Dit is een gastblog van Aurora
Mijn dochter speelt in de keuken bij mijn schoonouders. Ze is vier en beschikt over een onmetelijke hoeveelheid energie. Ze hupst vrolijk door de keuken en vraagt aan mij: “Mag ik iets lekkers?” Mijn schoonmoeder staat er naast. Ze kijkt mij aan, trekt haar mond in een afkeurende streep, maar zegt niets. Ik aai mijn dochter over haar bol en zeg tegen haar: “Als we zo koffie gaan drinken, dan krijg jij ook iets lekkers.”
Mijn dochter is niet alleen energiek, ze is ook een volhouder. Zodra ik de keuken verlaat, stelt zij aan haar oma dezelfde vraag. “Oma, mag ik wat lekkers?” Ik weet niet wat het exacte antwoord is, want ik hoor alleen het laatste deel. Als ik de keuken weer binnenkom hoor ik mijn schoonmoeder nog net op bijtende toon tegen mijn dochter zeggen: “…en wij houden niet van dikke kindjes!”
Ik ben verbijsterd. Zo verbijsterd zelfs, dat ik er niet meteen op reageren kan. Zoals altijd begin ik eerst aan mezelf te twijfelen. Zou ik het wel goed gehoord hebben? Ik me bijna niet kan voorstellen dat, van alle antwoorden die er te verzinnen zijn, zij juist dit tegen mijn vierjarige dochter zegt. Dat besef komt pas veel later, wanneer mijn dochter thuis aan mij vraagt: “Waarom houdt oma niet van dikke kindjes?” En: “Wie houden er allemaal nog meer niet van dikke kindjes?”
Op de automatische piloot vergoelijk ik dan de lelijke woorden van oma: “Oma bedoelt het goed. Ze zegt de dingen vaak alleen een beetje onhandig.”
Dit doe ik in een poging om het voor mijn dochter minder naar te maken. Om de impact van de woorden van oma wat af te zwakken. In mijn hoofd begin ik me echter af te vragen hoe het komt dat deze oma nooit zelf de verantwoording neemt voor haar woorden en daden, maar daarvoor altijd rekent op het begrip van en de vergoelijking door haar familie.
En ik begin me langzaam te realiseren dat het eigenlijk best gek is dat oma vaak in de “wij” vorm spreekt, ook als er verder niemand van die “wij” bij is. (Wij vinden dat …). Daarmee schetst ze het beeld dat haar woorden niet alleen haar mening zijn, maar dat het een mening is die gedeeld wordt door meerdere mensen. Een mening die zij daarmee het liefst de status van “een feit” (het is niet zomaar een mening, het IS echt zo) lijkt te willen meegeven.
Maar dat gebeurt allemaal achteraf. Op het moment zelf sta ik in de keuken en zie ik hoe mijn schoonmoeder zich naar mij wendt: “Jij geeft die kinderen veel te veel snoep,” zegt ze. “Jij bent veel te soft. Mijn eigen dochter (het Golden Child) begrijpt wel hoe het moet, daar krijgen kinderen alleen in het weekend wat lekkers. Daar zou jij een voorbeeld aan moeten nemen.”
Ze kijkt er zoet bij, alsof ze iets aardig zegt. Alsof ze me waardevolle, wijze raad geeft. Ik denk: Is dit nu wat mensen ook wel noemen: dubbele signalen afgeven? Maar die gedachte stop ik snel weg, want ik wil graag iemand zijn die niet overal wat achter zoekt.
Ik volg oma naar de woonkamer, waar we koffie drinken met de rest van de familie. De focus van gesprekken hier ligt steevast op merkkleding, slank zijn, het verwerven van geld en dat wat andere mensen allemaal verkeerd doen. Echt gezellig wordt het niet.
Epiloog:
Ik ben al jaren weg uit deze familie, maar het gedrag van deze zure oma gaat door. Tot op de dag van vandaag maakt zij soortgelijke opmerkingen tegen haar kleindochters die inmiddels 14 en 16 en 18 zijn, maar ook tegen haar moeder die inmiddels al over de 90 is en in een verpleeghuis woont. Daar geeft zij de verpleging stiekem de opdracht om moeder wat minder te eten te geven “omdat ze zo vet wordt.” Haar opmerkingen gaan niet alleen over dik zijn. 80% van haar opmerkingen zijn onnodig veroordelen en vaak zelfs ronduit vals.
En nog steeds, tot op de dag van vandaag, kijkt haar hele entourage weg wanneer zij dit gedrag vertoont. En bagatelliseert iedereen het wanneer je er met hen over probeert te praten. Dan krijg je van hen te horen: “Er is overal wel wat en ik ben juist een goed mens omdat ik haar helemaal accepteer zoals zij is.” Precies daar stopt hun denken. Zij willen graag iemand zijn die “niet overal wat achter zoekt” en zien niet in dat zij daardoor veranderd zijn in iemand die “nergens een probleem van maakt.”
Ik begrijp het. Ik dacht jarenlang ongeveer net zo. Tot ik in begon te zien dat wegkijken en bagatelliseren misschien voelt als juiste doen, maar dat het tegelijk ook maakt dat je het lelijke gedrag van de narcist faciliteert, mede in stand houdt. En vergis je niet, jouw kinderen kijken mee. En zij leren om datzelfde te doen. De basisnorm voor wat gezond gedrag is, veranderd daardoor in jouw familie. Je raakt gewend aan het verdragen van vals gedrag. En die basisnorm en die gewenning draag je (ongewild en deels onbewust) zo mee de volgende generatie in. Dat is een grote tragiek achter de dynamiek binnen narcistische families…
Aurora schreef al eerder treffende blogs voor onze website, lees onder andere: ‘Zo was het toen, zo is het nu’
wauw…ben verrast …na al die jaren kom ik er achter dat mijn ex schoonmoeder een narcist was …dit had ik nooit gezien..maar door dit verhaaltjes zie ik inene t gouden kleinkind en t gehate kleinkind…mn oudste kind kon niks fout bij haar doen terwijl mn jongste al heel jong een weerzin had aan bezoekjes naar oma: ze merkte dat oma een hekel aan haar had….. en bij hun vader ( mijn ex) waren de rollen precies omgedraaid… oma is al lang overleden en mn ex is al 7 jaar mn ex en sinds een anderhalf jaar geheel uit beeld sinds zijn gouden kind zelf ontdekte hoe haar vader werkelijk in elkaar stak.. en wij hebben ons leven zo goed en zo kwaad weer op de rail…
Dag Irene, Dank voor het delen van jouw inzichten. Wat fijn dat je je leven weer op de rail aan het zetten bent. Lieve groet, Aurora
Mijn moeder heeft zo lang kunnen doorgaan omdat de hele familie, behalve ik, wegkeek en zweeg als ze zagen dat er iets niet klopte. Mijn zus is in de rechtbank wel voor me opgekomen en vertelde mij later dat ze moeder gestoord vindt en mij niet. Ze zei dat de broers er nog steeds intrappen. Zelfs de rechter deed dat en was partijdig. Wegpraten, wegkijken, zwijgen voor de ‘lieve vrede’. Mijn vader zei altijd: “Doe nou maar wat ma zegt.”
Dat bagatelliseren van slecht gedrag vind ik echt eng! En ook slap.
Dat ‘wij’ doet mij denken aan de tijd [1995] dat moeder probeerde tussen mij en mijn toen tweejarige zoon te komen. Ze zei tegen mij: “Hij wil jouw broertje zijn.”
‘Wij’ is hetzelfde als het subtiel invullen voor anderen wat ze moeten denken/voelen/willen. Zoals mijn moeder deed lang geleden. Vreemd is dat ik in sommige omstandigheden mijn zoon [nog steeds] bij de naam van een van mijn broers wil noemen… Zo diep zit die hersenspoeling!
Ze was bezig mijn zoontje te leren mij bij mijn voornaam te noemen. Waarom? Moeder wil mij als een ‘klein kind dat niets kan’ blijven zien en kinderen kunnen geen kinderen krijgen.
Gelukkig trapte ik er niet in ondanks dat ik de situatie toen niet doorzag, maar mijn kind is mijn kind! Dus begon ik háár bij haar voornaam te noemen. Dat vond ze niet leuk!
Als puber beet ze me toe: “Jij hebt een dikke kont!”
Later kreeg ik twee keer anorexia. Moeder had daar niets mee te maken, volgens die en die en die. Ik kan dagboeken teruglezen tot in de jaren tachtig vorige eeuw en lees daar letterlijk dat ik [24 jaar oud] er wilde uitzien als een kind… Haar verborgen boodschappen waren overgekomen en deden hun werk in mijn lichaam. Ik heb ook een tijd gehad waarin ik mezelf sloeg. Ik deed mijzelf aan wat moeder mij aandeed. Ik deed wat moeder zei… niemand had gezegd dat dát wat moeder zei niet goed was. Niemand had zich uitgesproken!
Meestal zegt men niets uit ‘goed fatsoen’. En de ‘lieve vrede’. Maar écht goed fatsoen zou zich juist wel moeten uitspreken, omdat hier de kans tot échte vrede ligt. Dan kan een vrouw zoals mijn moeder niet zo lang doorgaan met mishandelen! Tot op heden onder toeziend oog van zwijgers…
Dag Susan, wat verdrietig jouw verhaal. En hoe waar, jou slotwoorden over echt fatsoen en echte vrede. Dank voor het delen. Lieve groet, Aurora.
“Wie houden er allemaal nog meer niet van dikke kindjes?”
Wat zijn vierjarige dochters slim. Zij ontrafelt subiet waar oma in de fout gaat en met een koninklijke WIJ teveel gezag claimt, geleend gezag.
Mijn kleindochter is ook zo. het kost veel omdenken om mij te betrappen op mijn eerste reacties en die dan te herstellen.
Bijvoorbeeld dat het niet natuurlijk is dat de belangen van volwassenen voor gaan boven die van kinderen. Dat als ik beloofd heb dat ik tijd met haar nu ga doorbrengen, het niet vanzelfsprekend is dat zij (bovendien zonder enige uitleg) accepteert dat dat niet doorgaat als er onverwacht iemand op bezoek komt.
Mijn kleindochter pikt het niet en gaat aandacht vragen en als dat genegeerd wordt dan klieren.
Ik stuur beide partijen weg en ga nadenken en voelen.
Hoe komt het dat ik veronderstel dat mijn kleindochter zonder protest aftaait, veronderstel dat zij aanvoelt dat zij het veld moet ruimen : en er niet toe doet want zelfs zonder uitleg !
Zo ben ik kennelijk zelf opgevoed. Er is heel wat voor nodig geweest om dat bij mij met de paplepel er in te krijgen, zodat het zeventig jaar later nog automatisch omhoog schiet!
Maar bovendien blijkt uit bovenstaande verhalen dat de gebruikelijke omgangsvormen vol zitten met dubbele signalen om ze niet rechtuit gelieg te noemen.
Het vergoelijken voor je dochter van nare opmerkingen van oma maakt dat zij haar eigen waarneming niet meer vertrouwt. Oma is niet onhandig maar vals.
Het doet pijn om je dat te realiseren, en vergt moed.
Oplettendheid om jezelf er op betrappen dat ik dat gedrag niet ga herhalen.
dat ik in waarheid leef.
Maar het is inderdaad ontzettend belangrijk om dat soort omgangsvormen niet door te geven aan kinderen.
Dag Heleen,
Wat mooi om te lezen hoe jij aan zelfreflectie doet, naar je gevoel luistert en van daaruit ruimte voor jezelf en je kleindochter kan maken. Je hebt helemaal gelijk, het vergoelijken van dit nare gedrag maakt dat je je kinderen leert dat hun observatie en gevoel niet kloppen en/of geen plaats verdienen. Dank voor het delen!
Liefs, Aurora
” jij bent een rotmeid, ik wou dat je nooit geboren was en alles wat hier in huis fout gaat is jouw schuld” , zelfs haar 3e huwelijk ( was geen succes) schoof ze in mijn schoenen.
Mijn jongste broertje was haar lieveling. De oudste zoon was met de tangen verlost en had een beschadiging opgelopen en was niet het kind met wie ze pronken kon.
Mijn oudste zoon , haar eerste kleinkind, werd met schisis geboren en alles herhaalde zich weer, geen post voor dit kind, geen kaartje of cadeautje. Wel zijn zusje die 5 dagen later jarig was. De slechtste dingen heb ik gehoord na zijn geboorte, ik zal ze jullie besparen.
Een grote impact heeft dit gehad op ons allen.
Zowel mijn moeder was en ex man is een narcist.
De schuld legden ze altijd bij mij neer. Door de boeken en site van Verdwenen Zelf leer ik veel over mijzelf en kan nare uitspraken en leugens weerleggen voor mijzelf.
Anderen geloven mij toch niet. Ik weet beter, ben geen slachtoffer maar ervaringsdeskundige.
Dank voor jullie delen.
Merel( 73)
Dag Merel,
Wat een verdriet heb je gekend. Maar na jaren heb je alsnog leren inzien wat er aan de hand is. Het herstel van wat je hebt meegemaakt duurt misschien heel lang, maar blijven werken aan ‘revalideren’ is zo de moeite waard. Geen slachtoffer (meer) maar ervaringsdeskundige. Wat een mooie constatering.
Lieve groet,
Aurora
Schaamte kweken bij een ander, dat is het doel met dit soort uitspraken. Ik vertel jou dat wij niet van jou houden als je dit dat zus of zo.. vul zelf maar in, de lijst is eindeloos, maar het liefst gevuld met precies datgene waar je een kwetsbaarheid hebt of niet helemaal uitmuntend perfect.
Uiterlijk is een makkelijk aan te vallen kwetsbaarheid bij een ander mens. Zo had mijn narcistische pleegmoeder een dagelijkse pret om altijd en overal me het kwalijk te nemen dat mijn buik teveel uitstak, vond zij dan. Als jong kind was ik niet eens dik, maar mijn bekken stonden anders gekanteld dan bij velen, namelijk naar achteren/ waardoor mijn buik eigenlijk meer naar voren vormde. Er ging geen dag voorbij of het moest beschimpt, belaagd, gekleineerd. Tot ze uit pure frustratie (wat ik haar allemaal niet aandeed met mijn buik) een fysiotherapeut inschakelde, die mij een paar oefeningen meegaf, hoewel op zichzelf er niet veel aan de hand was, alleen een andere vorm van in elkaar zitten. Ook dat werd natuurlijk helemaal uitgebuit om haar enorme slachtofferrol uit te kunnen spelen, want nu moest ze me daar elke dag aan herinneren en zelfs helpen. De ellende kon niet veel groter voor haar fragiele hart. En als het mijn buik niet was, dan was het mijn haar, mijn houding, mijn lachen, mijn niet lachen, mijn blik, mijn tenen, mijn … Ik ben ergens gewoon gestopt met luisteren naar haar, en ik raad dat iedereen aan die te maken heeft met een narcist. Niemand zei er inderdaad wat van, hooguit dat anderen meededen in het spel. Aurora, in jou verhaal probeer je het te verzachten wat je moeder zegt, maar op zich is dat logisch, want je probeert ergens te verzachten voor je kind, ergens liefde in te stoppen wat eigenlijk gewoon liefdeloos is. Soms kan je niet benoemen wat er mankeert aan een ander, maar kan je wel een eigen voorbeeld geven dat ander gedrag laat zien. Ook dat zien kinderen.
Dag Lilian, Wat fijn dat het je gelukt is om te stoppen met luisteren naar deze toxische pleegmoeder. Dank voor je mooie, troostende woorden. Lieve groet,
Aurora