Dit is een gastcolumn van Aurora
Zo’n tien jaar geleden zag mijn leven er heel anders uit dan nu. Als ik terugdenk aan de emotioneel toxische omgeving waar ik toen in leefde, denk ik regelmatig in termen van een Koninklijke familie (omdat deze zichzelf superieur acht) en hun zelf gecreëerde Koninkrijk, inclusief een Golden Child (Prins of Prinses), een zondebok en schare brave onderdanen die doen en denken wat hen wordt opgedragen.
Zondagavond, 17.00 . Ik sta in de grote gaarkeuken van het Paleis. Klaar om te helpen met koken. Met een schort voor, want dat moet als je in deze keuken helpt.
Ik scharrel wat in een keukenla, op zoek naar een mes. Als ik er een vind dan hoor ik de Koningin meteen zeggen: ‘Nee, niet dat mes natuurlijk, daar ga ik mee snijden. Dat snap je toch wel?’. Ze lacht erbij, maar het voelt niet grappig. Ik overhandig het mes aan hare majesteit en vind al snel een ander mes. En een snijplank. Wanneer ik die pak hoor ik een nieuwe instructie: ‘Nee niet op die snijplank, dat snap je toch wel? Dat is de beste die ik heb en die heeft mijn dochter dus nodig’. Oh ja, haar dochter, de prinses. Ik geef de snijplank aan de prinses en vind een andere snijplank.
Dan zoek ik een plekje uit aan het aanrecht. Nog voor ik de snijplank weg kan leggen hoor ik de Koningin zeggen: “Nee, DAAR niet, natuurlijk. Daar wil ik zelf staan’. De Koningin spreekt altijd met de air van een Koningin, maar ze glimlacht er vaak bij, zogenaamd begripvol voor jouw onbenul. En vanzelfsprekend maak ik plaats voor haar. Natuurlijk denk, ik. Haar keuken, haar aanrecht. Haar recht. Ik zoek gewoon een ander plekje op, deze keuken is groot genoeg.
Ik krijg de opdracht om de uien te snijden. en ik vraag hoe wil je ze hebben? “Ragfijn” roept iedereen in de keuken meteen in koor. Want dat is de manier waarop je uien snijdt in deze keuken. Dat weten we allemaal. En we hebben allemaal al lang geleden aangeleerd om daar een grapje van te maken. Want lachen mag best in deze keuken! Al voelt het vaak meer als lachen MOET. Om de voorbedachte, strak afgekaderde vaste grapjes. En het is absoluut ongepast, nee zelfs verboden, om in de instructie “ragfijn” het zoveelste, rigide order van de Koningin te zien.
Ik heb zo goed geleerd om plaats te maken voor alle regels hier, dat ik niet beter weet. Zo gaat het al jaren. Al zolang ik het me herinneren kan.
En daar sta ik dan. In een hoekje van de keuken, met het verplichte schort voor, met het alternatieve mes, op de alternatieve plank, de uien te snijden op precies de vereiste manier en braaf mee te lachen om weer dezelfde grapjes. In deze Paleiskeuken koken marionetten volgens een vast protocol. En iedereen heeft aangeleerd om daar zijn ogen voor te sluiten. Je mag er wel kleine grapjes over maken, zoals: “wat is de Koningin soms toch een gekkie he,” maar je mag er absoluut geen vragen over stellen. De Koningin zelf hoeft zelden iets te zeggen. Daarvoor heeft zij haar personeel opgeleid. Haar marionetten nemen haar in bescherming tegen elke ongepaste vraag en lepelen snel en behendig de excuses op die ik zelf ook braaf talloze keren voor haar gedrag aandroeg:
“Ze krijgt nu eenmaal stress van koken.”
“Ze bedoelt het niet zo.”
“Je mag toch uiteindelijk zelf kiezen waar je dan wel wil gaan staan/met welk mes je dan wil snijden? Je pakt gewoon een ander mes”
“Wat kinderachtig om hier een probleem van te maken.”
“Jij bent de enige die hier een probleem van maakt.”
Het klinkt allemaal waar. Misschien IS het ook allemaal waar.
En dit is haar keuken, dus zij is de baas. Maar ik denk steeds vaker aan alle vragen die hier niet gesteld mogen worden:
- Hoeveel recht kun je ontlenen aan gestrestst zijn?
- Hoe vaak kun je recht ontlenen aan gestrestst zijn? In welke situaties
- Hoeveel ruimte moeten de anderen voor een gestreste persoon maken? Moeten zij dat?
- En wat betekent dat dan voor hen? Is dat onbeperkt, die rechten van de Koningin, en de plichten van de onderdanen?
- Gelden deze rechten voor alle mensen met stress of alleen voor de Koningin?
- Hoe bedoelt de Koningin HET niet? Wat bedoelt ze dan wel? En hoe weet je dat?
- Hoe verhoudt het keuken protocol zich tot alle andere protocollen in het Paleis? Want dat zijn er nogal wat.
- Hoe komt het dat de Koningin overal recht heeft op privileges? De beste plek, het grootste stuk taart. Het minste werk verrichten en commandoś geven.
- Is het ook kinderachtig om dingen precies op jouw manier te willen, of is het alleen maar kinderachtig daar wat van te zeggen?
- En een vraag die me nog het meest bezig hield: Waarom brengt de koningin al haar protocollen en regels wanneer ze op bezoek is en ik in mijn eigen keuken kook? Waarom doet iedereen alsof dat normaal is?
De vragen in mijn hoofd groeien aan, maar als antwoord krijg ik alleen schuddende hoofden, ontzette blikken, onbegrip en bewegingen waarmee alles wordt weggewuifd.
This kitchen is for dancing (Hoe het nu is)
Zo’n 7 jaar geleden begon ik mezelf terug te vinden tussen alle instructies en verwachtingen. Dat leverde veel een groot schandaal op in de Koninklijke familie, die een grote, Internationale lastercampagne op touw zette. Dat was zwaar, maar toch gaat het sindsdien overwegend steeds een beetje beter met mij en met mijn hervonden zelf.
Ik weet niet wat beter is, OF er beter is. Maar ik weet wel dat het er in mijn keuken anders aan toe gaat sinds ik niet meer voor en met de Paleis Bewoners kook. Toch zijn er in mijn keuken ook regels:
- Als je kookt, mag je bepalen wat we eten.
- Je mag zoveel mogelijk zelf bepalen welk klusje je doet.
- Ik kijk en kook mee, maar bemoei me alleen met jouw klusje wanneer je zelf om mijn hulp vraagt of wanneer je onder de 12 bent en je iets aan het doen bent wat er door messen en of vuur gevaarlijk uitziet.
- Je mag zelf weten hoe, waar en met welke spullen je het klusje uitvoert.
- Je mag afwijken van het recept wanneer je eens iets nieuws wil uitproberen.
- Als we aan tafel zitten, dan zijn er complimenten voor de kok, maar ook voor iedereen die meegeholpen heeft.
- We evalueren soms, om te kijken welke werkwijze, recepten, resultaten ons wel of juist niet bevielen. We leren samen bij, van en met elkaar.
Ik hou van de sfeer in mijn keuken. Hier staan mensen in plaats van marionetten. Zij mogen zichzelf en hun creativiteit meebrengen. Als zij dat willen. Ze mogen gewoon of gek doen. Of iets daartussenin. Er is vaak muziek, wijn, gelach en geruzie. Er hangt een bord met daarop in zwierige letters: “This kitchen is for dancing.
Er worden nieuwe dingen uitgeprobeerd. Er mislukken dingen in mijn keuken, en dan beginnen we opnieuw. Of we bedenken een creatieve oplossing.
Ik wil dat mensen zich veilig en welkom voelen in mijn keuken. Alsof ik tegen iedereen zeg; “Fijn dat je er bent. Hier is plaats voor jou. In plaats van hen het gevoel te geven: “Op deze 10cm2 mag jij staan, maar niet teveel bewegen alsjeblieft.”
Als we aan tafel zitten eet ik met smaak de super dikke satésaus van mijn zoon. Waar ik met gemak mijn lepel in rechtop kan zetten.
Ik geniet van de pastaschotel die mijn dochter van 14 zelfstandig, en vrolijk zingend voor ons kookt. In mijn keuken en aan mijn tafel geen keurslijf. Je mag aanschuiven in je galajurk, joggingbroek of whatever makes you happy. En bij het eten probeer ik altijd minstens evenveel aandacht te schenken als glazen water en wijn. This kitchen is for dancing.
Wat fantastisch Aurora dat jij de regie hebt genomen om patronen te doorbreken en zonder eigen goede voorbeeld je kinderen zoveel anders meegeeft dan hoe het voor jou was in het “koninklijk” gezin.
Je kinderen boffen enorm met jou en wat fijn dat je de uitwerking van deze andere stijl mag meemaken.
Laat het een troost zijn voor het verdriet wat jou is aangedaan.
liefs Willeke
Dank voor je steunende woorden Willeke. Lieve groet, Aurora.
Bedankt voor je verhaal. Een hele goede vergelijking van narcistisch gedrag en hun zelf gecreëerde koninkrijk en je beschrijving hoe ze er sneaky voor zorgen dat iedereen naar hun pijpen danst.
Met name je uitleg over de marionetten die ze hebben opgevoed is zeer herkenbaar voor me . Iets waar je lang flabbergasted van raakt , als je het niet door hebt.
Dag Wieteke, dankjewel voor jouw reactie. Ja een koninkrijk met marionetten is verdrietig genoeg een herkenbaar beeld voor veel mensen die dit mee heeft gemaakt. Fijn dat jij het nu wel door hebt en ook op weg kunt naar beter, hoe lang, pijnlijk en moeizaam dat nieuwe pad soms ook kan zijn. Ik wens je alle goeds op jouw pad. Lieve groet, Aurora.
Beste Aurora,
Mooi omschreven en herkenbaar , je gastcolumn over : in een Koninklijke familie leven.
Mijn moeder als The Queen, maar jongere broertje als DE prins.
Ik als zondebok en onderdaan die aan touwtjes hing.
Na een vlucht in een huwelijk om aan haar te ontsnappen, deed ik het anders met mijn kinderen. Helaas trof ik in mijn man DE koning en op een ander gebied, dan in de keuken , werd ik onderdaan met alle gevolgen van dien, een echtscheiding na bijna 30 jaar huwelijk. Gelukkig ben ik van beiden af ( al leeft hij nog), de naweeën zijn na 23 jaar scheiding nog steeds voelbaar. Toch ben ik gelukkig met mijzelf en in het leven dat ik nu leidt. Ik hoop en bid dat mijn kinderen het toxische in hun vader gaan ontdekken, maar ook dat zal met vallen en opstaan zijn.
Dank en sterkte voor eenieder!
Liefs!
Merel ( 73)
Lieve Merel, altijd fijn van je te horen! Dank voor je reactie. Als ik iets van je lees denk ik altijd aan de merels hier in de buurt die hun eigen, prachtige lied zingen als ik wandel. Zo stel ik me jou ook voor. Jouw weg was lang, maar je bent nu vrij(er) en hebt nog genoeg liefde in jezelf weten te behouden om ieder hier steeds iets moois toe te wensen. Take care! Lieve groet, Aurora.
Ook voor mij is dit herkenbaar. In mijn eigen jeugd was het ook echt zichtbaar (voor mij dan) hoeveel controle er was over alles en haar spanning als die dingen niet liepen zoals haar script. Die glimlach erbij die (mij dan) deed rillen omdat het zo vreselijk nep was en eigenlijk woede verhulde, die ik dan toch wel zag of voelde, maar als kind krijg je dan een dubbele boodschap: Je doet het ene en je voelt als het andere , ik ben voor mijn gevoel gegaan gelukkig. De hoge controle op alles maakte dat er eigenlijk gewoon geen spontaan leven mogelijkheid over was, die de jus op het leven zou kunnen zijn en de bloem in de knop die dan niet gesmoord zou worden. In mijn geval was er ook wel echt een actief pestcultuur en chaos. Dus welk mes er vandaag de juiste was, dat was dan maar nog de vraag, en dus bleef je kijken naar de “ḱoningin”. Dat laatste, zo gedroeg ze zich ook echt en ze kon het ook nooit laten om zichzelf te associëren met de fysieke koninklijke familie. Ze had zelfs precies hetzelfde kapsel en ze liep ook echt zoals de koningin Beatrix kon lopen. Voor iemand uit een doodgewoon boeren gezin is dat wel opvallend gedrag.
Quote: ‘Hoeveel recht kun je ontlenen aan gestrestst zijn?’
Dat vind ik een mooie vraag. Ik weet wat af van gestrestst zijn en ook wat het effect heeft op mijn leven en dat van anderen. Ik vind dat eigenlijk helemaal geen enkel recht te ontlenen valt eraan. Soms leg ik mensen uit wat er bij me gebeurt en hoe ze daar een beetje mee om kunnen gaan, of eigenlijk, hoe ik daar zelf mee omga en dat ze mijn gedrag begrijpen voor wat het is. Meestal helpt het me met rust te laten, zodat ik kan herstellen. Mijn partner schrok in het begin nogal snel als ik gestrest was, ik heb hem echt moeten uitleggen dat het niks met hem te maken heeft. Ik heb stress, ik ben getriggerd, daar hoef jij dan even niks mee, na een poosje reset mijn lichaam vanzelf en dan kan ik weer helder nadenken of de situatie relativeren, maar voor nu ben ik ff een blokje om, mijn kamer op of alleen in de keuken aan het poetsen. Hij reageert dan meestal toch na een half uurtje komt ie bij me om een arm om me heen te slaan.
De spanning die je beschrijft dat je moeder had, dat herken ik ook wel. Omdat ik blijkbaar een gevoelsmatig intuïtief kind was, kon ik die spanning eigenlijk altijd wel onderhuids voelen, alsof het een soort van vulkaan was, altijd wel een beetje actief, maar niemand wist wanneer die ineens kon uitbarsten. Die spanning is dus wel echt geweest, misschien het meest authentieke wat in haar leefde.
Wat fijn dat jou eigen keuken zoveel meer ruimte biedt aan iedereen. Dat klinkt inderdaad wel gezellig zo. Dat heb je dan mooi om weten te buigen tot iets van jezelf met ruimte voor anderen. Ik heb dat met schoonmaken gedaan. Afwas of huis poetsen was altijd een heel stress karwij dat heel zwaar verliep, je mocht het zeker niet leuk vinden, stel je voor… Dus toen ik volwassen werd keek ik eens zo naar al die zware invullingen over het poetsen en bedacht me dat ik geen zin had een leven te lijden met constant het drama over het poetsen te ervaren. Voortaan zou ik met muziek aan en meezingend/ dansend gaan poetsen. Ik doe het nog steeds zo. 🙂
Dag Lilian,
Dankjewel voor jouw mooie reactie. Het klinkt alsof we in onze levens soortgelijke ervaringen hebben opgedaan. En dat we nu allebei op een fijnere plek in ons leven zijn terechtgekomen. Als je schrijft over dansend schoonmaken, dan denk ik aan het nieuwe liedje van Pink: “I’m never gonna not dance again.” Dank voor het delen. Blijf dansen, op jouw eigen muziek & op je eigen manier.
Lieve groet,
Aurora
onvoorstelbaar in welke vorm manipulatie/narcisme versus ontkenners/ gemanipuleerden zich
manifesteren.
Dank je Aurora voor je goede verhaal.
Ik heb ook een voorbeeld. Hierbij;
De ex van mijn oudste zus wilde mijn zus (allebei toen 30 jaar oud met 2 kinderen.) op een onzichtbare manier breken. Hij deed dat al geestelijk, lichamelijk, emotioneel en financieel, maar niet opvallend.
Althans mijn familie merkte niets op. Hierbij mijn voorbeeld;
Mijn zus is erg secuur en legde haar sleutels altijd op een vaste plek. En toen waren die sleutels opeens
verdwenen. Hoe kon dat nou? Mijn zus radeloos. Zoeken, zoeken en zoeken! Ze wist toch zeker… Er zaten ook de autosleutels bij en die had haar man dringend nodig. Haar man werd niet boos, maar troostte haar door haar te zeggen dat zij nu eenmaal een warrig, labiel en rommelig persoon was. Hij zou haar helpen zoeken. En hij vond de sleutels!! Later gaf hij toe ze zelf verstopt te hebben om mijn zus overstuur te maken. Mijn zus begon inderdaad aan zichzelf te twijfelen. Zo gebeurden daar de vreemdste dingen en mijn zus werd labiel Later viel mijn zwager door de mand met andere voorbeelden waardoor mijn zwager zijn gezicht verloor en hij de echtscheiding aanvroeg. ( een narcist kan niet tegen zijn verlies.) Ze zijn toen gescheiden. Mocht u zoiets meemaken; dit is niet grappig, maar een voorbeeld dat u met een psychisch gestoord iemand te maken kunt hebben. En diegene wil u breken! En hun handelingen worden normaliter erger en geraffineerder.
Eén troost; U bent niet de enige, en gelukkig is er nu veel bekend over narcisme en andere stoornissen.
Volhouden en blijf geloven in jezelf! En lees veel over deze kwaal.
O ja, De Koningin! Mijn moeder heeft zelfs als avatar bij FB een foto van zichzelf op een troon (die stond in de zaal waar we haar 70e verjaardag vierden als grapje) met een onderdaan die knielt. Niet de foto waarbij ik (haar dochter) en/of haar kleindochter naast haar zitten. Nee, een foto met een totaal oppervlakkige kennis die voor haar knielt. Typerender kan het niet zijn.
Maar nu is De Koningin boos. Zij is ‘not amused’ door haar opstandige onderdaan. Die heeft het gedurfd om een time out te willen. Om even afstand te nemen. Want ze is zo depressief dat ze niet meer wil leven. Dát pikt De Koningin niet! Hoe durft ze dat te vragen! Geen audienties meer? Die stress kan De Koningin niet erbij hebben, nu haar kat een tijdje geleden op 17 jarige leeftijd is overleden.
Ik (die onderdaan) heb besloten om te gaan emigreren naar een republiek. Maar het is fijn om te lezen dat anderen ook met De Koningin te maken hadden, dankjewel!