Dit is een gastcolumn van Johanna.
Zo’n beetje tot aan mijn 12e jaar naaide mijn moeder kleding voor mij. Zo ook mijn doopjurk die zij van crêpe Georgette had gemaakt. Ik was een half jaar oud toen ik werd gedoopt.
Voordat de familie koers zette naar de kerk, attendeerde de zuster van mijn moeder haar erop dat mijn handjes blauw kleurden doordat de elastiekjes van de mouwtjes van mijn doopjurk te strak om mijn mollige baby polsjes zaten. Reactie van mijn moeder: “Weet dat kind veel”. Dat was alles.
Toen ik 17 jaar was, moest mijn moeder opgenomen worden in het ziekenhuis. Wegens te heftige maandstonden moest haar baarmoeder verwijderd wordt. Zeker geen lichte operatie maar mijn moeder trok werkelijk alles uit de kast om Worldchampion Dramaqueen te zijn.
Twee dagen na haar operatie gingen mijn vader en ik bij haar bezoek. Wij waren uit ons werk samen een hapje wezen in een Chinees restaurant om daarna bijtijds naar het ziekenhuis te vertrekken voor een bezoek aan mijn moeder. Eenmaal aangekomen bij mijn moeder vroeg zij al snel wat wij hadden gegeten. Mijn vader zei naar eer en geweten dat hij met mij een hapje was wezen eten. Mijn moeder reageerde buitenproportioneel; zij werd hysterisch en mijn vader zat er (zoals vanouds) weer zwijgend met een wit vertrokken bekkie bij en leek het meest op een geslagen hond. Wat een vertoning was dit weer. Als mijn moeder leed/lijdt mogen anderen het niet beter/leuker/gezelliger hebben want dat kan madame niet aan.
Toen ik zwanger was van mijn eerste dochter, werkte mijn man als maritiem officier op zee. Ik was zeven maanden zwanger en al maanden alleen. Ik kreeg een behoorlijke griep. Op een gegeven moment werd het mij fysiek en emotioneel een beetje veel. Huilend belde ik mijn vader op en vroeg hem of hij en mijn moeder alsjeblieft een keer naar Zeeland wilde komen, want ik trok het echt niet meer. Mijn vader zegde toe een en ander met mijn moeder te bespreken en mij terug te bellen. Mijn vader deed zijn best maar – als ik terugdenk – geloof ik dat hij ook in die situatie in de tang van mijn moeders dominantie en egoïsme gevangen zat.
En ja hoor, binnen een minuutje of zeven belde mijn vader terug. Zij kwamen niet, want mijn moeder vond dat ik niet ziek genoeg was. Al zou ik kruipend naar mijn dochters moeten. Geen probleem, ik ben er voor ze. Kortom; verdriet alom in mijn zwangere lijf en weer een kras op mijn ziel.
Als jonge moeder van inmiddels twee jonge dochters reed ik ’s avonds in het donker naar een ander dorp om een vriendin van theorieles op te halen. Onderweg kwam ik op een dijk terecht in een uit de hand gelopen familieruzie. Voor ik er erg in had, stond een kerel met een mes voor mijn auto en sprong zijn moeder in blinde paniek bij mijn vriendin op schoot. Om een lang verhaal kort te maken; ik brak enkele botjes in mijn rechterhand. Ik heb toen doodsangsten uitgestaan maar het is gelukkig goed afgelopen. Ik heb zes weken met mijn hand in het gips gelopen en nooit, nooit is er door mijn moeder naar mijn toestand gevraagd en/of aangeboden om letterlijk een handje te helpen in een huishouden met twee jonge dochtertjes en een man in de volcontinue.
En ik, hoe ga ik om met zieken, nooddruftigen en de lijdenden onder ons? Ik ben een helper, een pleaser van de zwaarste categorie geworden. Waarom? Geven omdat je zelf zoveel gemist hebt om iets terug te krijgen, of is meer het weten uit ondervinding hoe hulpeloos, triest en alleen een mens zich kan voelen als hij/zij niet gehoord/gezien/getroost wordt? Ook dat, vermoed ik. Natuurlijk ben ik talloze keren op mijn gezicht gegaan. Uiteraard heb ik door schade en schande moeten leren om persoonlijke grenzen op te werpen en die dan ook daadwerkelijk te beschermen door ze heel gewoon intact te houden.
Langzaam maar zeker begin ik door te krijgen dat het geen doodzonde is als je voor je eigen geluk, eigen leven en je eigen welzijn kiest in plaats van jezelf een soort onzichtbare maar vooral onmisbare doorgeslagen Florence Nightingale te gedragen. Het ongezond superverantwoordelijk voelen voor zoveel mensen buiten jou zelf. Heel bizar eigenlijk.
Ik schrik soms van mijzelf als ik voel hoe alert en soms ook assertief ik ben geworden. Mijn kern is nog zachtaardig (denk ik) maar de gezonde vechtlust en geestelijke groei is na mijn menopauze toegenomen. Ik ben er (nog) niet, maar wel een flink eind op weg. Ik durf de belangrijkste persoon te zijn in mijn eigen leven. Ik treur niet dat ik niet al 30 jaar geleden zover was, want dat was toen niet zo. Ik geef niet op, waak er voor een verbitterde vrouw te worden en probeer iedere avond voor het slapen gaan mijn zegeningen te tellen. Meestal lukt dat goed. Soms ‘voel’ ik mijn moeder op mijn schouder hangen maar stuur haar weg. Geen zin meer in haar negativiteit en gek makerij. Dat mag ze op anderen botvieren. Ik heb de pijp aan Maarten gegeven.
10 reacties op “De 'zorg' van de narcist”
Een helder verhaal… ik denk alleen dan.. waarom is je moeder zo geworden? Heeft zij een onverwerkte trauma van haar jeugd? Is toch best sneu? Ik heb dit ook met mijn moeder, zij heeft ook narcistische kenmerken en ben het ook zat om altijd maar op eireren te moeten lopen… dus moet ik haar dan uit mij leven verbannen? Ik weet niet wat ik moet doen…
Moeilijk
Beste Ydnew,
Ook mijn moeder is zo geworden door een vreselijk trauma in haar jeugd, maar toen ze mij en mijn broertje kreeg, had zij de verantwoordelijkheid moeten nemen voor haar kinderen en dat heeft ze nooit gedaan. Alleen haar eigen welbevinden was belangrijk en aangezien ze geen zelf heeft leefde ze op de energie van ons en moesten wij voldoen aan absurde eisen en mochten we er niet zijn wanneer ze anderen om zich heen had die op dat moment beter in haar straatje pasten.
Ik heb mijn moeder heel lang als zielig gezien, vanwege haar trieste jeugd en mijn uiterste best gedaan om me te gedragen naar haar wensen, maar op een gegeven moment kon ik niet meer. Toen ze mij verweet dat ik teveel aandacht zocht voor mijn chronische pijn en ze mijn pijn notabene ontkende. Ze schreeuwde me toe dat zij nu eens aan de beurt was. Maar toen ik de spiegel voorhield, dat ook zij via huisarts etc. de hulp kon krijgen die ze nodig had, draaide ze als een blad aan een boom om en zei “dat zij geen hulp nodig had. Zij was sterk genoeg om het alleen te kunnen. Volgens haar zochten alleen zwakkelingen hulp.”
Dan is er geen gesprek meer mogelijk.
Ik wens je alle kracht toe, want breken met je ouders doe je niet zomaar, maar houd wel in je achterhoofd dat jij niet verantwoordelijk bent voor het psychisch welzijn van je ouders. Wanneer zij met trauma’s kampen dan moeten ze daar hulp voor zoeken, ze mogen dat nooit als excuus gebruiken voor wangedrag, niemand mag dat tegenover een ander.
Sterkte en een lieve groet
Maud
He gatverredamme wat herkenbaar weer. Soms vind ik het zo bizar hoe de verhalen toch op elkaar kunnen lijken. Elke keer dat ik verhalen lees van narcistische moeders lijkt het wel alsof zij ergens eerst een handboek gelezen hebben hoe te handelen en wat vooral te zeggen, te doen en niet te laten. (Volgende zin is een grapje): zo kwam ik er laatst achter dat elke narcistische ex in het handboek gelezen heeft dat bedreigingen alleen geuit mogen worden met de zin “ik maak je kapot”. Ongelofelijk maar waar, dat zeggen ze bijna allemaal, heb ik helaas zelf ervaren.
Maar goed, dat ter zijde.
De jeugdherinneringen schieten nu door mijn hoofd. En ook dat eeuwige voor iedereen willen zorgen, voor iedereen klaar staan… desnoods ten kosten van mijzelf. Misschien wel 1 van de redenen waarom ik vaker door narcisten uitgezocht wordt. Het gevoel ook nu verhalen/herinneringen op te willen schrijven, maar toch niet te doen omdat ik zelf invul dat de aandacht naar de kolomschrijfster moet gaan… is hier een mooi “onschuldig” voorbeeld van. Eens hoorde ik iemand zeggen: ik geef graag en veel, maar kwam er achter dat een goede man dat ook vind. Door alleen maar te geven, beroof ik hem eigenlijk van het genot dat ook eens te kunnen. Ik kwam geen goede partners tegen tot ik ook leerde ontvangen”. Een mooie uitspraak die binnenkwam, met die uitdaging ben ik nu bezig.
Laatst sprak ik tevens met een bedrijfspsycholoog over onze collega (we hebben een klein beschermgroepje collegae onder leiding van die psycholoog zodat we ons kunnen beschermen tegen een bepaalde narcist op het werk) en ik sprak met hem over mijn moeder. Ik vertelde over die dag dat ik zag hoe ziek zij was. Ze is oud, gehandicapt, iedereen heeft haar verlaten, haar borst net mislukt afgezet. Redenen genoeg voor iedereen om depressief te zijn, voor haar helemaal een nachtmerrie. Daar zat ze op de bank, zonder voeding van anderen, zonder voeding uit haar eigen fysieke gesteldheid… als een wilde sloeg ze om haar heen. Het was afschuwelijk om te zien. Alsof ze als een dolle elk masker wat ze in haar repertoire had opzette, afgooide en weer op deed… alles in een poging om mij erin te laten trappen en weer gevoed te worden. Alsof ze zo in paniek was dat ze niet neer door had wat ze deed. Het was weerzinwekkend en te dol om te zien. Rustig tig maskers in een korte tijd. Van medelijwekkend, naar aanval, naar lachen, naar boos en weer terug (inclusief bijbehorende houdingen, stemveranderingen etc) in een paar minuten.
Ik zei tegen die psycholoog: het was alsof ik keek naar een hol en leeg iemand die maar van alles probeerde om iets te zijn. Eigenlijk keek ik denk ik naar de kern van het verdwenenzelf.
Ik vertelde dat dat rete zeer deed. Iemand zo zien, laat staan je eigen moeder, ze was geen schim meer van zoals ik haar kende. Maar op het moment dat ik dat zei besefte ik dat zelfs die persoon nooit bestaan heeft. Mijn moeder bestaat eigenlijk niet. Het enige wat bestaat is een als kind zeer beschadigde zwaar depressieve vrouw die zo ziek is dat zij geen zelf heeft, geen kern (mogelijk gejat door 1 van haar ouders)…. en dat het trieste en dubbele van deze ziekte is dat ik geen medelij kan hebben met haar, anders jat zij mij.
Bah.
Jij sterkte en dank voor je open verhaal die raakt.
Hallo Ydnew,
Ik wil even reageren op wat je schrijft. Daar ligt de kern namelijk van hoe iemand járenlang, of wellicht een levenlang gebonden blijft, letterlijk gebonden blijft, aan een vader, moeder, zus of partner met narcisme.
Je schrijft: ‘ ik denk alleen dan.. waarom is je moeder zo geworden? Heeft zij een onverwerkte trauma van haar jeugd? Is toch best sneu?’
Dat is een hele normale lieve en warme reactie van een gezond empathisch mens. Maar dat is wel dé valkuil om gebonden te blijven aan de narcist. Om die reden is het zo moeilijk om los te laten. Het gaat tegen al je gevoelens in.
Járen, jaáááren heb ik zo gedacht. Mijn vader, narcist pur sang, vond ik altijd zielig. Pa wist niet beter zei ik, vond ik, dacht ik, voelde ik. En al die jaren dat ik medelijden had met hem en hem altijd het voordeel van de twijfel gaf kon ik met hem door één deur. Ik was een meester in aanpassen. Trots was ik daarop zelfs. Voor mij voelde dat alsof ik een goede band met hem had. Echter, pa had me helemaal waar hij me wilde hebben zeg ik nu. Ik zorgde emotioneel voor pa. Maar andersom was pa er emotioneel niet voor mij. Ik wist niet beter. Pa verraadde me op velerlei gebied. Pa kocht een ijsje voor zichzelf en ik kreeg er geen omdat ik ernaar gevraagd had of ik moest afwassen in plaats van mijn zus, ‘gewoon omdat hij dat zei’. Dat zei hij altijd als ik weer eens vroeg naar het waarom naar aanleiding van iets zeer onredelijks of onrechtvaardigs: ‘omdat ik het zeg’, zij hij dan geïrriteerd.
Ik heb geen contact meer met pa. Pa speelt de zielige bescheiden oude man, maar ik weet beter. Het raakt me niet meer. Het enige wat me nog raakt is als anderen zeggen dat ze pa ‘best sneu’ vinden. Onverteerbaar, maar ik laat het snel weer los. Ik ben vrij en ik geniet.
Want als ik hier weer in mee zou gaan, word ik inderdaad zelf gejat en fiets ik binnen de kortste keren rond als pa, maar dan als écht depressief mens.
Jaaah, het kan niet waar zijn Johanna, alsof ik de spiegel kijk bij je laatste drie alinea’s. En óók nog waarover ik de afgelopen week met mezelf in gesprek was. Dat is geen toeval. Hoe eerlijk beschrijf je het. Mijn eigen interne dialoog: ‘ben ik dan misschien ook niet stiekem een beetje N, al doe ik of ik (alleen maar) slachtoffer ben geweest?’ Confronterend. Zoals ik op dit moment kijk: die snelle assertiviteit en gedecideerde zelfbegrenzing is deels bewust gedrag in de na-de-herstel-fase, maar ook wat een nieuwe vaardigheid is: glashelder waarnemen van manipulerend gedrag; dubbele agenda’s; gebruiken. Dat werkt zo in het persoonlijk leven en in werk (eindeloze marketeers die speciaal jóu op het oog hebben; lobbyen om een klus bijna gratis te doen; geleur aan de deur; persoonlijk contact dat voor iets anders dient dan persoonlijk contact). Ik prik snel door al die maskers heen: weg ermee. Ongeduldig kom ik ter zake: ´is het dat-en-dat wat je wilt?’
Meestal wel ja. Einde gesprek. Weg met flauwekul, geen zin me aan het lijntje te laten meenemen en dan eindelijk de aap uit de mouw te horen komen die ik al op kilometers afstand zag.
Omgekeerd, als ik zelf iets vraag en er komen ontwijkende mitsen en maren; dan ben ik gelijk weg. Zelden zin nog een poging te wagen.
Of dit nu een verrijking is of niet, daar ben ik nog niet uit. En idd Johanna, misschien is deze alertheid en assertiviteit van voormalige slachtoffers in eigen ogen ook zó’n contrast met het deurmat- en kliko-gedrag van vroeger, dat zij/wij/jij/ik er lichtelijk ongerust over zijn. Geen idee of buitenstaanders het waarnemen / als vervelend ervaren.
Dank voor je overpeinzing.
Beste Ydnew,
Stel: iemand heeft een ouder met een narcistische storing. De storing bestaat er uit dat die ouder eigen kinderen volledig gebruikt om nooit vervulde behoeften te vervullen. Jaar in jaar uit. Een vorm van psychische / emotionele mishandeling dus. Afhankelijk van de ernst is die ouder een pleger. Die ouder is zo (geworden), omdat die ouder een jeugdtrauma heeft; ergens het slachtoffer van was. Tragisch.
In de loop van de jaren lopen de kinderen van deze getraumatiseerde ouder zelf een beschadiging op: zij krijgen van deze ouder nooit wat kinderen nodig hebben om psychisch evenwichtig op te groeien. Zelfs als de kinderen om aandacht vrágen, krijgen ze die niet. Of op een akelige manier. Eenmaal volwassen, krijgen zij ook weer kinderen. Wat een liefhebbende ouder is, daarvan hebben zij geen idee. Sterker nog, zij hebben nu zelf kinderen die mooi hun gebrek aan liefde van vroeger kunnen opvullen. Waarom doen die ouders dat zo? Door hun jeugdtrauma. Waarna weer hun kinderen …… enz.
Áls het altijd zo zou gaan, dan zou dat verschrikkelijk zijn. Helaas gaat het regelmatig wel zo. Maar op dit forum zijn er gelukkig velen die een ‘knip’ zetten in deze narcistische vicieuze cirkel. Pas dan kan een ombuiging beginnen van de weg een andere kant op.
Super knap van je en erg fijn. Heb dezelfde ervaring met mijn moeder.. Ook het mezelf accepteren naar een geliefde uitkiezen die niet in staat is om liefde te geven zoals ik graag zou willen.. Naast dat hij alles voor me doet mis ik warmte en begrip.. Dat lijkt wel een gevecht te blijven.. Je moeder op je schouder, goede bewoording! Succes verder met je ontwikkeling… Goed bezig!!!
Nog moeilijk om alles onder ogen te zien, maar ben heel blij met de ervaringen die ik van jullie mag lezen. Het helpt me op de goeie weg!
Hallo,
Ben 37j jongste zoon van 2 kinderen, emotioneel een ramp en moeilijk mens in relaties. Narcistisch agressieve vader en (narcistische of labiele) moeder door jarenlang manipulatie.die toekeek en hem steunde.
Ben Mn eigen ik kwijt en schrik dat er niet veel goeds meer in mij zit. Ik vrees dat narcisme idd van generatie op generatie wordt doorgegeven. Ik zal idd letterlijk een “knip” in mij laten zetten zodat ik geen kinderen kan krijgen.
Heb nochtans graag kinderen, maar ben blij dat “ik”er nog geen heb.
Jammer genoeg is het zo
Dag lieve mensen,ik ga mijn uiterste best doen om via jullie verhalen los te raken v beide diep narcistische ouders.Ik krijg geen erkenning in niets en NOOIT.”True love never dies”.Kreeg ik nooit en was nooit goed genoeg,never!Mijn ouders leven voor geld en materie om mee te bluffen.Wat ik bereik heeft 0 waarde en mijn moeder is jaloers op mijn lieve partner waar ik al bijna 20 j mee samen leef.Ik mag van haar geen partner hebben.Hij heeft moeizame levertransplantatie gehad die niet goed verloopt en ik heb kanker terwijl haar dat geen barst welgemeend kan schelen.Het enige wat ze v mij en mijn partner verlangt is gewoon doen wat ze EIST en dan nog zo vlug mogelijk ,ze is 92 maar altijd zo geweest.Mijn leven is true love,architectuur,kunst,Gent,cultuur,nostalgische huizen tuinen en spullen,mensen helpen,maakt niet uit wie.Ik ben absoluut geen kuddemens,mensen waar ik van hou raken mij tot het diepst in mijn hart.Ik ben een enorme gever.Al dees vindt mijn moeder (ouders)waardeloos en zegt mijn moeder dat ik niet helemaal just ben en dat ik normaal moet doen.Ik heb geen recht ,alleen plicht.Respect kreeg ik niet v heb,alleen neg.kritiek,zelfs en publiek .Mijn partner en ik blijven vechten ,maar zitten vast in hun web.