegeven, heeft gemaakt wie ik ben. Maar er nu nog iets over zeggen is bijna onmogelijk. Die vrijheid is er niet.
Mooi en herkenbaar. Dank je wel voor je verhaal!
Dag Summermoon,
‘Mijn’ narcist en ik hebben elf jaar een zeer intense relatie gehad. We zijn nu elf jaar uit elkaar. Ook ik heb contact met hem gehouden, soms vaker, soms een paar jaar niet. Wel op zoek geweest naar een partner, maar ik vond het niet.
Een half jaar geleden heb ik weer contact gezocht. Mijn buurman overleed plotseling en ik bedacht me dat ik het vreselijk zou vinden zoiets over hem te horen zonder dat we nog contact hadden gehad.
We hebben opnieuw een relatie, een lat-relatie zoals we altijd hadden. We wonen zo’n 300 km uit elkaar en zien elkaar zo eens in de acht weken.
We zijn allebei veranderd. Ik voel me niet meer in een kooi als ik bij hem ben, zeg alles wat ik wil zeggen en laat me de mond niet meer snoeren. Hij is ook veranderd, milder geworden en hij heeft zijn alcoholgebruik onder controle. Toen we uit elkaar gingen, was hij zwaar alcoholist.
Ik heb het gevoel dat zijn narcisme aangewakkerd werd door zijn alcoholgebruik.
Voor ons werkt de relatie zoals we hem nu hebben, we zijn Einzelgängers, altijd al geweest ook.
Opvallend in onze relatie is, zo is het altijd geweest, dat wij echt twee verwante zielen zijn als het gaat om hoe je in het dagelijks leven staat. Maar we hebben ook grote verschillen. Die kunnen we nu van elkaar accepteren.
Het heeft me veel tijd gekost om te komen waar ik nu ben, maar het is heerlijk niet meer bang te hoeven zijn voor zijn oordeel, het idee dat ik altijd excuses moet maken, enzovoort.
Eline,
Wat fijn om je verhaal te lezen. Het ontroerd me enorm omdat ik er heel veel in herken. Vooral het stukje over “Einzelgängers” en ook “verwante zielen”. Want hoe tegenstrijdig die twee ook lijken, ik ben geloof ik ook aan het ontdekken, dat dát het is.
We mogen nu een Einzelgänger zijn en genieten van de momenten dat je toch die verwantschap voelt. Dat ben ik nu ook aan het leren. Ik voel me mijn pas ontdekte vrijheid in zijn nabijheid. Trek zeker mijn grens als het nodig is. Durf dat nu ook. En dit allemaal met wat ik leer bij de therapeuten uit het netwerk hier.
Ben ook blij als ik weer op een gegeven moment voel, dat het genoeg is geweest. Ik begrijp nu ook beter waarom en hoe dat voelt en wat ik dan kan doen.
De kinderen vragen wel eens of we weer bij elkaar komen (ze zijn allemaal volwassen), maar ik kan daar heel duidelijk over zijn: zeker niet. We leven ieder ons eigen leven en dat blijft ook zo.
Dank je wel voor je reactie.
Take care,
SummerMoon
Summermoon, ik zie je reactie nu pas. Fijn dat je je herkent in mijn verhaal. Ik twijfelde of ik het moest schrijven, omdat ik denk dat de meeste mensen geen contact meer willen.
Het is mooi dat je nu wel je grens kunt trekken. Het kost veel energie om zover te komen.
Wij hebben samen geen kinderen. Hij was mijn tweede lange relatie. Mijn kinderen en ik hebben een goed contact, hij heeft heel weinig contact met zijn kinderen, hij wil ook weinig contact met hen. Toch vinden alle kinderen het prima dat we weer bij elkaar zijn, al is het geen standaardrelatie.
Ik hoop dat je kinderen je steunen.
Fijn dat je wat aan de therapeuten hebt. Ik heb het grotendeels zelf gedaan, één jaar psychotherapie gehad, maar de therapeute wilde niet over narcisme praten. Ik heb er heel veel over gelezen. Dat doe ik nu niet meer, mijn leven zit nu in een rustig vaarwater.
Ik wens je veel geluk.
Eline
Soms ben ik mij ineens bewust van een gedachte waarvan ik nu weet dat deze gedachte niet van mij is, of ooit is geweest. Het was zijn gedachte, goed verankerd in mijn hoofd.
Nu, al 3 jaar verder, herken ik steeds vaker deze gedachten die niet van mij zijn.
Onlangs werd ik diep geraakt door iemand die mij dacht een compliment te geven. Ik was mij ineens bewust van mijn gedachte die daarop volgde “totdat je mij werkelijk kent”. Ik schrok van die negatieve gedachte over mijzelf en realiseerde plots dat deze gedachte helemaal niet van mij was. Het was wat hij altijd zei! Wat een vrijheid voelde ik toen door mij heen stromen! Ik was dat helemaal niet. Ik was en ben dat compliment helemaal waard, want dat is mijn oprechte, werkelijke ik!
Mooie momenten. Het blijft een proces, maar deze momenten maken je zo sterk.
Wat geweldig mooi verwoord Marjolein….en zo invoelbaar.
Wat een enorme verschuiving en een bevrijdend moment voor jou. Een moment van grote helderheid, waarheid, de juiste realiteit, juiste spiegel en het juiste perspectief. Te voelen wie JIJ bent LOS van de toxische invloed en los van het beeld wat die ander van jou heeft gemaakt.
Zo gaan we, mede door ervaringen in het huidige leven, stapje voor stapje (met ups en downs) op weg in een proces van non-realisatie naar steeds meer realisatie. En worden we steeds meer wie we bedoeld zijn (en waren) te zijn.
Inmiddels 23 jaar gescheiden en voel me “soms” nog niet vrij.
Geluid maken, pianospelen, is nog steeds lastig voor mij. Ik maak me zo stil en klein mogelijk om maar niet op te vallen. Toch door mijn werk in de kerk, ga ik voor in vieringen en sta ik voor een groep mensen/kinderen te spreken.
Er is dus weldegelijk groei, maar ook altijd een willen wegvluchten. Me klein en onzichtbaar maken. Gelukkig kan dit niet altijd en moet ik door dat moment heen.
Dank voor alle, waardevolle reacties!
Liefs!
Merel (72)