Nadat enkele weken terug de documentaire A strange love affair with ego
uitgezonden werd, kregen wij diverse reacties op de documentaire binnen. Hieronder twee duidelijke verhalen:
Al maanden zie ik reclame voor “A Strange Love Affair with Ego” van Ester Gould. In de media wordt de film beschreven als een visie op narcisme (het gaat over de zus van de regisseur die narcistisch zou zijn); zowel het thema als de aanpak ontvangen veel lof.
Daarmee is mijn teleurstelling des te groter. Narcisme is nergens te bekennen. Althans: het slopende manipulatieve narcisme dat ieder slachtoffer kent niet. In de volksmond (en vooral in de VS) wordt het woord “narcistisch” gebruikt om mensen die zichzelf “heel erg geweldig vinden” aan te wijzen. Dit is wezenlijk iets anders dan narcisme of narcistische persoonlijkheidsstoornis, maar het is helaas ook de richtlijn in de film. Hieronder een greep uit een dialoog tussen de regisseur (Ester) en een therapeut die gespecialiseerd in narcisme zou zijn. Hiermee is ongeveer alles over deze film gezegd:
Ester: Ik heb u gevonden omdat ik op zoek was naar een therapeut gespecialiseerd in narcisme. Therapeut: Narcisme is erg belangrijk. Het is erg belangrijk voor heel veel mensen bij hun psychologische groei. Ester: Veel mensen omschrijven het als iets negatiefs. Per definitie. Therapeut: Ja. Ester: Hoe ziet u dat? Therapeut: Narcisme betekent in wezen “zelfliefde” en uiteindelijk betekent het “gezonde zelfliefde”. Ligt eraan of je het als vakterm of als spreektaal gebruikt, en ik doe het allebei. Maar als vakterm betekent narcisme gezonde zelfliefde. En wanneer dat narcisme wordt gekrenkt, heb je een probleem. Als ons narcisme wordt gekrenkt, gaan we compenseren. Vaak met zelfoverschatting: een overdreven mate van eigendunk. Nee, de zus van de regisseur was geen narcist. Hoe weet ik het zo zeker? De regisseur heeft het nooit over de pijn die ze voelt, de pijn die iedere slachtoffer zou herkennen. Ester heeft enkel bewondering voor haar zus, die zichzelf ook bewondert. Zo’n bewondering is een van de eigenschappen van onze samenleving, die zich steeds meer richt op individualisme. Veel van de jongeren zouden op zo’n manier “narcistisch” zijn. Geen wonder dat de media hierdoor gefascineerd zijn: het is een manier om de jongere generaties te begrijpen.
Enkel blijft: de verwarring in woordkeuze is funest voor de slachtoffers van “echte” narcisten. De teleurstelling over het onbegrip en het niet willen begrijpen doet telkens weer pijn. Kennelijk zijn simplistische antwoorden makkelijker te verteren voor het grote publiek”.
Kathy
In deze documentaire zie ik de truuk die je tegenkomt bij mensen die narcisme goed willen praten: de definitie van narcisme wordt verruimd, en daarmee wordt het slinks uit de pathologiesfeer gehaald. Door termen als ‘iedereen heeft wel wat narcisme’ of ‘een beetje narcisme is gezond’ maken ze van narcisme een persoonlijkheidskenmerk en koppelen het impliciet aan eigenschappen zoals zelfrespect, eigenwaarde en voor jezelf opkomen.
Bij narcisme kom je daar op een of andere manier mee weg. Je hoort nooit iemand beweren dat ‘iedereen wel wat DIS heeft’ of dat ‘een beetje borderline gezond is’. Maar met zo’n ruime definitie spreek je jezelf tegen, want heeft de narcist nu een hoog of een laag zelfbeeld/gevoel van eigenwaarde? Je komt onherroepelijk tot tegenstrijdigheden.
Dan is dan ook wat deze documentaire bij mij veroorzaakte: verwarring en irritatie, omdat aan een begrip wat ik uit eigen ervaring ken (als slachtoffer van een narcist), een totaal andere interpretatie wordt gegeven. De recensies over de documentaire zijn ook tekenend: de regisseuse wordt geprezen omdat ze de ‘leuke kant van narcisme’ laat zien. De documentaire gaat echter helemaal niet over narcisme, en draagt alleen maar bij aan het onbegrip over narcistische mishandeling in onze samenleving
Mark
22 reacties op “Meningen over “A strange love affair with ego””
Ik vond de film interessant en mooi gemaakt. Zelfobsessie neemt steeds grotere vormen aan en is tegenwoordig ook niet meer iets waarvoor men zich schaamt. Integendeel, laat vooral iedereen weten dat je er bent en wat je vind. Het is goed dat de film laat zien hoe dit zich kan manifesteren. In mijn familie werden vroeger dat soort mensen gewoon aanstellers genoemd, types met een maniertje waar je gauw doorheen prikt. Vaak op termijn een zelfdestructief maniertje omdat het eindeloos feesten en interessant doen alleen is vol te houden op liters alcohol, zoals de film ook laat zien.
Ik ben het met de vorige schrijvers op deze pagina eens dat ook ik niet het pathologisch narcisme herken zoals ik dat in de praktijk helaas ben tegengekomen. De zelfreflecties zoals beschreven in het dagboek van de narcistische zus komen mij voor een narcist als ongeloofwaardig over. Zelfreflectie in nu juist wat ontbreekt bij narcisten, tevens is de neiging tot zelfmoord een onbekend fenomeen bij deze pathologie. Wat ik, als laatste, een grote ontbrekende factor vind is dat in de film niet zichtbaar wordt hoe de zus zich staande houdt in een intieme partnerrelatie. Dat is vaak waar het gebrek aan wederkerigheid genadeloos aan de oppervlakte komt. De filmmaakster heeft haar bewondering voor haar zus, die altijd spannend en opwindend was, vele groupies om zich heen had en een prachtig uiterlijk dat iedereen betoverde, mooi in beeld gebracht en het zegt ook veel over haar zelf.
Het is in ieder geval, wat mij betreft een vreemde schets over de pathologie narcisme.
Ik ben geen arts en daarom zou ik mij moeten onthouden van een diagnose. Als ik al iets zou kunnen zeggen over de pathologie van de zus dan zou ik eerder aan manisch-depressief denken. De uitleg van de psycholoog in de film is veel te kort door de bocht (opgedreunde boekenkennis?).
Tot zover even mijn eerste reactie…
Ik wil geen mening geven over wat narcisme is. lk wil de film beoordelen als een kunstwerk, niet zozeer als een informatieve docu. Ik heb de film vanaf het begin gevolgd, vooral de scene met de schoolkinderen vond ik leuk. Wat ik knap vind is dat je een verhaal kunt vertellen met hele simpele beelden (wandeling met een rolstoel in een park) met daarbij alleen stukjes tekst er over heen. Toch is het boeiend, het is een boek en een film tegelijk, in minimalistische vertelstijl.
Tja, Ester is de vertelsperspectief, dus komen Rowan”s gedachten en emoties zelf niet aan bod, behalve stukje uit haar dagboek aan het eind. Dat is een keuze, weet niet hoe het uitpakt als het anders was.
Narcisme als reclame, daar kun je de makers van verwijten, als je meent dat ze er niets van begrijpen, maar deze reclame werkte wel, hoewel achteraf is gebleken dat velen (die hier reageerden) dat als een misleiding of onkunde vinden. In die zin zou ik voor die mensen die spijt hebben kunnen zeggen “ja, ik snap het”. Ik heb zelf geen spijt dat ik deze film heb gezien, tot het einde.
Dat er 3 “narcistische” personages aan bod kwamen vond ik moah, omdat het niet zoveel toevoegt aan de kern van het verhaal. Oke ze zijn als realistiche voorbeelden naar voren bedacht maar kan het ook anders? Ook de overgangen vond ik minder sterk, zo arbitrair, zonder verbanden met elkaar.