Devaluatie van de term narcisme

Dit is een gastcolumn van Agnetha

Er is iets geks aan de hand met de term narcisme vandaag de dag. Hoorde je er vroeger nauwelijks over en had je al helemaal geen idee wat het precies inhield, behalve globaal iets met egoïsme en verliefd op zelfbeeld, tegenwoordig vliegt het woord je zo ongeveer dagelijks om de oren. Mooi, zou je kunnen denken, het begrip wordt bekender en dan komt er eindelijk meer aandacht voor en dat is nodig. Ja zeker is dat nodig, maar niet op de manier zoals dat nu gebeurt. Er schuilt een gevaar in om elk persoon die wat egocentrisch of egoïstisch is, als narcist te bestempelen. Op die manier is narcisme een oppervlakkige kwalificatie, zonder de juiste kennis en begrip van de reikwijdte van NPS, en komt men vervolgens aan het vergaren van adequate kennis over de stoornis niet meer toe. Het etiket is immers al geplakt, iemand is narcistisch – klaar!

Als ieder op zichzelf gericht persoon met gemak als narcist wordt betiteld, verliest het begrip aan waarde en kracht, het vlakt af tot iets wat bijna gewoon gevonden gaat worden in het dagelijkse verkeer. Hetzelfde is te zien bij begrippen als autisme en ADHD; iemand die wat gesloten is of moeilijk communiceert wordt al snel losjes bestempeld als een autist en een druk of levendig kind is al gauw een ADHD-er.

Hierbij komt nog, dat een slachtoffer van narcisme, die probeert uit te leggen wat haar/hem is overkomen, door de devaluatie van het begrip narcisme steeds minder serieus genomen wordt. Je wordt bij het omschrijven van de omvang van de stoornis en de impact ervan, niet gehoord. Dit duidelijk maken was altijd al een bijna onmogelijke opgave, je was een roepende in de woestijn; inmiddels is het door het veelvuldig gebruik van de term en verkeerde of nonchalante duidingen van zogenaamde deskundigen als Martin Appelo en Jeffrey Wijnberg praktisch onbegonnen werk. Deze laatste vond het bijvoorbeeld nodig om in zijn krantencolumn narcisme af te doen als “troostdiagnose” voor ex-partners die zo ‘voor zichzelf aanvaardbaar kunnen maken dat de relatie voorbij is’. Hoe schadelijk dit soort kwalificaties is voor een goed begrip van narcisme als serieus te nemen stoornis behoeft denk ik geen verder betoog.

Zo te pas en te onpas gebruikt, wordt het begrip narcisme uitgehold, dringt de werkelijke omvang en betekenis niet door en daar gedijen de hardcore narcisten goed bij. Terwijl het nu juist van wezenlijk belang is dat de échte, verwoesting aanrichtende narcisten op basis van goede kennis van deze heftige stoornis sneller en beter herkend gaan worden. Dus helpt het niet als zij kunnen opgaan in een wereld waarin narcisme net zo makkelijk geduid wordt als bijvoorbeeld boosheid of drift etcetera, en dus gewoon gevonden gaat worden. Daarvoor is nodig dat er zorgvuldig met het gebruik van de term wordt omgesprongen.

Er blijft dus nog een wereld te winnen aan het verspreiden van kennis in de buitenwereld, zodat devaluatie van het begrip narcisme wordt tegengegaan, en niet langer de kans krijgt in te slijten in onze samenleving als een luchtige, algemene kwalificatie en een normaal, veel voorkomend en geaccepteerd gedragspatroon. Veel voorkomend, dat zeker, meer dan ons lief is helaas, maar dan wel in de ware zin des woords met alles wat de stoornis kenmerkt en teweegbrengt.

51 gedachten aan “Devaluatie van de term narcisme”

  1. Beste M,
    Het zit (nog) zo ingewikkeld met jonge kinderen en (nog af te wikkelen) financieen. Ik heb geen afgeronde opleiding en geen werkervaring, maar ik ben wel bezig met een opleiding en bijna klaar. Daarna ga ik energie steken in vertrekken.
    Je hebt gelijk. Voor de N maakt het niet uit. Hij leeft, gaat vreemd en thuis heeft hij een maaltijd en wordt zijn was gedaan. Ook hoeft hij niet te delen en houdt zo alle financieen. Ondertussen probeert hij ons leven zuur te maken. Soms denk ik dat hij wil dat ik vertrek, zodat hij tegen kan werken en strijd kan maken. Zijn leven is een grote strijd met iedereen om hem heen. Zelfs de buren, colleg’s en familie.
    Ik ben wel bang voor de toekomst. Als ik weg ga welke drama maakt hij dan? Misschien niet alleen voor mij, maar voor de kinderen. Weggaan en no contact is zeker een optie, maar hij zal via de kinderen zeker gaan treiteren.
    Een aantal kenmerken van N:strijd, chaos, angstig, paranoia, arrogant, onverantwoordelijk, gemeen, geen empathie, impulsief, driftig, berekenend, emotioneel en stalkend.
    Combineer deze eigenschappen en ik verwacht dat mijn wereld en die van de kinderen minimaal 1 jaar volledig op zijn kop staat. Dus voor mij eerst concentratie voor mijn opleiding, ondertussen zal de financiën gestabiliseerd zijn en daarna maak ik tijd vrij voor zijn dramatiek.
    En de hoop dat hij eerder vertrekt natuurlijk, maar dat zal denk ik niet gebeuren.
    En ergens blijf ik het gevoel houden dat ik nu weg moet, maar misschien is het inderdaad de angst die mij tegenhoud.
    Dank je voor je reactie.
    Liefs, Christine

    1. Hoi Christine, je hebt het allemaal heel goed door. Je bent je heel goed aan het voorbereiden en dat is perfect! Zorg dat je jezelf niet tekort doet, zorg vooraf goed voor jezelf: Stel de financiën veilig als je dat al kunt. Zorg dat je weet wat er is als je gaat scheiden, maar liever nog: zorg dat je het al hebt als dat mogelijk is, zonder dat de narcist hiervan afweet. Je zult het straks heel hard nodig hebben. Speel het spel goed. Als je dat kunt, kun je veel bereiken voor jezelf en je kinderen en kun je je ook veel ellende besparen. Nee, zonder kleerscheuren kom je er niet mee weg, maar probeer het heft in eigen hand te houden en probeer die scheuren niet aan hem te laten zien. Doe alsof je neus bloedt.
      In het boek van Iris staat heel veel uitleg en handreikingen en zo. Het is vaak achteraf dat je dit of dat vindt, maar bij een narcist moet je van tevoren weten hoe het werkt en wat je kunt verwachten en vooral hoe je je op moet stellen, zodat je voorbereid bent en niet snel van je stuk wordt gebracht. Emoties zijn voeding voor de narcist. Voedt hem niet dus. Hou het kort, zakelijk en zonder uitleg. Een mededeling is genoeg.
      Het is ook angstig, dat voorop gesteld. Scheiden is op zich al een proces, laat staan scheiden van iemand die er alles aan zal doen om jouw leven kapot te maken omdat hij zo gekrenkt is door jou;).
      Het zou fijn zijn als hij dan iemand anders heeft, dan kan hij daar zijn geluk zoeken…
      Sterke Christine!

  2. goed onthouden …. een narcist wordt NOOIT verlaten. !
    Als je hem NIET meer uitdaagt dan verlaat hij JOU en gaat daarna in de slachtofferrol
    over wat JIJ HEM hebt aangedaan !!

    1. Yes! Helemaal waar. Ik verliet mijn ex na jaren psychische én lichamelijke mishandelingen en tijdens de anderhalf jaar dat de scheiding daarna liep maakte hij 2 ton schuld!!! Buiten mijn medeweten of handtekening!!!
      Omdat deze schulden aangegaan waren tijdens onze huwelijkse (gemeenschaps)staat draaide ik er ook voor op….
      Zoeg dat je officieel niks hebt en er niks van je geplukt kan worden. Hou je salaris op het meeste minimum! Anders vraagt hij alimentatie aan jou! Die van mij zei zijn dikbetaalde baan als medisch specialist op gedurende de scheiding….noout een cent alimentatie gekregen noch gevraagd. Hij wilde van mij alimentatie!..
      Pas ontstellend op wat je doet! Ik heb 15 jaar met 2 banen en 2 kl.kk zwaar onder bijstand geleefd door beslagleggingen voor schulden nooit door mij aangegaan!!!

      1. Ik ben 70 en kocht 4 jaar geleden een appartement waar we samen oud zouden gaan wordenn. Ik gaf heel veel geld aan hem om alles aan zijn wensen te laten voldoen. Nog 1 maand voordat hij weg zou lopen verzekerde hij mij dat het echt goed zou komen.
        ALLEEN die ene handtekening van zijn ex nog en dan was hij vrij … ook financieel. …… NIET dus … geen handtekening nodig want de scheiding was nooit aangevraagd. Dus ik voor niets mijn oude huis verkocht en 5 jaar gewacht op het moment dat we samen verder konden.
        VERGEET het maar. Hij heeft zich 5 jaar door mij laten onderhouden en kleden. Hij leefde zo hoorde ik later van zijn kinderen met totaal meer dan 10 vrouwen tegelijk en leefde van het geld dat hij bij elkaar snaaide her en der.
        De teller staat op meer dan €30.000,- mijn spaargeld is op en hij zit weer lekker aan de tafel bij zijn (niet ex) vrouw.
        Ook zij heeft schuld aan de wijze van leven van “onze” narcist.
        Als mijn man op kapotte schoenen van huis zou gaan en diezelfde avond met Van Bommel schoenen kwam binnenlopen zou ik me achter het oor krabben en aan waarheidsvinding doen. Mij.kun je niet (meer) wijsmaken dat ze niets gemerkt heeft.
        Ze vond het wel makkelijk om van die N verlost te zijn op haar oude dag.
        Nou ik ben nu na bijna 2 jaar geleden een herseninfarct te hebben gehad de draad van mijn leven weer op aan het pakken.
        ALS ik hem ooit nog ergens in mijn buurt tegen ga komen dan ga ik los op hem en niet zo weinig ook. Ik weet dat het beter is dat niet.te doen maar ik vind.dat ik verdiend heb om het te mogen.
        Als weduwe na een fijn huwelijk van 40 jaar had ik mooit kunnen.bedenken.zo te eindigen maar een N.heeft.geen geweten of spijt…. en ja …. ik ben in zijn verhalen getrapt en wist niet dat er N mensen bestaan.
        Jammer dat ik wel uitverkoren ben door een NARCIST … maar nog.nooit door de POSTCODELOTERIJ.

  3. Hallo Con,
    Wat waar!!!!!!!!
    Ik hoop het en hij MAG iedereen vertellen wat IK heb gedaan, zolang hij maar UIT mijn leven is. Brrr. Ik wens hem zo ver weg en wat hij daarna uithaalt, zegt, beweert doet gaat bij mij in ieder geval de ene oor in en dezelfde oor weer uit.
    Ik ben zooooo klaar met N-gedrag en doorzie alle dramatiek.
    Ik ben dan zooooo vrij om weer te mogen leven en daar kan niemand nooit meer (negatieve) invloed op uit oefenen.
    Bah, had ik doe wijsheid maar 10 jaar geleden;)
    Ik ben (ooit) gevallen voor zijn woorden, maar ren weg voor zijn gedrag.
    Dank voor je reactie.
    Christine

    1. Lieve Christine
      Ja wijsheid en inzicht over NPS is iets wat pas de laatste jaren naar buiten wordt gebracht. Niemand gelooft wat je zegt en je blijft berooid van alle illusies en beloftes van N. De ik pluk je actie is gestopt bij (- ca 25.000 eur.). Het appartement dat we samen kochten ….(nou ja, alleen op mijn naam dan wel natuurlijk) is nog steeds in mijn bezit en ik betaal me rot aan de hypotheeklasten en belastingen die we volgens zijn zeggen samen moesten betalen …. totdat …. ja, totdat hij weer terugging naar 1 van zijn (12) exen en mij hier liet zitten in een onaf zijnde verbouwing terwijl hij tijdens mijn 1e CvA wegliep zonder zelfs maar 112 te bellen. Nog nooit heb ik de afgelopen 3 jaar een gesprek gehad met hem, zijn (niet ex dus) vrouw en (volwassen) kinderen.
      Ik ben nu na nog 2x een CvA gehad te hebben in staat om mijn leven weer op te pakken maar als je 70 bent is dat niet makkelijk. Ooit hoop ik kracht genoeg te hebben om hem een lesje te leren dat er ook in zal hakken bij hem.
      Hij wilde een sterke vrouw breken om een onmondig bang en afhankelijk meisje over te kunnen houden. Ik walg nu zo van hem dat ik nog nauwelijks kan begrijpen en samenvatten wat hij met mij en alle voorgangers heeft gedaan en dat zijn (geheime)gezin dat niet heeft geweten.
      Ik denk dat zij blij waren dat hij zo vaak weg was en bij anderen vervelend liep te doen.
      Het was zeker niet makkelijk om weer op te krabbelen maar het alternatief was zo afschrikwekkend dat ik KON kiezen voor mezelf.
      Pas jij ook goed op jezelf en geniet van de dingen die weer kunnen ZONDER hem.!
      Lieve groet

  4. Beste Con,
    Vreselijk wat je is overkomen.
    Je schrijft ik hoop hem ooit terug te pakken, maar is dat niet wat N eigenlijk wil, strijd? Als je het nu los kan laten en verder kan zonder hem dan is dat toch het mooiste geschenk wat er is?
    Geen energie meer steken in negativiteit, maar leuke dingen ondernemend.
    Geen strijd, maar een ontspannen leven.
    Persoonlijk denk ik dat als je N probeert om het betaald te zetten, hij/zij toch niets voelt, maar weer energie hebben om jouw te pesten.
    Ik zeg niet WAT je moet doen, maar ik spreek alleen uit wat ik zou doen.
    Eenmaal verlost (als dat ooit zover mag komen) wil ik ver weg en niets meer te maken willen hebben met N. En als hij dat niet respecteert (en dat zal vast zo zijn) dan negeer ik hem totdat het kwartje bij hem valt dat er bij mij niet meer te haken valt.
    Succes en sterkte Con
    Ik wens je een mooi leven zonder je N toe
    Liefs en een knuffel
    Christine

  5. Zo losjes met die term omgaan veroorzaakt dat de echte targets die er mee te maken hebben gehad buiten beeld blijven. Zo was anorexia nervosa ook iets wat oppervlakkig werd gediagnosticeerd door leken omdat het een hype was.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *