De babbeltruc ontmaskerd

Dit is een gastcolumn van Elise.

Als survivor van psychische mishandeling en huiselijk geweld zijn er momenten waarop de ervaringen geen rol meer spelen in je dagelijks leven. Ze bevinden zich dan verwerkt en wel in een laatje in je systeem. Weg en afgesloten. Je hebt je jezelf gevonden na behoorlijk wat trial en error-ervaringen. En leidt een leven zonder de toxische dynamieken waarin je jarenlang de hoofdrol hebt gespeeld. Totdat er ineens weer eens iemand uit je oude leven op je pad komt en het hooveren begint.

Zo was ik afgelopen week nietsvermoedend aan het winkelen voor de feestdagen. In mijn ooghoeken zie ik hem lopen: Z. Flinke haardos, breed, stoppelbaard die onder het mondkapje uitpiept. We kruisen elkaar bij de winkelmandjes. Ik breng de mijne terug, hij wil er een pakken. En dan is er die ene blik. De blik van herkenning. En in die ene blik voel ik mijn lichaam bevriezen. Als een hert dat in de koplampen van een auto tot stilstand komt.

“Hoi Elise!”, zegt hij. “Wat leuk om jou te zien. Hoe gaat het met je?”
“Goed.” zeg ik. Hoewel mijn lijf in de freeze staat, is dat aan de buitenkant niet te zien.
“Ik zag dat je bent verhuisd. Waar woon je nu eigenlijk?
“In een andere wijk.”
“Welke straat?”
“Dat deel ik met niemand.”
“O, ok. Ik moet nog vaak denken aan toen we samen waren. We hadden echt een relatie kunnen krijgen met elkaar.”
“Ach, dat zullen we nooit weten. Dat is verleden tijd.”
“Ja, maar wel een mooie tijd, toch? Heb je zin om binnenkort wat te gaan drinken. Gewoon, jij en ik. Als vanouds.”
“Ik ben druk.”
Hij fronst zijn wenkbrauwen. Denk even na en zegt: “Maar als je wil afspreken, weet je me te vinden, hè!?”
“Ja”, zeg ik. “Maar ik moet weer eens verder.”

Wanneer ik aanstalten maak om weg te gaan, wordt de toon anders.
“Weet je nog, zoveel jaar geleden toen het zo slecht met je ging. Ik heb je toen gekend. Zo klein en wanhopig. Wat heb je het toen zwaar gehad. Maar wat ben je nu sterk geworden, zeg. Dat had ik nooit kunnen denken. Ik ben trots op je.”
“Ok. Dank je wel.” Mijn maag keert zich om. Mijn strot knijpt zich dicht. Ik voel me klein. Ik voel me kwetsbaar. Ik moet nu weg. Als ik een stap richting de uitgang zet, zet hij door.
“Dat verhaal over jouw relatie met Q, al die dingen die hij je aandeed… Dat had ik nooit van hem verwacht. Maar als het moet mep ik hem zo in elkaar voor je, hoor. Ik zag op social media ook dat je last had van je buurman. Had het me gezegd, dan had ik hem wel even mores geleerd. Maar ook nu, hè, als je hulp nodig hebt. Je hoeft maar een gil te geven, hoor. Ik ben er.”
En hoewel de gevoelens in mijn binnenste uiterst ambivalent zijn, is het mijn tijd om door te zetten. Ik weet dat hij in staat is om mensen in elkaar te meppen. Dat heeft hij in het verleden wel bewezen. Ik recht mijn rug, borst vooruit en zeg:
“Ik ga nu echt. Tot ziens!”
“Het was leuk je te spreken. En laat maar weten wanneer je kunt afspreken. Ik hoor het wel.”

Ik zwaai en loop weg. Wanneer ik op de fiets naar huis zit, voel ik zoveel tegelijk. Verlangen, frustratie, onrust, angst. Maar bovenal verwarring. Iets in mij zou zich zo graag laten beschermen door hem, terwijl aan de andere kant alarmfase 3 is bereikt. Gedachten, gevoelens, alles loopt door elkaar.

Die avond kan ik niet slapen. Ik lig in mijn bed en voel dat mijn lijf in de vecht-vluchtstand staat. Ultra-alert. Wanneer ik mijn buurvrouw de trap op hoor lopen, draait mijn maag zich om. Bij elk geluid voel ik een dreigend gevaar. Wil weg. Wil rust. Ik snak naar geborgenheid. Deze ambivalentie aan gevoelens heb ik in tijden niet gehad. En ik snap niet waar het vandaan komt. Het voelt als falen na het jarenlang keihard werken aan mezelf. Midden in de nacht zoek ik contact met mijn beste vriend. Die gaat altijd pas na middernacht slapen en kan mij meestal even helpen bij het geruststellen wanneer mijn lichaam zich in de traumastand bevindt en ik mijzelf niet meer kan kalmeren. Hij is er, gelukkig. En uiteindelijk val ik ver na middernacht in slaap, om de volgende morgen spugend van angst te ontwaken. Nog steeds besef ik niet wat er aan de hand is. Ik kan er niet bij.

Op social media zie ik dat hij mij een privé-bericht heeft gestuurd. “Elise, het was fijn je te zien. Ik ben trots op je.” Ik open het bericht niet. Maar sta te trillen op mijn benen.

Pas na een lange wandeling in de duinen met een dierbare vriendin door de druipende regen, valt het kwartje en kom ik tot de conclusie wat de oorzaak is van mijn ontregeling: het was het weerzien met Z. Het was de babbeltruc. Hij heeft geprobeerd me weer binnen te hengelen. Na deze openbaring, komt mijn lichaam redelijk tot rust. Ik blokkeer hem op het social media kanaal en hoop dat dat voldoende is. Wetende dat ik de komende dagen nog bang zal zijn dat juist het blokkeren een trigger voor hem zou kunnen zijn om het op een andere manier te gaan proberen.

Maar ook de andere kant kan ik zien. Ik ben niet meegegaan in zijn verhalen. Ik heb me niet gewonnen gegeven. Ik heb me stevig opgesteld en heb dit zonder echte kleerscheuren overleefd. En daar mag ik trots op zijn! Hoewel psychische mishandeling niet altijd zichtbaar is voor de buitenwereld, zijn de effecten enorm! Dat blijkt maar weer. Ik berg de ervaring op in het laatje in mijn systeem. Ik ben een ervaring rijker. Maar heb mezelf deze keer – godzijdank –  niet verloren.