Dit is een gastcolumn van Emma.
Het is intussen tweeënhalf jaar geleden dat ik terecht kwam bij een psychologe die eindelijk alle puzzelstukjes in elkaar kon passen. Ik herinner me nog hoe ik een anekdote aan het vertellen was over een nabij familielid, tot ze plots naar voren schoof op haar stoel en fronsend uitriep: “Maar… dat klinkt als een narcist!” Op dat moment hadden die woorden weinig impact op mij. Ik kende de term wel, en ik dacht dat ik wist wat die inhield. Na zoveel jaren tevergeefs zoeken naar oorzaken, oplossingen, na zoveel verschillende psychologen -één keer een psychiater- verwachtte ik geen plotse ommekeer meer van eender welke diagnose. Laat staan van zo’n schijnbaar eenvoudig woord als “narcist”, met als definitie in de Van Dale “iemand die een ziekelijke liefde voor zichzelf voelt”.
Op de middelbare school hadden we ooit wel de mythe van Narcissus bestudeerd. Narcissus werd verliefd op zijn spiegelbeeld, en moest het met de dood bekopen. Eerlijk gezegd had ik medelijden met dat personage. Ik vond het erg wreed dat iemand gestraft werd om zijn eigen naïviteit en onvermogen om lief te hebben. Narcisme leek me dan ook niet echt iets dat schadelijk kon zijn naar andere toe. Alles draaide om de narcist, het leek vooral iets dat naar binnen was gericht en zich aantrok weinig van de wereld buiten.
Niets blijkt dus minder waar. Ik besefte op dat moment ook helemaal nog niet wat de invloed van zo’n “onschuldig, naïef onvermogen om anderen lief te hebben” reeds op mijn eigen leven was geweest. Toen ik tien jaar geleden -eindelijk- het huis uitging om te gaan studeren, liep het allesbehalve op rolletjes. Jarenlang had ik ernaar uitgekeken om vrij te zijn van de voortdurende oorlogsvoering tussen mijn ouders en hun constante controle. Maar ik was depressiever dan ooit, had hevige angstaanvallen, instabiele relaties die altijd in drama uitmondden, enorme verlatingsangst, verlammende faalangst, verstikkende schuldgevoelens, was suïcidaal en koesterde een vernietigende zelfhaat. Het is me nog steeds een raadsel hoe ik die periode heb overleefd, en hoe ik erin slaagde de eigenlijke ernst van de situatie voor het grootste deel van mijn omgeving verborgen te houden.
Op de verplichte medische controle van de universiteit viel ik door de mand en ik belandde bij een psychiater. Daarna bij een hypnosetherapeut, meerdere psychologen en één of andere energetische kwakzalver waar mijn ouders me heen hadden gestuurd. Er waren verschillende diagnoses: van een “eenvoudig serotoninetekort” over hoogsensitiviteit tot bordeline-persoonlijkheidsstoornis. En meerde therapieën. Maar niets hielp.
Toen dus de laatste psychologe tweeënhalf jaar geleden het woord “narcist” uitsprak, besefte ik niet wat dat voor mij zou betekenen. Maar al snel volgde het woord “trauma”. Ook dat was een begrip waarvan ik dacht de betekenis te kennen, en ik wist dat -zoals mij vaak was toegesnauwd- ik een geluksvogel was zonder traumatiserende, erge gebeurtenissen in mijn leven. Ik had altijd het voorrecht gehad in materieel, emotioneel en fysiek perfecte omstandigheden te zijn opgegroeid. Dus het probleem moest ergens in mijzelf gesitueerd zijn.
Naast de enorm constructieve therapiesessies die mij zoveel vooruit hielpen -en nog steeds helpen- gaf de psychologe mij ook vaak leestips mee naar huis. Eén daarvan was Iris Koops’ boek “Herstellen van narcistische mishandeling.” Ik bestelde het meteen. Toen ik het begon te lezen was ik helemaal in shock. Ik herinner me nog hoe mijn handen trilden van emotie. Het was alsof het boek speciaal voor mij en over mij was geschreven. Eindelijk had ik een verhaal waarin ik het mijne kon plaatsen. Zoveel gebeurtenissen in mijn gezin, en later in een destructieve relatie, zag ik eindelijk vanuit een heel andere gezichtspunt. Eindelijk had ik het gevoel dat ik niet alleen was in mijn ervaringen, en begon ik inzicht te krijgen in de handelingen van de personen die mij het leven zo moeilijk hadden gemaakt. En – het belangrijkste – eindelijk begon ik te beseffen dat ik zelf geen slecht mens was, maar door ongelukkige omstandigheden het slachtoffer was geweest van praktijken die niemand verdiende. Het is moeilijk om zoiets meteen ook emotioneel te voelen, en helen van een complex trauma duurt lang en vraagt veel inspanning. Maar het inzicht in de hersenspoeling en het abnormaal gedrag heeft mij gigantische stappen vooruit laten zetten. Ook het tweede boek van Iris, “Je leven in eigen hand”, heeft mij enorm geholpen. Eindelijk durfde ik afstand nemen van een schadelijke situatie, omdat ik eindelijk het mechanisme aan het werk kon zien, in mezelf en in de ander. Eindelijk kon ik andere beslissingen nemen, die niet op schuldgevoelens waren gebaseerd.
Maar het is geen gemakkelijke weg. Soms – zelfs nu nog – begin ik terug te twijfelen, kruipt de narcist terug in mijn hoofd. Wat daarbij heel schadelijk is geweest voor mij, is sommige makkelijk te vergaren informatie over narcisme die ik op het internet vond. Er is online heel veel te vinden, over allerlei persoonlijkheidsstoornissen, maar bronnen zijn niet altijd even betrouwbaar. Zo stootte ik onder meer een keer op een artikel over openlijk en verborgen narcisme. Na het lezen was ik er volledig van overtuigd dat ik een verborgen narcist was, dat het allemaal mijn eigen schuld was en dat ik al heel mijn leven de slachtofferrol had opgeëist om andermans aandacht te krijgen.
Informatie kan enorm veel helpen, maar verkeerde informatie op het verkeerde moment -en natuurlijk ook verkeerd geïnterpreteerde informatie – of informatie zonder de gepaste omkadering kan even goed enorm schadelijk zijn. We leven in een tijd waarin alles kant-en-klaar voor het grijpen ligt, waar we alles zelf kunnen en weten zolang we het kunnen googelen. Ik vind dat de waarde van echte expertise, van een begeleidend leraar, van jarenlang opgebouwde kennis en gegrond onderzoek soms wordt onderschat. We kunnen niet alles zelf. Het is onmogelijk om in één mensenleven alles zelf te ontdekken. Daarom denk ik dat naast alle zelfhulpmiddelen psychotherapie nog steeds onvervangbaar blijft. En dat naast alle versnipperde kant-en-klare informatie op het internet, professioneel verantwoorde boeken zoals die van Iris Koops van onschatbare waarde zijn.
Ik ben Iris erg dankbaar voor haar schrijven, en ik hoop dat haar boeken veel andere mensen evenveel kunnen inspireren als ze dat bij mij hebben gedaan. Dank je wel, Iris, voor je research en al je inspanningen! Men zegt “kennis is macht”, en in dit geval vooral: “kennis is vrijheid”.
19 reacties op “Het probleem moest toch in mijzelf zitten?”
Beste Emma,
Heel erg bedankt voor je verhaal en heel veel sterkte en succes met het worden en zijn van wie je echt bent na al die jaren van pijn en twijfels. Je hebt me een enorm lichtpunt geschonken op deze dag!
Liefs, Liza
WoW.. bedankt.. jouw verhaal doet mij heel goed. Lijkt wel of het over mij gaat. Ik ga gelijk het boek bestellen.
Geweldig hoe jij jouw verhaal, behoorlijk compleet, beschreven hebt.
“Het probleem moet toch in mijzelf zitten”? “Het probleem” absoluut niet. Echter ben je wel met een giga life time probleem opgezadeld. Wat mij in jouw verhaal o.a. aanspreekt is jouw gedachte: “Ben ik een verborgen narcist?”. Dat is een leugen. Hoe weet ik dat? Na 15 jaar huwelijk kwamen de pijnlijke kanten van mijn vrouw bovendrijven en het bleek dat zij belast was met Secundaire Structurele Dissociatie. In die periode kon ik niet anders dan voor mijzelf en met grote schrik concluderen dat mijn vrouw hoog scoorde op de verborgen narcist. Lang heb ik dat voor mij gehouden. Ik kon het niet geloven, maar uiteindelijk wel aan haar gevraagd of zij een narcist was. Dat was een giga schokkend gesprek. Nu weet ik dat het overlevingsgedrag was. We zijn dit jaar 30 jaar getrouwd en vele therapieën verder. Er is genezing, balans gevonden. We zijn door pijnlijke jaren gegaan en nu gelukkiger met elkaar dan ooit. Het schrikbarende is dat de narcistische ouders van mijn vrouw hun handen in onschuld blijven wassen met: “Ach, we hebben net als andere ouders wel eens wat fout gedaan. En de held in mijn verhaal is mijn vrouw!
Emma, wat goed ! Ik herken het jarenlang gezoek, en door een toevaltje ook beland op deze website. Intussen ben ik al aardig hersteld. Mn verhaal staat ook onder de blogs.
Beste Emma, wat heb je veel meegemaakt. En wat goed dat je hebt ingezien dat het niet aan jou lag en dat je jezelf hebt bevrijd. Ik herken mezelf sterk in jou. Ik had het zelf ook niet gekund zonder psychotherapie. En de boeken van Iris hebben mij enorm geholpen. Ik zal niet zeggen dat ik helemaal “genezen” ben. Voel me nog vaak niet veilig met groepen mensen om mij heen. Zoals op mijn werk bijvoorbeeld. Vind het nog steeds moeilijk “gewoon” met mensen om te gaan en voel me vaak nog minder dan anderen. Gelukkig heb ik een man die heel goed voor me is. Hij helpt mij inzien wanneer iemand zich op een bepaalde manier naar mij gedraagt wat niet goed is, dat dit echt niet door de beugel kan en dat ik dit niet “verdien”. Ik heb me ook zo schuldig gevoeld en echt gedacht dat ik slecht was. Terwijl ik juist zachtaardig ben. Ja.. het valt allemaal niet mee! Toen ik 19 was, dacht mijn psychotherapeut bij mij ook aan borderline, maar gelukkig heb ik dat niet. Veel slachtoffers van narcistische mishandeling worden door een therapeut vertelt dat ze misschien lijden aan een borderline pers. stoornis. Ik denk dat de kenmerken die wij hebben erop lijken. Terwijl we slachtoffer zijn van iets anders en moeten herstellen van de mishandeling. Heel veel kracht toegewenst en ga zo door!
Liefs, Karina
‘Eerst het vaststellen van de feiten en dan pas de verzachtende omstandigheden bekijken.’
Dat was al een motto dat mij uit het moeras van de zogenaamde deken van liefde bevrijdde. Dat je altijd en overal moest denken dat iemand het wel uit liefde had gedaan.
Nee dus.
Daar kan je een leuke film van maken: Alles is Liefde, maar als gebod om zo over anderen te moeten denken, dat schoffelt je behoorlijk onderuit.
Kreeg ik gisteren de vraag van een op zich oprecht iemand: “op welke wijze verschuil jij je eigenlijk achter je gestoorde moeder? ”
Er stond als intro bij: ‘en schrik niet, want dadelijk voel je wellicht weerstand’
En daarna: ‘Of is dit een hele verkeerde vraag van mijn kant??
Na een uurtje diep ademhalen heb ik alleen maar de vraag teruggestuurd. Ik bedoelde deze laatste vraag. Want ik vind dit verschuil-gedoe een hele verkeerde vraag, die getuigt van chaotisch denken en meer een verkapt verwijt is.
Ook vanwege dat woordje eigenlijk in die eerste opmerking/vraag.
De insinuatie dat ik mijzelf niet ken. De woorden weerstand en projectie, die je zo heerlijk aan jezelf kunnen laten twijfelen. Net of een andere persoon meer over mij te zeggen heeft, dan ik zelf
Nou, ik dacht het niet. Niet meer. Nooit meer.
Tot mijn schrik kreeg ik een antwoord waaruit bleek dat zij deze vraag op zichzelf van toepassing vond. Arme vrouw.
Een tijd heb ik het gevoel gehad dat Iris nogal veel aandacht besteedde aan misstanden bij spirituele denkers. Wat ben ik blij dat ze dat wel doet !
ik vind het nog altijd ingewikkeld om het te ontzenuwen: die denkfouten. Eén ding is duidelijk, wanneer je je klein gaat voelen onder zulke zogenaamde vragen, dan is het foute boel.
Niet meegaan in die zogenaamde logica. Niet aanvallen, niet uitleggen hoe wel of waarom niet.
Naast je neerleggen.
Denk jij zo, o.k., nou ik niet.
Einde verhaal.
😉
Interessant Heleen!
Dat herken ik nu jij daar over schrijft.
Wat goed van je. Ik blijf het ook lastig vinden die denkfouten of het ontzenuwen zoals je het noemt.
Dat zijn drie rake opmerkingen, Heleen, die ik volledig kan beamen.
Dankjewel Emma voor je verhaal. Het geeft steeds sterkte om verhalen te lezen van iemand die hetzelfde meemaakt/meemaakte.
Vooral de zelftwijfel is erg herkenbaar. Ik heb zelf ooit een paniekaanval gekregen toen ik ergens een artikel las over verborgen narcisme. Ik herkende er immers alles in wat mijn ex mij verweet. Nog steeds bekruipt me regelmatig de gedachte ‘misschien zie ik het verkeerd, misschien ben ik de slechte’. Hoewel ik mezelf al voor een heel groot stuk heb losgemaakt van mijn ex, twijfel ik nog elke dag aan wie ik ben.
Veel geluk met je groeiproces Emma.
Heel duidelijk hoe je hier (mogelijk onbedoeld) de spijker op zijn kop slaat.
En begrijpelijk, je zelfs bij tijd en wijlen, ma je grondig verdiepen,jezelf als ” verborgen narcist” gaat beschouwen. ( ik heb diversen hier van de rust en ruimte gebruikmakende studerende jonge adolescenten, wat boeken over narcisme laten lezen.OOk dan zeggen deze hoogintelligente jonglingen van 17 tot 20 jaar ” ik herken ook wel veel van die omschrijvingen van narcist) Ja dat is gezond op die leeftijd…en daarbij, in de jungel van allen info, er toch een groot verschil is tussen gezond narcisme, allicht ieder mens in bepaalde mate heeft,en “gestoord” /mateloze vormen.
Het grote verschil is dat een echte perverse/ziekelijke narcist,zich dit NIET zal afvragen (anders dan wanneer die dat gegeven zou kunnen uitbuiten) En juist degene die op een bepaald moment zaken gaan uitzoeken, juist voor zichzelf wel..zich dat afvragen.
Dit is bijna een wetmatigheid,en de enige die het grote verschil maken, te weten…
Een narcist heeft geen vermogen tot zelfreflectie,en al heelmaal gen ruimte voor gezonde twijfel,laat staan introspectie.
Dus maak je geen zorgen, juist (voormalige) geduppeerde van echte narcisten zullen zich op een bepaald moment deze vraag over zichzelf stellen;en hem stellen/durven stellen,maakt het al vrijwel onmogelijk dit een ware narcist zou betreffen; het is een contradictie in zichzelf besloten.
Veel sterkte,en bij twijfel…..
toetsen.
Beste Emma, ik herken me enorm in wat je schrijft. Ook ik kwam na jaren zoeken vrij toevallig bij narcisme én de boeken van Iris Koops. Ja, ook voor mij voelde het of de boeken voor mij persoonlijk geschreven waren. Wat een herkenning !!! Eindelijk kon ik de vinger leggen (na 53 jaar ) op alles wat niet klopte in mijn gezin, te beginnen met mijn moeder. Ondertussen heb ik geen contact meer met moeder en zussen. Het was een zware weg, maar hij brengt zoveel rust in het leven van mij en mijn gezin. Ik wens jou ook het allerbeste en erg bedankt voor je schrijven !
Ik had een moeder met een narcisme. In feiten beschuldigde zij mij dat ik het ben in plaats van andersom. Oké, ik kijk weleens in de spiegel maar meer om mijn haar te kammen en me tanden te poetsen. Ook heeft de spiegels best voordelen. Hoe kan je dan van de anderen houden als je niet eerst van jezelf houd? Echte narcisten zijn vaak gewetenloos. Maar ik vind dat jij goed bezig bent en meer inlevingsvermogen heb dan een narcist zelf. Echte narcisten geven hun zelf niet bloot. Het is hun trots die dat tegen houd omdat hun ego anders word aangetast. Ik was zelf bijna met een narcist getrouwd, was blind voor zijn charme, we deden leuke dingen en op feestjes kon hij zich opvallend gedragen. Maar hij zette mij bij andere mensen in de zeik. En verder was hij ook een alcoholist. Niet het narcisme alleen maar ook het drank kan een afbreuk hebben op een relatie. In zijn familie werd er ook gezopen, zeker door zijn vader. Dan weet ik ook uit welke wortels hij vandaan komt. Toen hij agressief was en alles met de grond gelijk heeft gemaakt, kreeg hij spijt. Tja, maar ik kon niet meer verder met hem leven. In feiten gedroeg hij zich als slachtoffer naar de gemeente toe en schoof al het schuld op mij. Handen omhoog tijdens het zingen en later kwaad spreken over mij. Maar gelukkig is het ver achter me. Hij heeft nu een andere vlam. Hopelijk een klein waakvlammetje wat voor hem niet gauw uit gaat. Maar bedenk wel wijffie, uit jou verhaal vind ik jou geen narcist. Dat werd op mij toegeschoven toen ik getrouwd was met de eerste man die zo’n vader had. Twijfel niet langer en blijf je zelf. Veel sterkte en houd je moed erin.
PS
Ik denk ook nog dagelijks dat ik vast een verborgen narcist ben. Hoewel ik er wel echt trekken van heb (gehad vooral), denk ik ook dat we, of het nu echt (een beetje) zo is zoals bij mij, of niet zoals bij jou, heel zacht voor onszelf mogen zijn. Opgroeien onder mensen met zulke problemen is gewoon ontzettend zwaar. Mensen zijn gemaakt om met hun hart te kunnen denken, met betrekking tot andere mensen en zichzelf, en dat is ons ontnomen, we konden niet van onze ouder(s) / partner / wie dan ook met deze problematiek houden, en kregen ook te weinig liefde van hen, of zelfs het tegenovergestelde van liefde. Ik kan soms nog bijna niet geloven dat zulke dingen bestaan op deze wereld, mensen die hun hele leven zonder in contact met hun hart te zijn moeten (kunnen) leven. Hoe kan zoiets bestaan?
Beste Emma, nogmaals heel erg bedankt voor je verhaal, heel veel liefs!
Zojuist ben ik weer in de positie dat ik beschuldigd wordt voor van alles en nog wat omdat ik de eisen van mijn ex en vader van mn kinderen, niet inwillig… Zo wordt ik nu met klem een borderliner genoemd, volgens zijn zeggen ook door onze gedeelde vroegere contacten. Nog steeds merk ik tot mijn grote ergernis naar mijzelf, dat ik serieus nog reflecteer of ik idd een borderliner/ weet ik veel wat nog allemaal meer, ben…!
Altijd zoek ik het eerst bij mijzelf… Ik wou dat dat mechanisme niet in werking zou treden naar hem toe! Ja, al onze vroegere gedeelde contacten geloven hem, maar dat is omdat hij hen allemaal bewerkt heeft, niet omdat ze weten…!
(Ik probeer zo min mogelijk contact met hem te houden en zo min mogelijk noodzaak tot overleg te creeeren. )
De aanleiding kan van alles zijn, waarin er niet met hem meegedacht wordt…
Bijvoorbeeld omdat er morgen sneeuw opgegeven wordt… (hij woont nl. oneigenlijk bij zijn vriendin en moet dan naar zijn woning rijden waar hij eigenlijk woont om de kinderen te ontvangen en dat is niet handig als het zou sneeuwen. deze woning is onze gezamelijke woning geweest en hij gebruikt het als een vakantiehuis en soms voor als de kinderen komen en dat terwijl hij tijdens de scheiding toegezegd had dat ik en de kinderen er zouden blijven wonen, waarna hij dat vervolgens onmogelijk heeft gemaakt)
Dit keer weer iets wat me echt deed twijfelen of ik idd af zou moeten wijken aan de gemaakte afspraken… Nl. vader kon de kinderen niet ontvangen, op de overeengekomen avond, i.v.m. een sterfgeval… Echter, bleek er geen sterfgeval te zijn, wel iemand die slecht lag… Deze iemand, was geen familie, maar een kennis van zijn vriendin… (daar kwam ik achter door hetgeen hij aan de kinderen geappt had).
Deze persoon is later, helaas overleden.
Toch vind ik dat hij er, op deze avond, voor de kinderen hoort te zijn, ik ben er als moeder toch ook voor de kinderen, ongeacht wat er gebeurd?
Normaal gesproken, zet ik niet zo’n persoonlijk verhaal op het net, maar ik herken me in “het probleem moet toch bij mijzelf liggen”
En ik hoop een reactie te krijgen, om in deze situatie mijn gedachten op te kunnen maken. Dat mag ook zijn dat je het geheel anders ziet! Ik heb bijna niemand meer waaraan ik zulke dingen kan voorleggen en hoop in deze op een oprechte reactie!
Bij voorbaat dank!
Beste,
Het spijt me erg om te horen in wat voor moeilijke situatie je verkeert! Ik kan me voorstellen hoe zwaar het moet zijn om nog steeds noodgedwongen contact met hem te moeten hebben wegens de kinderen.
Je vraagt naar een mening, dus ik zal de mijne geven, maar het is natuurlijk alleen maar wat ik zelf denk, hé! Zelf ben ik trouwens ook geen moeder, dus ik kan mij maar tot op zekere hoogte voorstellen hoe het is.
Persoonlijk denk ik dat het hierbij echt heel belangrijk is een professionele psychotherapeut te vinden met veel ervaring met narcisme, die je kan steunen en je een manier kan helpen vinden om zo goed mogelijk met zijn gekmakende gedrag om te gaan. Want alleen is zoiets volgens mij niet draagbaar. Al is het maar op regelmatige basis de bevestiging te krijgen dat je het juist aanvoelt wanneer er van alles niet klopt, in plaats van alles bij jezelf te zoeken en het gevoel te hebben dat jij de persoon bent die gek aan het worden is of een stoornis heeft. Vooral als de kennissenkring (tegenover wie hij zich uiteraard helemaal anders gedraagt) helemaal geen onraad ruiken, kan ik me voorstellen dat de twijfel vaak zal toeslaan en dat je op de duur niet meer weet wat te beslissen.
Daarnaast denk ik dat het belangrijk is om een eigen (nieuw) netwerk te hebben, los van dat van hem, met mensen die niet noodzakelijk moeten weten wat er allemaal gebeurd is, maar waarin je je aanvaard voelt. Het geeft mij altijd moed als ik merk dat er mensen mij als een zelfstandig persoon op een positieve, normale, gezonde manier zien, op professioneel of vriendschappelijk vlak, los van alle trauma en wat er gebeurd is. Dat geeft tegengewicht voor alle verwijten die je van de narcist hebt gekregen en krijgt.
En ten slotte helpt het mij ook enkele vrienden te hebben die min of meer weten wat er gebeurd is, die mij geloven en toch om mij geven, op wie je kunt terugvallen als het moeilijker gaat.
Ik denk dat het belangrijkste is om jezelf te kunnen blijven en niet terug te vallen in alle zelftwijfel.
Ik wens je veel goed moed en het allerbeste,
Emma
Tja, ‘het probleem moet toch bij mijzelf liggen’…
Ik kreeg dit afgelopen week ook teruggekoppeld. Ik vertelde in een eerste gesprek aan een hulpverlener over hoe het indertijd gegaan is met mij en de narcist. Dat ik hem probeerde te helpen om van zijn verslavingen af te komen, omdat ik echt dacht dat ik hem kon helpen, en wat daarbij ook mij hielp omdat hij onder mij woonde en ik door de overlast geen leven had.
Hoe ik in het contact verstrikt raakte omdat het steeds meer leek alsof hij mij ook iets heel belangrijks gaf, hij accepteerde me en vond me leuk, wat raakte aan mijn verlangen om gezien en bemind te worden.
Uiteraard is dit allemaal zeer slecht afgelopen. Na twee jaar ernstige overlast is hij uit de woning gezet (hij betaalde zijn huur niet) en ik was intussen kapot. Ik had na een jaar een andere ruimte gehuurd om naar toe te kunnen als het thuis niet te doen was door de herrie. En ik was stukgelopen op het contact, mijn vrienden kwijt, mijn gezondheid kwijt.
Ik vertelde daarover aan de hulpverlener, kwetsbaar, maar met het vertrouwen dat ik op dat moment voelde.
Iedereen hier weet hoe zwaar het is om tot de ontdekking te komen dat de narcist alleen maar spiegelt wat hij denkt dat je zoekt, en dat alleen maar om zijn doel te bereiken. Dat het jaren kan kosten om het allemaal te doorzien. Hoe moeizaam die weg is.
Maar de hulpverlener zei koeltjes: ‘Doe je dat ook met andere buren?’
Naast mij zijn helaas ook weer overlastgevers komen wonen. (Aan de andere kant wonen trouwens ook overlastgevers, maar gelukkig is het sinds een tijdje daar wat rustiger.) Hun spreek ik erop aan, en als het nodig is schakel ik de woningbouw in. Nee, met hun ‘doe ik dat’ niet. Ik kreeg het gevoel alsof ik de dader was. En onderzoekend als ik ben, nam ik die opmerking toen ik ervan bekomen was (een hele tijd later) onder de loep.
Lag het probleem bij mijzelf? Een paar jaar geleden had ik een keer verteld over de interactie met mijn buurman, aan iemand die met verslaafden en daklozen werkte. Zij zei: ‘Dus je had er zelf ook baat bij.’
Toen dacht ik ook: wat?
Baat bij? Ja, het leek alsof hij liefde gaf. Daardoor kon ik me zo moeilijk van hem losmaken, ondanks alle ellende die hij gaf. Ondanks zijn criminele vrienden, het hele afschuwelijke gebeuren hier. En ja, ik wilde hem helpen en genezen. Ik dacht dat ik dat kon.
Ja, ik had er zelf ook baat bij. Niet alleen omdat ik hoopte weer normaal in mijn eigen huis te kunnen wonen als hij niet langer verslaafd was, maar ook omdat ik het gevoel had dat ik liefde kreeg. Is dat niet iets wat heel veel mensen zoeken? Ook hulpverleners? Bijna iedereen, volgens mij.
Dat dat bij mij, met mijn achtergrond van een liefdeloze opvoeding en veel ellende misschien een grotere zwakke plek is dan bij vele anderen, weet ik intussen. Maar maakt dat mij tot dader?
De opmerking ‘Doe je dat ook met andere buren?’ suggereerde dat voor mijn gevoel, er klapte iets om in het gesprek. Misschien was de vraag niet zo bedoeld. Ik weet het niet, ik zal er een volgende keer naar vragen.
Ik ben degene die na twee jaar bijna van een flat was gesprongen (ook iets dat ik pas nu, vijf jaar later, durf te vertellen, in dit geval ook aan deze hulpverlener). Niet hij! Hij ging gewoon door.
Lag het probleem bij mij?
Misschien was het anders gegaan als ik liefdevol was opgevoed en met meer eigenwaarde. Misschien had ik dan eerder dezelfde aanpak toegepast als nu met mijn andere overlastgevende buren.
Maar de vraag kwam hard aan. Als er geen narcist onder me had gewoond, was het ook anders verlopen. Ik kreeg de indruk dat de hulpverlener niets wist over de dynamiek in zo’n contact, over hoe zelfs sterke, intelligente, integere mensen (juist die!) hierin verstrikt kunnen raken en zichzelf kunnen verliezen.
Het probleem lag bij jou – nee, ik vind niet dat je dit zo kunt zeggen. Het is heel waardevol en van groot belang om te ontrafelen wat ervoor heeft gezorgd dat je met een narcist in contact bent geraakt, en hoe het mechanisme werkt, zoals je zegt Emma, in de ander en in jezelf. Hoe we door ongelukkige omstandigheden het slachtoffer zijn geworden van praktijken die niemand verdient.
Ik hoop dat ik daarover binnenkort iets kan vertellen aan de hulpverlener. En dat zij niet de zoveelste is die je het begrip narcisme moet uitleggen en die er weinig van begrijpt.
Reacties heel welkom! Alle reacties, zoals de laatste berichtschrijver ook zegt.
Liefs, en sterkte gewenst!
Beste Lonne,
Amai, dat klinkt pijnlijk, om zo’n opmerking te krijgen nadat je jezelf juist hebt blootgegeven! Ik heb ook al een aantal keer zo’n reactie vol onbegrip gekregen en ik was er ook helemaal overstuur van. Maar gelukkig had je meteen door dat er iets niet klopte en dat de hulpverlener de situatie niet goed inschatten. Dat vind ik sterk! Ik vrees dat er altijd mensen zullen zijn die niet dezelfde ervaringen en kennis hebben, en onze verhalen niet serieus nemen. Daar kunnen we helaas niets aan veranderen en dat kan heel pijnlijk zijn, maar ik denk dat we ons daartegen moeten wapenen en erop moeten voorbereid zijn, en vooral blijven geloven in wat we weten!
Veel liefs,
Emma
Beste Lonne,
Uitgaande van de beste bedoelingen van de hulpverlener kan het zijn bedoeling geweest zijn om jou erover na te laten denken welke keuzes je zelf gemaakt heb hierin. Het is niet constructief om te gaan denken in daders en slachtoffers. Maar misschien heb je het gemist dat hij of zij eerst eens met je meegevoeld had hoe je dit allemaal beleefd heb en eronder geleden hebt. Als dat eerst was gebeurd, dan had je daarna misschien al wat meer vertrouwen gehad in je hulpverlener, het gevoel dat deze er echt voor je was. En dan had je misschien wat meer open kunnen staan voor deze opmerking zonder je direct aangevallen te voelen en beschuldigd van “daderschap”.
Een kind van iemand met narcistische trekken is in die zin wel slachtoffer omdat het zich nog niet kan verweren. Maar dan nog hebben ouders zichzelf ook niet gemaakt. Ik spreek dus zelf veel liever over narcisme dan over narcisten. Zoals er mensen zijn die aan kanker lijden, maar dat niet zijn. En zoals met elke ziekte is de juiste diagnose goud waard. Ik beschouw narcisme dan ook liefst als een erfelijke ziekte die in een familie kan heersen. Erfelijk in de zin dat het onvermijdelijk is dat je er als kind de sporen van draagt. Maar ook dat dit vaak goed te genezen is.
Dank je, Emma! Fijn om te horen dat ik niet de enige ben die overstuur kan zijn van zo’n opmerking. Ik zal even aankijken hoe het verder gaat. Natuurlijk wil je oprecht zijn en juist ook eerlijk naar je eigen aandeel kijken, maar als een hulpverlener te weinig begrijpt van wat er in het contact met een narcist kan gebeuren, wordt het lastig.
Misschien valt het echter mee, ik kom er de volgende keer zeker achter.
Ook erg bedankt voor je column!
Liefs,
Lonne