‘Uit de Put’ met Lotte Kok en Jeannette Schasfoort

Lotte Kok, een getalenteerde auteur lanceerde onlangs haar derde boek ‘Wat liefde kan doen’. In dit boek legt ze zonder ook maar iets onder het tapijt te vegen uit wat een relatie met iemand die je emotioneel en psychisch mishandelt met je kan doen. Hoe ze zelf in zo’n acht maanden tijd gereduceerd werd tot een schim van zichzelf. In haar zoektocht naar wat er nu aan de hand was, kwam ze in aanraking met Het Verdwenen Zelf en vond ze de antwoorden die ze zocht. Jeannette Schasfoort, inhoudsdeskundige van onze stichting, gaat met Lotte in gesprek over haar toxische relatie, de ontdekking, het herstelproces en natuurlijk over de lancering van haar nieuwe boek. 

De ontdekking 

Het besef dat je in een destructieve relatie zit, komt meestal niet plotseling maar groeit geleidelijk. Aanvankelijk kunnen er slechts vage gevoelens van ongemak of twijfel zijn, maar naarmate de tijd verstrijkt, worden de signalen duidelijker. Dit proces van ontdekking is vaak pijnlijk en verwarrend. Aanvankelijk beschreef Lotte haar relatie als liefdevol en veilig, hoewel haar partner mentaal instabiel was. “Mijn ex was destructief naar zichzelf en zijn familie, maar ik had nooit gedacht dat hij dat ook naar mij zou zijn”, vertelt Lotte. Haar perspectief veranderde drastisch toen ze ontdekte dat haar partner contact had met een andere vrouw, waardoor zijn manipulatieve en controlerende gedrag aan het licht kwam. 

Jeannette Schasfoort legt uit dat plegers van emotioneel en psychisch misbruik hun slachtoffers zorgvuldig kiezen en vaak beginnen met love bombing en grooming. “De slachtoffers voelen zich meer dan gezien en hebben het idee dat ze een soulmate gevonden hebben. Het is als in een sprookje en dat voelt heel goed. Slachtoffers willen dit niet meer loslaten; het is fantastisch en daarna begint langzaam de dwingende controle,” zegt Jeannette. Het is een sluipend proces waarbij slachtoffers stukje bij beetje over hun grenzen gaan in de hoop de harmonie van het begin terug te krijgen. Dit proces is voor slachtoffers vaak moeilijk te herkennen omdat ze vasthouden aan het idee van verbinding en goede bedoelingen van hun partner. 

Het keerpunt 

In elke destructieve relatie komt er een moment waarop de situatie ondraaglijk wordt. Dit keerpunt markeert vaak het begin van het bewustwordingsproces en de noodzaak van verandering. Voor Lotte was dit keerpunt een dieptepunt waarin ze zowel fysiek als mentaal compleet uitgeput raakte. 

“Alles wat ik deed werd negatief geïnterpreteerd. Op een gegeven moment besefte ik me dat zelfs als ik alles zou doen wat hij wilde, het nog steeds niet goed was en dat hij toch weer boos zou worden,” legt Lotte uit over de toenemende spanningen. Het besef dat er geen verbetering mogelijk was, werd een pijnlijke realiteit. Dit keerpunt gaf Lotte de kracht om hulp te zoeken en de eerste stappen richting herstel te zetten. Het is een moeilijke, maar noodzakelijke realisatie die vaak het begin markeert van een weg naar bevrijding en herstel. Jeannette benadrukt dat het belangrijk is voor hulpverleners om signalen van dwingende controle te herkennen en er kennis van te nemen. “Hulpverleners moeten openstaan voor dwingende controle en er niet vanuit gaan dat waar er twee mensen in een relatie zijn, er ook twee schuld hebben. In een relatie waar sprake is van dwingende controle, wordt er niet gevochten; de een heeft macht over de ander en er is geen sprake van gelijkwaardigheid.” 

Herstel en zelfontdekking 

Na het bereiken van het keerpunt begint het pad naar herstel, een proces dat tijd, steun en zelfontdekking vereist. Voor Lotte betekende dit het vinden van een bron van begrip en herkenning, wat ze vond bij Het Verdwenen Zelf en de boeken van Iris Koops. “Via de website bestelde ik de boeken van Iris Koops. Voor mij zijn dat echt fundamentele teksten om te kunnen begrijpen wat ik heb meegemaakt. Het is griezelig hoe duidelijk Iris Koops dit omschrijft; haast alsof we dezelfde relatie hebben meegemaakt,” deelt Lotte mee. Het lezen van deze teksten en de interactie met de stichting gaven haar niet alleen de woorden om haar situatie te beschrijven, maar ook de bevestiging dat haar ervaringen valide en erkend waren. “Ik las de eerste tekst op de pagina van de website en voor het eerst las ik precíes wat er bij mij thuis aan de hand was. Dat was een enorme opluchting”, vertelt ze. Dit moment van herkenning en de realisatie dat ze niet alleen was in haar ervaringen, waren van onschatbare waarde voor haar herstelproces. 

Lezers die zich herkennen in Lotte’s verhaal adviseert Jeannette de website van Het Verdwenen Zelf te bezoeken. Hier kunnen ze ook de boeken van Iris Koops bestellen. Deze boeken helpen slachtoffers te herkennen waar ze in zitten en hoe giftig deze dynamiek is. Daarnaast kunnen ze de lijst van therapeuten opvragen die aangesloten zijn bij ons netwerk voor persoonlijke begeleiding. We bieden ook workshops aan voor slachtoffers waar ze samen met lotgenoten psycho-educatie ontvangen. 

Deze stappen in herstel en zelfontdekking zijn cruciaal voor het terugvinden van kracht en autonomie. Door verbinding te maken met anderen die vergelijkbare ervaringen hebben en door toegang te krijgen tot waardevolle bronnen en begeleiding, kan het proces van heling en persoonlijke groei echt beginnen. 

De kunst van het luisteren 

Herstel van emotionele en psychische mishandeling is een complex en langdurig proces. Voor slachtoffers is de steun van hun naasten van onschatbare waarde. Het is echter belangrijk dat deze steun op de juiste manier wordt geboden om effectief te zijn. Lotte benadrukt het belang van geduld en aandachtig luisteren voor naasten van mensen die emotionele en psychische mishandeling hebben ervaren. Ze onderstreept hoe cruciaal het is voor herstel dat de ervaringen van het slachtoffer erkend en serieus genomen worden. “Erkenning geven aan het verhaal van het slachtoffer is enorm belangrijk,” legt Lotte uit. Dit biedt de slachtoffers niet alleen een gevoel van validatie, maar helpt hen ook in het herstelproces, omdat ze voelen dat hun pijn erkend wordt en ze niet alleen staan. 

Jeannette benadrukt dat naasten vooral moeten laten weten dat ze er zijn voor het slachtoffer. “Adviezen mogen gegeven worden, maar vaak wordt daar door het slachtoffer niet naar geluisterd. Wel kunnen mensen bespreken wat ze zien en ervaren en dat het niet normaal is wat er gebeurt. Dat helpt het slachtoffer om niet voortdurend aan zichzelf te twijfelen. Geef het slachtoffer de ruimte om zelf de beslissing te nemen om eruit te stappen. Dit vraagt om veel geduld van de omstanders.” 

Lotte haar motivatie

Lotte besloot haar verhaal te delen en het boek ‘Wat Liefde Kan Doen’ te schrijven omdat ze enerzijds de maatschappelijke bewustwording rondom emotionele en psychische mishandeling wil vergroten, en anderzijds pleit voor wettelijke erkenning van dwingende controle als een strafbaar feit. “Ik was en ben echt heel boos over hoe Nederland omgaat met huiselijk geweld. Er is zo weinig bekend over dwingende controle en daardoor is er eigenlijk geen hulp. Het is niet strafbaar dus je kan wel naar de politie, maar die doen dan niks. Plegers hebben vrij spel en veel slachtoffers zwijgen uit angst,” legt ze uit. Jeannette benadrukt het belang van juridische en institutionele steun voor slachtoffers. “Er is helaas te weinig steun in Nederland. Slachtoffers worden in het huidige systeem vaak opnieuw getraumatiseerd. Er wordt uitgegaan van keuzes en eigen verantwoordelijkheid, wat niet werkt bij dwingende controle. Slachtoffers moeten ondersteund worden, ook juridisch.” Lotte hoopt dat haar boek een licht zal werpen op de subtiele, vaak onzichtbare manieren waarop dwingende controle slachtoffers gevangen houdt en isoleert, en de langdurige impact die het heeft op hun welzijn en vrijheid. Door haar eigen ervaringen te delen, streeft ze ernaar een dialoog op gang te brengen die kan leiden tot betere ondersteuning voor slachtoffers en strengere wetgeving tegen deze vorm van misbruik. 

De weg naar herstel 

Lotte Kok’s boek is een krachtige getuigenis van de destructieve impact van dwingende controle en de veerkracht die nodig is om te overleven en te herstellen. Haar boek, ‘Wat liefde kan doen’, is niet alleen een persoonlijk verhaal, maar ook een oproep tot meer bewustzijn en betere ondersteuning voor slachtoffers van emotioneel en psychisch misbruik. 

Vanuit Het Verdwenen Zelf pleiten we voor meer kennis bij professionals in de breedste zin. In Nederland biedt het systeem te weinig bescherming en wordt er vaak van uitgegaan dat wat achter de voordeur gebeurt, ook daar moet blijven. Dit beschermt kinderen en partners niet tegen huiselijk geweld. Het is cruciaal dat professionals meer leren over dwingende controle en de impact ervan om slachtoffers beter te kunnen ondersteunen.

‘Wat liefde kan doen’ van Lotte Kok, (uitgeverij Lebowski) vanaf 23 mei 2024 in alle boekhandels verkrijgbaar.