Emotionele en psychische mishandeling: ongekend, onbekend en onbegrepen

Slachtoffers van emotionele en psychische mishandeling krijgen vaak allerlei (mis)diagnoses. Daar weten jullie, als lezers van deze site, helaas ook alles van. Het is dus heel belangrijk dat er onder professionals meer inzicht komt in wat deze vormen van mishandeling inhouden. Daarom zijn we blij dat vandaag ons artikel is geplaatst bij e-magazine GGZ Totaal. Dit blad richt zich op de hele GGZ en heeft dus een groot bereik. We horen bij het Verdwenen Zelf al jaren van mensen dat hun traumaklachten vaak niet herkend worden in de GGZ, en dat de ernst van de achterliggende emotionele en psychische mishandeling niet gezien wordt. Het is essentieel dat er onder professionals meer inzicht komt in deze problematiek, en met dit artikel hopen we hieraan bij te dragen.

Talloze slachtoffers hebben lang bij psychologen of andere zorgverleners ‘gelopen’ en konden er maar niet achter komen waar hun problemen vandaan kwamen. Sommigen krijgen allerlei psychiatrische of psychologische diagnoses, die hun klachten juist verergeren. Niet alleen moeten ze hun problemen al zelf dragen, ze hebben nu ook een psychisch stempel dat lijkt te bevestigen dat ze ‘gek’ zijn. Dat er echt iets niet aan hen klopt. Wrang genoeg is dit juist hetgeen de dader jarenlang het slachtoffer heeft wijs gemaakt. Citaat uit ons artikel: ‘Door de vaak jarenlange en subtiel steeds verder opgevoerde psychische strijd en emotionele druk gaan deze cliënten steeds meer denken dat alles aan henzelf ligt. Ze twijfelen steeds meer aan hun perceptie van de realiteit en hun schuld- en schaamtegevoelens nemen toe. De dagelijkse lading leugens, halve waarheden, subtiele verdraaiingen, bedekte verwijten en vaag geformuleerde bedreigingen eisen hun tol. Elke minieme ruimte die een slachtoffer vraagt voor een alledaagse wens, gevoel, gedachte of behoefte wordt door de dader gebruikt om een zaadje van twijfel te planten’.

Emotionele en psychische mishandeling is vaak verborgen en verhuld, waardoor zowel slachtoffers als behandelaren het niet goed kunnen herkennen. Om hierin een verschil te maken, hebben GGZ professionals allereerst kennis en inzicht nodig. In dit artikel laten we zien wat emotionele en psychische mishandeling is, hoe vaak het voorkomt en wat GGZ professionals kunnen doen. Zodat ze handvatten krijgen om de problematiek beter te gaan (h)erkennen en behandelen.

Naast het juist kunnen duiden van deze problematiek, vraagt het ook om een actieve, betrokken hulpverlener die stelling neemt tegen de mishandeling. We horen regelmatig van ervaringsdeskundigen dat hulpverleners in de GGZ alleen de klacht zelf, zoals depressie of angst, behandelen en niet verder kijken. Of slachtoffers wordt gevraagd naar hun ‘eigen aandeel’ te kijken. In het artikel leggen we uit waarom dit contraproductief werkt en niet passend is. ‘…Bovendien zien slachtoffers zichzelf vaak al als bron van het probleem: zij zijn door de dader als het ware gehersenspoeld en leggen daardoor al alle schuld bij zichzelf. De dader legt de verantwoordelijkheid van zijn gedrag juist geheel buiten zichzelf’.

Het is belangrijk dat emotionele en psychische mishandeling niet alleen binnen de hulpverlening, maar zeker ook door de politiek erkend worden als ernstige vormen van mishandeling. Het is bijvoorbeeld in Nederland nog niet strafbaar. Er is dus nog een wereld te winnen. Maar elke stap is er een, om in de samenleving tot een bewustwordingsverandering te komen die hard nodig is.

36 gedachten aan “Emotionele en psychische mishandeling: ongekend, onbekend en onbegrepen”

  1. Wat een fantastisch artikel op GGZ totaal! Zo helder omschreven. Bedankt ook voor de erkenning die jullie aan ons/ de groep slachtoffers oftewel ervaringsdeskundigen geven. Wij krijgen een stem. Fijn ook dat het stuk mede afkomstig/ondertekend is door een psycholoog NIP, dat geeft het stuk binnen de GGZ meer ‘body’ (zo werkt het).

    1. Fantastisch dat deze vorm van mishandeling door jullie onder de aandacht, in het licht gebracht wordt. Het is een anomalie uit een ernstig verstoord brein dat wettelijk erkend en herkend dient te worden door gezagsdragers, helpers en de mensen zelf.

  2. Ik denk niet alleen bij de politiek, maar ook bij het rechtssysteem. Het is toch wel belangrijk, dat de rechter uitspraken doet, waarin zijn meegenomen, het narcistisch misbruik en de gevolgen hiervan.

    1. Deze bijdrage is gericht – op hun verzoek – op de GGZ. Op een ander moment komen we er bij andere doelgroepen op terug.

  3. Verhaal klopt helemaal! Jammer dat psychische mishandeling nog steeds niet strafbaar is. Na vele therapieën jaren jaren lang, waarbij ik weer door de hel moest met EMDR. Maar ik ben weer gelukkig. Ken mijn grenzen. Ik wens ieder die ook lichamelijk zwaar mishandeld is sterkte toe en ik hoop voor hen een goede behandeling. Liefs vanuit hier.

    1. Hoelang heeft jouw therapie tot verwerken geduurd? Ik moet er nog aan beginnen mr wil er ook zosnel mogelijk vanaf van al die angsten…

  4. Beste Tako,
    Geweldig goed stuk hebben jullie geschreven!! Helder, duidelijk en met vele mogelijkheden tot zelfonderzoek voor die hulpverleners. Daar hoop ik op na zoveel mis etiketten van psychiaters, psychologen e.d. door hun onkunde, niet luisteren, felle en bewuste afwijzingen van mijn duiden en vragen (nog meer onvermogen werd weer mijn deel). Het is de hoogste tijd dat er veel verder “gekeken” word dan de vaste ingestampte rijtjes van “hulpverleners”. Heel veel dank voor al jullie inzet en mogelijkheden, het verschil te kunnen maken!!
    Met vriendelijke groet, Eveline.

    1. Dit is inderdaad een van de redenen waarom we de dit artikel hebben geschreven. Het komt echt vaak voor.

  5. Mooi stuk
    Mijn brein voelt nog steeds verpulverd.
    Op alle vlakken uitgeput.. de groei is r wel maar met kleine stukjes.
    Herstel is moeilijk wanneer ook opvoeden gewoon doorgaat en dan de financiële ellende omdat je je baan kwijt bent geraakt.
    En telkens maar weer op moeten staan…, alsof je telkens met je kop onder water wordt geduwd van alle kanten.
    Dankbaar voor je boek en t vertrouwen.
    T touw waaraan ik me weer even op kan klimmen💪

    1. Het is niet niks om tijdens je herstel ook ‘gewoon’ te moeten zorgen voor kinderen, je huis en geld en alles wat er bij het leven komt kijken. En fijn dat we het ‘touw’ kunnen zijn Erica.

  6. Eindelijk….ik hoop dat dit artikel gelezen wordt door alle hulpverleners; psychiaters, psychiatrisch verpleegkundigen, coaches, huisartsen enzovoort die mij gestoord hebben verklaard! Ik ben NIET gestoord! Ik ben getraumatiseerd!!! Door het huiselijk geweld, mishandelingen en seksueel misbruik in mijn kindertijd. Ik zoek al mijn hele leven wanhopig de juiste hulp maar die krijg ik niet/bestaat niet

    1. Wat heftig Roos. Er zijn wel goede hulpverleners, maar dat vergt goed zoeken. Misschien kan je op onze site kijken bij ‘Vind een coach of therapeut’.

  7. Wat een helder artikel!! Herkenbaar voor mij is dat de dader zegt dat het slachtoffer hulp moet zoeken. Mijn ex deed dat ook, tegen mijn dochtertje wat op dat moment 6 jaar was. Hij zei over mij ‘mama is ziek in haar hoofd. Ze moet naar therapie’. Het heeft mij er een poos van weerhouden om hulp te zoeken. Uiteindelijk toch gedaan, en gelukkig met resultaat.

    Hopelijk gaat er bij de professionals een belletje rinkelen als een slachtoffer zich op deze manier bij hun meldt. Scheelt een hoop misdiagnoses.

    Ik mis idd ook de doelgroep van Veilig Thuis. In behoorlijk wat gevallen dient de narcist een melding in om grip op de partner en de kinderen te houden. Door gebrek aan kennis en doordat men niet aan waarheidsvinding doet loopt het daar dan mis.

  8. Het is zo ongelooflijk goed dat hier aandacht voor is. Daar ben ik jullie platform heel dankbaar voor.

    Vanuit een jeugd met trauma in de armen gevallen van een narcistische persoonlijkheid. En dat zeg ik (nu kan ik dat) zonder boosheid en wrok. Want de man is ten slotte vader van mijn 2 prachtige zonen. En ik hield van hem, ooit.

    Mijn verhaal is niet in één reactie te plaatsen. Het verhaal van mijn kinderen al helemaal niet. En het verhaal van zijn oudste zoon uit een eerder huwelijk ook niet.

    Twee van de drie kinderen ziet hij niet meer. Ook als er een poging komt van deze kinderen tot contact, wordt dat afgewezen of moeten zij eerst heel expliciet hun excuus aanbieden voor dingen die zij niet hebben gedaan (gaat om leeftijdsgerelateerde onschuldige misverstanden) maar waarvan hij in zijn hoofd zo een misdaad en onrecht heeft gemaakt dat hij hun niet kan vergeven.

    Inmiddels ben ik alweer bijna 15 jaar gescheiden. Maar de schade en littekens hebben nog iedere dag impact op het psychisch welzijn van mijzelf en ook op dat van mijn kinderen.

    Contact hebben wil hij pertinent niet, over onze kinderen kunnen wij niets delen, hij wil niet praten. Hem is zwaar onrecht aangedaan, vindt hij. En daarom heeft hij ons uit zijn leven gebannen.

    En daar zit hem dus het probleem. Narcisten zien het niet. Of ze nu niet willen of niet kunnen, je kan daar niets aan veranderen. Ook niet als de psychische mishandeling in het strafrecht zou worden opgenomen.

    Ik maak mij zelfs zorgen of dat het probleem niet nóg erger maakt. Behalve dan misschien als de straf een verplichte deelname zou zijn aan een therapie gericht op het verminderen van de narcistische trekken/escalaties. Maar is die er?

    Maar (h)erkennen van het probleem en het bieden van passende hulp, dat
    is al zo een stap verder! Wat had ik mijzelf beter kunnen wapenen als er toen al een Verdwenen Zelf was geweest. En wat had ik een betere steun voor mijn jongens kunnen zijn.

    Dus, heel knap en nuttig deze en alle andere artikelen. Ga door!!

    1. Dank Brigitte en inderdaad, het is vaak onmogelijk je hele getuigenis te beschrijven. Vaak is er zoveel gebeurt, zo vaak, soms ook zo extreem of vreemd dat er bijna geen, of juist teveel, woorden voor zijn.

  9. Beste Tako,

    Mooi artikel. We hebben nog een lange weg te gaan. De problematiek is moeilijk objectiveerbaar omdat deze zich in het verborgene afspeelt. In mijn geval speelt autisme een belangrijke rol in het verhaal. Nu is er gelukkig een netwerk zoals ‘Het Verdwenen Zelf’. Ik was jong in de tijd dat dit er nog niet was. Ik voelde aan dat e.e.a. niet klopte en begon een politieke werkgroep bij één van de partijen om discriminatie wegens handicap of chronische ziekte geregeld te krijgen alsmede gelijke behandeling. Dat werd een lang en moeizaam proces wat deels nog steeds gaande is. Dat was destijds het meest objectieve kader waarin ik het, geredeneerd vanuit mijn concrete situatie, kon plaatsen, dus zonder concrete hulpbronnen op dat moment. Dat mijn moeder wat mankeerde was mij toen geheel niet duidelijk. Later werd ik me ervan bewust dat ook mensen met een narcistische of psychopathische stoornis onder de noemen ‘chronisch zieken’ vallen. Daar had mijn moeder het wel ooit over om me de wind uit de zeilen te kunnen nemen, uiteraard zonder verder in details te treden. Het was op dat moment wel mijn weg om ondanks alles wat klaar te spelen, met de nodige moeite. Van mijn moeder als zorgmijdster had ik geen enkele concurrentie te duchten aangezien ze wel een gelegenheidsargument klaar had zodra het op concrete inzet aankwam. Niettemin was die groep een lang en moeizaam verhaal met bovendien mensen met sterk uiteenlopende ziektes en stoornissen. Het volgende wordt narcistisch misbruik als zodanig strafbaar stellen. Wellicht eerst maar eens inventariseren welke randvoorwaarden erbij komen kijken alvorens de politieke partijen te interesseren. In de politiek kom je met hapklare brokken zonder meer het verst.

    1. Het zou zeker mooi zijn als de politiek het oppakt, wat wij kunnen doen is signaleren en onze kennis verspreiden.

      1. Publicaties uitbrengen is zeker niet genoeg. Een onderzoek kan helpen. Mogelijk heeft een politieke partij een werkgroep waar dit onder valt. Of kent iemand van “Het Verdwenen Zelf” weer iemand die in de landelijke politiek actief is. Dat kan ook heel goed een beleidsmedewerker zijn die er energie in wil steken. Beleidsmedewerkers bereiden de politieke inbreng voor. Ik ben er alweer elf jaar uit. Partijen aanschrijven kan ook, maar dan moet je concreet wat aan ze te melden hebben, anders verdwijnt je bericht in de massa. Politiek is vooral een kwestie van netwerken, lobbyen en ook lange adem. En een politieke partij moet ermee voor een groter publiek kunnen scoren. Maatschappelijke organisaties vervullen bovendien een rol, dus die er zeker ook bij betrekken, want zij hebben ook weer ingangen bij politieke partijen en kunnen het onder de aandacht brengen bij hun achterban die ze vertegenwoordigen.

  10. Hoi
    Ik was naarstig op zoek naar hulp op het vlak van geestelijke en lichamelijke mishandelingen.
    Ik ben al een aantal keren in mijn leven bij de hulpverlening aan gaan kloppen.
    En iedere keer met een hengel kleine dingen eruit gevist.
    Ben nu 56 en het komt steeds weer terug
    Ik blijf zitten met weinig tot geen eigenwaarde zelfrespect, zelfvertrouwen en heel veel angsten.
    Iedere keer werk ik eraan en denk ik dat ik er weer ben.
    En elke keer komt het weer hardnekkig terug.
    Wat zou ik blij en gelukkig kunnen zijn om hier eens vanaf te kunnen komen.
    Niet weer in een zwartgat en in depressieve gevoelens terug te vallen.
    Nooit echt gelukkig zijn, nooit tegen mij zelf kunnen zeggen (wat ik soms wel heb) kom op meid je gaat ervoor en sta in je kracht.
    Dat wat je vroeger is overkomen en nu allang niet meer gebeurd.
    Echt van mij weg kunnen houden. Of het liefdevol kan omarmen.
    En geloven en vertrouwen in mijzelf mogen hebben.
    Anderen en mijn naasten hebben dat wel.
    Zij zouden het liefst willen zien dat ik ook in mijzelf geloof en minder zwaarmoedig ben zo af en toe gewoon gelukkig kan en mag zijn.

  11. Heel mooi artikel hebben jullie geschreven! Ik hoop dat dit binnen de GGZ de nodige verandering teweeg brengt. Ik ben zelf al 27 jaar bezig en mijn klachten zijn in de loop der jaren steeds erger geworden. Allerlei (mis)diagnoses, weet ik veel hoeveel therapieën gevolgd die alleen maar gericht zijn op het verminderen van de symptomen zonder dat daarbij naar de onderliggende oorzaak wordt gekeken. Jarenlang gedacht dat het aan mij lag, dat ik moeilijk was en niet genoeg mijn best deed om te veranderen. Een boodschap die ik vanuit mijn jeugd maar al te goed ken. Totdat ik eens een artikel las op deze website over emotionele en psychische mishandeling en ik ook kennis kreeg over KOPP/KVO problematiek. Eindelijk vielen voor mij alle puzzelstukjes op hun plek. Nu nog de juiste behandeling…

    1. Dank Diana. En wat fijn dat je weer perspectief bent gaan zien ondanks al die jaren van klachten en denken dat het aan jezelf lag. Mocht je interesse hebben in behandeling, dan kan je ook kijken op onze site bij de knop ‘Vind een coach of therapeut’.

  12. Hoi Tako,

    Je hebt weer een mooi en erg duidelijk stuk geschreven, top! De vele reacties geven weer hoe belangrijk dit onderwerp is om aan de kaak te stellen bij de GGZ.
    Jullie artikel op GGZ Totaal beschrijft heel erg duidelijk de impact, waar het misgaat en wat er aan gedaan kan worden, wat in de GGZ vaak onderkend of totaal niet herkend word.
    Hopelijk word dit in de toekomst een verplicht onderwerp binnen de opleidingen voor de GGZ, waardoor de kleinste tekenen eerder zullen opvallen en slachtoffers eerder en betere begeleiding/therapie krijgen.

  13. Goed stuk Tako! Duidelijk geschreven. Interessante materie waar ik persoonlijk geen ervaring mee heb, maar nu wel meer inzicht in heb gekregen. Wie weet komt het me als docent van pas. Al te vaak pikken we, ook in het onderwijs, signalen van bv kindermishandeling niet op. Jullie stuk zet me zeker aan het denken en maakt we weer alert.

  14. Een late reactie hier, maar ik wil toch nog graag even zeggen hoe ontzettend blij ik ben met dit artikel voor GGZ-hulpverleners.
    Zelf heb ik onlangs mijn therapie afgesloten bij een goede, kleine praktijk. EMDR waarin enkel het narcistisch misbruik centraal heeft gestaan en waar ieder woord dat ik uitsprak over narcisme werd geloofd en er mocht zijn. Een geschenk uit de hemel, na een eerdere ervaring bij een grote organisatie van de GGZ.
    Ik ben nu hersteld, als in dat PTSS is genezen en ik godzijdank weer normaal ben in mijn hoofd. Nu moet ik nog helen van alle wonden die zijn ontstaan of zijn open gepeuterd door de narcist, maar ook helen van de tijd die het herstelproces had moeten zijn, hoe raar dat dat ook klinkt. De eerste tijd na de narcist had allerlei momenten die mij dieper het trauma indrukte. Er zijn dingen gebeurd en vooral gezegd door mijn omgeving en door een therapeut, die mij als slachtoffer geen goed hebben gedaan (en dan druk ik me voorzichtig uit).
    Een aantal van die momenten vond plaats bij de therapie die ik had bij die grote GGZorganisatie en nu, een jaar later, kijk ik daar nog steeds met weerstand en pijn op terug. Ik kwam er slechter uit dan ik er in ging. Wanhopig, gefrustreerd en met een groot gevoel van waardeloosheid heb ik me in die tijd afgevraagd wat ik überhaupt nog toevoegde in het leven van anderen. Gevoelens die alleen maar werden gevoed door hoe ik werd benaderd door de therapeut. “Je hebt het zelf toegelaten”; het doet nog altijd zeer als ik aan deze woorden terug denk. En het verdrietige is dat mijn ervaring absoluut niet op zich staat.
    Daarom zeg ik: dankjewel voor dit artikel! Echt bedankt! Hopelijk krijgen steeds meer therapeuten de moed om over hun eigen schaduw heen te stappen en durven ze breder te gaan kijken dan hun eigen referentiekader, dan wat ze hebben geleerd uit het vaak ontoereikende studiemateriaal betreffende narcisme en breder dan de opgelegde protocollen waar de GGZ vaak in zit vastgeroest.

    1. Dank Em, wat fijn dat je PTSS weer hanteerbaar is en dat je weer verder kan herstellen. En ik denk dat je reactie voor veel andere slachtoffers herkenbaar zal zijn. We hebben veel reacties gehad van GGZ ervaringsdeskundigen n.a.v. dit artikel dus wie weet.

  15. Idd super dat hier aandacht voor is.Hoop ook dat jeugdhulp en kinderrechters hier na gaan kijken.
    En dan vooral naar bepaalde patronen welke elke keer terugkeren en dat de partner en ook kind hier chronisch de dupe van is. Omdat met een narcist simpelweg geen afspraak te maken is en je nooit op hem/haar kunt vertrouwen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *