Dit is een gastcolumn van Deni
Mijn stiefvader kon om het minste erg boos op mij worden. Was er iets wat hem dwarszat, dan kreeg ik straf (ook al had ik er zelf niets mee te maken). Zo kon ik bijvoorbeeld twee minuten te laat thuiskomen en voelde beneden al aan, dat de sfeer donker was. Ik kwam boven en dan kwam de ontlading; ik kreeg onmiddellijk geschreeuw naar me toe.
Hij riep dingen als “Hoezo ben je zo onbeschoft om te laat te komen?”, en “Wie denk je dat je bent? Superieur boven mij?” Wat ik ook zei om het uit te leggen, het deed er allemaal niks aan af. Het voedde zijn woede. Ik heb menig keer snel naar achteren moeten stappen om een vuist te ontwijken. En dan kreeg ik weer een opdracht. Zoals: “je pakt nu een emmer en dweil en maakt de trap schoon”. Terwijl ik bezig was, kwam hij ernaast staan. ‘’Je bent te sloom. Zelfs die en die is sneller dan jij. Ik zie hier en hier nog vlekken, opnieuw!”. En terwijl hij mijn oor vastpakte en eraan trok, moest ik wel mee naar de plek waar hij het over had. ‘’Hier! Zie je dat?’’. Af en toe drukte hij me er letterlijk met mijn neus op.
Ik maakte de trap schoon en na die tijd voelde ik me misselijk, onpasselijk en had bovendien pijn aan dat oor. Vaak moest ik daarna alsnog voor straf uren in bed gaan liggen. Ik deed het, ondertussen een boek of speelgoed meenemend, wat ik verstopte bij het minste of geringste gekraak op de trap of bons op de muur. Gelukkig heeft hij dat nooit ontdekt. Ik leerde goed te doen alsof ik sliep. Dan kwam hij naast me staan en riep: ‘’Ze slaapt.’’ Hij bleef nog lang staan om te controleren of dit klopte, maar ik hield me goed stil. En dan liet hij me daarna even met rust.
Af en toe liet hij de familie tijdens ons bezoek aan hen weten hoe dom ik was. Als we bij opa en oma waren geweest, en ik even boos geworden was hierom dan kon hij daar niet tegen. Dan beledigde ik hem, vond hij. Had ik iets kleins persoonlijks over thuis verteld, dan was het nog erger. Dat werd me niet alleen verboden, maar ik kreeg er hoe dan ook straf voor. Op een gegeven moment durfde ik waar hij bij was vrijwel niks meer te vertellen. En als hij er niet bij was, durfde ik dat ook niet goed. Als mensen me dan wat vroegen, zei ik direct: ‘niet tegen papa zeggen dat ik dit vertel’. En dan vertelde ik wat. Het was heel spannend en ingewikkeld allemaal. Want de straffen en beledigingen waren heftig om te incasseren. En die maakten me onzeker en angstig.
Als jongvolwassene werd het onmogelijk om boos te zijn. Ik was het eigenlijk verleerd. Ik had inmiddels een engelengeduld opgebouwd. En dat was niet altijd positief. Want waar liggen dan je grenzen? Als volwassene moet ik echt leren, dat zelf boos zijn oké is. Dat het mag, dat het kan en dat er dan niks is om je schuldig over te voelen. Dat ik niet op dezelfde manier boos ben als hij was. En dat boosheid een normale emotie van het leven is.
Het ergste wat ik als kind moest verdragen waren de vernederingen, de ongepaste opmerkingen. Zo moest ik pornofilms kijken. Daar was ik als kind totaal niet aan toe en hoe dan ook wilde ik het niet. Als ik mijn grens aangaf, was ik kinderachtig. Dan moest ik niet zeuren en werd ik gedwongen om beneden in de woonkamer te blijven. Als ik dan een boek las om mezelf af te leiden, dan werd ik er direct op aangesproken. Dan legde ik het boek maar weg en keek ik noodgedwongen naar de tv.
Al mijn opmerkingen werden genegeerd of teniet gedaan. Ik was een aansteller. En later hetzelfde met gewelddadige films of horror. Ik werd er op dat moment immuun voor. Mediteerde tijdens het televisie kijken. Tot hij dat door had. Dan zij hij: ‘’Opletten! Heb je dit en dit gezien?’’ Dan spoelde hij het terug en me dwong me te kijken en het terug te vertellen. Hij lachte dan hard.
Ik moet denken aan die keer dat ik, nog heel jong, bang was om zonder zijwielen te fietsen. Mama moest me helpen en hij stond aan de kant te joelen. Niet van trots. Maar om te kunnen vernederen. Dan riep hij: ‘’Niet janken. Fietsen. Je broertje kan het al. Opschieten!’’ Al huilend zorgde ik er uiteindelijk voor dat ik kon fietsen. Als hij maar stopte.
Het was onheilspellend. Je wist wel wat er kwam, en ook weer niet. Omdat je zijn humeur nooit precies kon polsen. Hoe goed je je ook voorbereidde en op hem afstemde.
Dus soms was een soort van vriendschap met hem sluiten dan maar het beste. Als ik alleen met mijn moeder sprak, bleef ze hem beschermen. En tegen mij zei ze dan, dat ik om te voorkomen dat hij boos werd, moest doen wat hij zei. Dus sloot ik vriendschap met hem, ging mee met zijn uitjes, waar ik geen zin in had. Maar waarvan ik wist dat als ik even meeging, hij tevreden was. Voor een paar uur of paar dagen. Dan had ik rust. Hoefde ik alleen maar te beamen hoe goed hij het allemaal deed. Die tijdelijke rust voelde als vrijheid. Maar er was altijd dat gevoel dat er iets niet klopte.
Intussen leer ik er steeds meer over. Lukt boos worden wel. Soms lukt het om mijn gevoelens zuiverder te voelen. Maar het verdriet en de teleurstelling blijven. De spanning en me onzeker voelen in dit soort situaties heb ik ook. Als ik deze gevoelens niet niet met een veilige persoon kan delen, dan krijg ik ’s nachts last van slapeloosheid en/of nachtmerries. Gelukkig steeds minder vaak, omdat ik er vaker over praat.
Het is een heel pad van loskomen uit de onzekerheid en de angst. De angst ook om zelf zo onredelijk boos te worden op je omgeving. Want ik weet hoe het is als je dit ondergaat. De angst om de ander verdriet te doen terwijl ik het zelf moest voelen.
Zo lijkt het narcisme steeds weer invloed te hebben. Ook als het narcisme weg is uit je leven. Want het kruipt onder je huid. Dat kunnen anderen moeilijk begrijpen. Waarom iets je zo bezig houdt of raakt.
Voor mij helpt het als een ander vertelt hoe het voor hem of haar is. Dat beschrijft vaak mijn eigen gevoel. Dat geeft erkenning en dan kan ik het loslaten. Daarom heb ik ook zoveel aan de blogs van andere ervaringsdeskundigen op deze website.
Ik heb beide boeken van Iris Koops in een slag uitgelezen. Het was een ‘’feest’’ der herkenning. Zowel wat iemand met narcisme doet en hoe, en hoe het slachtoffer de gevolgen voelt. Ik snap nu waarom je dan bepaald gedrag laat zien. Je persoonlijkheid soms helemaal kan verliezen.
Het gaf me inzicht in triggers waarbij ik reageerde zoals ik als kind had gedaan. Voor toen het beste middel ooit, namelijk: vechten d.m.v. hard werken. Als dat niet helpt, vluchten. Als dat niet werkt, uit contact gaan. Even helemaal ‘’uit’’ in de situatie. En soms bevriezen. Maar als volwassene realiseerde ik me dat ik nog erg vaak bevroor en uit contact ging. Ik wilde dit niet, maar terug vechtend met mezelf kwam ik er niet uit. Door de acceptatie en compassie naar mezelf wel!
De impact van het eeuwig afgekraakt worden als kind, in mijn prestaties, mijn ik. Niks was goed. Je kunt je voorstellen wat dat deed als kind. En wat dit soms nog doet als je volwassen bent, ook als je uit deze situatie gekomen bent.
De stappen die ik al lezend kon zetten naar bewustzijn, zette me in de acceptatie en zelfcompassie. En daardoor kon dit oude stuk gaan genezen. Weer uit de triggers en in het nu te zijn. Nu voelt het vrij. Daar ben ik dankbaar voor.
Natuurlijk zijn er nog wel eens triggers. Wat ik dan doe: terug naar het nu. Verkleinen van de situatie. Mezelf in contact houden met mezelf en mijn intuïtie. Mezelf in contact houden met fijne, gezonde anderen. En mezelf mogen verwijderen bij mensen die- vanuit hun overleving, ver over mijn grenzen gaan. Ik kan wanneer de trigger komt, mezelf aansporen tot zelfcompassie en compassie naar de ander.
Deni.
Beste Deni,
Dank voor deze blog. Herkenning: ja! Helaas.
Gelukkig niet zo erg als jij hebt meegemaakt, maar wel met dezelfde impact en tot op de dag van vandaag heb ik er nog last van. Ga conflicten uit de weg, kan geen ruzie maken, durf niet te telefoneren , hou mezelf stil zo stil , onopvallend mogelijk, verbreek contacten etc. Ja ik ben flink beschadigd. Gelukkig kan ik mezelf tot de orde roepen, het probleem kleiner maken. Acceptatie en compassie voor mijzelf. Hoever gaat een narcist om iemand kapot te maken door te kleineren op welke manier ook. Zowel in mijn jeugd als in mijn huwelijk heb ik het meegemaakt.
Groetjes!
Merel ( 74)
hoi Merel,
Dank je wel voor je open verhaal. Ja, het kan inderdaad ver gaan. Zelf heb ik me altijd verbaasd over het zo kunnen uitvoeren van deze dingen zonder dat het voor de dader erg is.
Ik had lang dat ik wilde dat diegene begreep wat het met me deed. Maar dat was een onbegonnen zaak.
wat rot dat je er nog tot op de dag van vandaag zoveel naweeën van hebt. Ik herken deze deels, vooral conflicten uit de weg gaan, niet boos kunnen voelen of worden, stil houden en het klein en onopvallend willen zijn.
goed dat je jezelf tot de orde roept en zo toch iets kan aanpassen in je handelen.
Wanneer ikzelf dit bemerk zoals het stil houden, daag ik mezelf uit om toch te blijven verbinden. of uit te spreken wat ik voel. want.. nu ben ik volwassen en heeft het geen gevolgen meer. Maar dat kleine meisje in me vindt dit wel spannend. Zelfcompassie en -liefde helpt dan inderdaad.
Lieve Deni,
Wat heb jij een ellende meegemaakt zeg. Mij bevreemd het dat je moeder het niet voor je opnam. Iedereen loopt op zijn tenen voor de narcist met zijn onredelijke eisen. Het mag een wonder heten dat je er toch nog redelijk goed bent uitgekomen, want het gaat inderdaad onder je huid zitten zoals je zegt. De boeken van Iris Koops zijn inderdaad een eye opener voor iedereen. Ik noem ze zelfs levensreddend. Ik wens jou veel goeds voor de toekomst en bedankt voor je verhaal waar ik (71) heel veel in herken.
Met een warme groet, Maria
Bedankt Maria.
Ja, mij bevreemd het ook vooral als kind en puber. Ik ben ook een tijd erg boos en verdrietig hierover geweest. Inmiddels besef ik me dat zij niet anders kon. Ze is niet zo sterk/ weerbaar. Dat in een samenspraak met niet weten hoe ze het kon stoppen/ veranderen. Soms zegt ze weleens: ja, dat is jammer dat hij zo deed.
Jammer.. dat is een understatement.
bedankt voor je verdere woorden.
Meestal weet ik wel wat ik moet zeggen. Nu weet ik niet wat ik moet zeggen. Dit is echt heel erg! Een klein meisje op die grove manier mishandelen. 😢
Alles wat goed is, is voor jou!
hoi Susan,
Dank je. Het doet me goed dat anderen ook erkennen: het was echt heel erg. Niet omdat het leuk is, maar omdat het goed doet aan mijn gevoelens. Ik denk dat mijn eigen strijdlust en soms opgeven (fawn) me erdoorheen heeft geholpen. En vanaf mijn 18de direct uit huis, (stiekem gezocht) en zelfreflectie d.m.v. therapie.
een van mijn ooms herhaalt nog steeds hoofdschuddend: dat jij vroeg uit huis ging, was het beste dat je kon doen.
Ik besef me ook: veel mensen weten niet hoe ze moeten helpen. Wat helpend is. Het komt doordat het bizar is. want wat doe je, als praten niet werkt?
Hoi Deni, hoewel mjjn situatie anders was qua setting, kan ik wel dezelfde beklemming voelen in wat je beschrijft. Daar herken ik alles in. Vooral worstelen met mijn woede, mijn recht om voor mezelf op te mogen komen dat werd een groot probleem als jong kind, puber en in mijn relaties met mannen. Nu ben ik ook met begrip en erkenning en compassie gaan inzien dat al mijn reacties normaal waren en ik abnormale dingen overleefde en van binnen heel goed voelde dat t niet oke was.
Dank voor het delen!
hoi Mariz,
Dank je voor je woorden.
Wat verdrietig om te horen dat het jou ook is overkomen en je vergelijkbare gevoelens en worstelingen had en hebt. Ja, compassie helpt inzien dat ons gedrag gewoon was, voor de absurde situatie waarin we ons bevonden.
Ha Deni,
Bij het lezen van je blog bekruipt me het gevoel dat je wellicht met een psychopaat te maken hebt gehad. Met name het plezier wat hij lijkt te hebben in zijn daden is huiveringwekkend! Wat ongelooflijk knap hoe je er nu over kunt schrijven en hoe je jezelf in het leven zet. Met 18 het huis uit… ja heel herkenbaar. Hiermee heb je jezelf letterlijk uit deze giftige situatie gehaald, figuurlijk duurt een leven lang heb ik vaak het idee. Je mag trots op jezelf zijn, hoe ver je bent gekomen en nog steeds je stappen naar een gezond leven zet. Bedankt voor het delen van je verhaal. Heel belangrijk voor iedereen die herstellende is. Voor wie het niet heeft meegemaakt is het moeilijk voor te stellen en goedbedoelde adviezen kunnen soms zo eenzaam maken. Hou je taai!
Liefs Heidi
Bedankt, Heidi.
Liefs terug.
ik moet ervan huilen…
liefs francis
Bedankt voor het delen, Francis.
Liefs voor jou.
Goedenavond,
Alle verhalen, zo herkenbaar. Mijn vader is 83 en ik ben 60. Mijn leven lang door hem vernederd, klein gehouden, omlaag gedrukt, was niet wijs, moest luisteren, logisch nadenken, mijn mond houden, wat wist ik er nou van….
In andere gezinnen merkte ik op dat de vader een echte vader was. Een steun en toeverlaat, een grapjesmaker, een relaxed persoon. Kortom iemand waar je op kon bouwen en vertrouwen.
Gelukkig was mijn opa zo een man, de vader van mijn moeder, helaas al 15 jaar geleden overleden. Ik was zijn hartje. Hij maakte heel veel goed. Hij was 45 toen ik werd geboren en ik was 45 toen hij overleed. Door deze man ben ik enorm beschermd. Dat was mijn geluk.
Drie jaar geleden schematherapie gehad, innerlijk kind werk, EMDR, veel gedaan en verder gekomen.
En toch ga ik binnenkort naar een Bondgenoten bijeenkomst van 6 momenten om de angel uit mijn lijf te halen. Vader blijft zo toxisch als de pest. Mij isoleren van mijn zusjes van 59 en 55 jaar. Nauwelijks tot geen contact met hen, zo erg zijn ze gehersenspoeld. Als ik het met ze erover heb dan wuiven ze het weg.
Ik snap het deels, dat ze er niet aan willen want zelf ben ik drie jaar door een hel gegaan om me los te maken van het gemanipuleerde pad van mijn vader waar zij nog steeds op lopen. Het ergste vind ik dat ik hun kwijt ben geraakt door zijn gruwelijk gedrag en mijn moeder is vervroegd dementerend geworden door zijn schandalig gedrag naar haar. Zij heeft nooit een weerwoord durven geven. Ze zeggen dat je hersenen naar de filistijnen gaan van voortdurend mentaal misbruik.
Jullie schrijven dat je het probleem verkleind, hoe doen jullie dat? Lees graag wat tips. Krijg soms zo een enorme trigger van de narcist dat ik dagen van slag ben. Hoe hiermee om te gaan leer ik binnenkort en hopelijk ook van jullie.
Liefs Daniëlle
hoi Danielle,
Oh zo herkenbaar.
jouw redding was jouw opa. mijn redding waren enkele docenten, enkele ouders van vriendinnetjes en het gezin waar ik veel mocht oppassen. Zij maakten veel goed.
Ik herken ook het deel dat je door de hersenspoeling als broers, zussen van elkaar verwijdert raakt. En dat dit maar moeilijk herstelt, afhankelijk van hoe ver de mensen zijn gehersenspoeld.
De verschrikking van narcisme. Iedereen raakt verdeeld van elkaar. niet alleen in je eigen gezin, maar in de hele familie zelfs. en soms zelfs met vrienden of bekenden.
jouw vraag: ik kan niet voor jou kiezen wat jou helpt. Ten eerste kan ik je echt de boeken van Iris Koops aanraden. Die helpen mij en vele anderen enorm.
Wat mij ook helpt is rust zoeken, vertragen en dan bij mezelf voelen. De pijn voelen. En door het ernaar toe gaan krijg ik helderheid. Dat helpt probleem verkleinen.
Het andere wat ik deed/ doe:
Ervaren/ mediteren/ bodyscan.
Besluit nemen door te gaan.
Doen (wat goed voelt.)
Verwerken door creatief bezig zijn (dit kan van alles zijn, wat bij je past) of door sporten/ wandelen/ natuur.
Dat is best spannend, maar wel helpend. misschien heb je hier iets aan.
Dit is zo herkenbaar, al was het bij mij niet zo heftig als dat jij hebt doorgemaakt. Het vernederen in sociale situaties, maar het brengen als een grapje. Het niet laten opgroeien, het kleineren om wat dan ook, altijd zeggen wat je fout doet, je de schuld geven terwijl je iets niet hebt gedaan of juist wel hebt gedaan, en vooral: je niet geloven als je wat zegt of voor jezelf opkomt. En soms was het wel oké… En het erge is dat je dit als kind helemaal niet in de gaten hebt, je komt er pas later achter dat dit niet normaal is.
hoi Anne,
Ja, dat is heel ingewikkeld. soms was het oke, maar vaker niet.
En soms heb jij de lading achter de grap door, maar de ander niet. dat maakt het venijnig.
En later heb je het pas echt goed door als je eruit weg bent. Ouder wordt. En weet dat het echt niet oke was.